Τράπεζα της Ελλάδος: Γιατί καθυστέρησε η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στην Ελλάδα

Η Τράπεζα της Ελλάδος αναλύει τους λόγους της αργής υποχώρησης του πληθωρισμού, εστιάζοντας στην αρχική απόκλιση μεταξύ νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Σύμφωνα με τα μοντέλα προσομοίωσης της κεντρικής τράπεζας, η ευθυγράμμιση των μέτρων επετεύχθη μόλις την περίοδο 2023-2024, γεγονός που επέτρεψε την ουσιαστική κάμψη των πληθωριστικών πιέσεων.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας παρατεταμένης περιόδου αστάθειας που πυροδοτήθηκε από την ενεργειακή κρίση στα τέλη του 2021. Το παρασκήνιο της υπόθεσης αποκαλύπτει ότι οι διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μείγμα, αναγκάζοντας την ελληνική κυβέρνηση να υιοθετήσει μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική για την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών, την ίδια στιγμή που οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούσαν να συγκρατήσουν τη ζήτηση.

Η σύγκρουση νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής

Η ανάλυση της Τράπεζας της Ελλάδος υπογραμμίζει ότι η αντίδραση της νομισματικής πολιτικής ήταν ταχεία και έντονη. Από το καλοκαίρι του 2022, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε σε διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων, τερματίζοντας την εποχή του φθηνού χρήματος. Ωστόσο, στην Ελλάδα, η δημοσιονομική πολιτική κινήθηκε αρχικά σε αντίθετη κατεύθυνση, με εκτεταμένα μέτρα στήριξης που διατήρησαν τη ζήτηση σε υψηλά επίπεδα.

Το αποτέλεσμα αυτής της ασυμφωνίας ήταν οι δύο πολιτικές να λειτουργούν αντισταθμιστικά. Ενώ τα υψηλά επιτόκια στόχευαν στον περιορισμό της κατανάλωσης, οι κρατικές ενισχύσεις και οι επιδοτήσεις παρείχαν το απαραίτητο ρευστό για τη διατήρησή της, εμποδίζοντας την ταχεία αποκλιμάκωση των τιμών, όπως έδειξαν και τα πρόσφατα στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat για την πορεία του δείκτη τιμών καταναλωτή.

Η μετακύλιση του κόστους και η ζήτηση

Οι αποκλίσεις δεν περιορίστηκαν μόνο στο γενικό μείγμα, αλλά και στη σύνθεση των μέτρων. Η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει ότι ορισμένες φορολογικές επιβαρύνσεις σε αγαθά και υπηρεσίες μετακυλίστηκαν τελικά στις τελικές τιμές, συντηρώντας τις πληθωριστικές πιέσεις. Παράλληλα, οι μειώσεις φόρων στην εργασία στήριξαν το διαθέσιμο εισόδημα, γεγονός που αν και θετικό για την απασχόληση, κράτησε τη ζήτηση σε τροχιά ανόδου.

Οικονομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η καθυστέρηση αυτή ήταν το αναγκαίο τίμημα για την αποφυγή μιας βαθιάς ύφεσης και την προστασία της κοινωνικής συνοχής. Η αγορά φαίνεται να συμφωνεί ότι η δημοσιονομική πειθαρχία είναι πλέον ο μόνος δρόμος, κάτι που επισημαίνει και η Goldman Sachs στις πρόσφατες εκθέσεις της για την ελληνική οικονομία.

Η επόμενη μέρα και οι προοπτικές σταθερότητας

Η εικόνα άρχισε να αλλάζει ουσιαστικά την περίοδο 2023-2024, όταν η δημοσιονομική πολιτική έγινε πιο περιοριστική με την απόσυρση των περισσότερων μέτρων στήριξης. Για πρώτη φορά, η δημοσιονομική σύσφιξη και τα υψηλά επιτόκια λειτούργησαν συμπληρωματικά, ασκώντας ισχυρές καθοδικές πιέσεις στο κόστος παραγωγής και τις τιμές.

Αυτή η σύγκλιση των πολιτικών αποτελεί πλέον τη βάση για τη σταθεροποίηση, σε συνέχεια της ανάλυσης για την εικόνα της ελληνικής οικονομίας που δημοσιεύθηκε πρόσφατα. Η Τράπεζα της Ελλάδος καταλήγει ότι ο συντονισμός των δράσεων είναι ο κρισιμότερος παράγοντας για την αντιμετώπιση μελλοντικών εξωγενών κλυδωνισμών, διασφαλίζοντας ότι η οικονομία δεν θα εγκλωβιστεί ξανά σε παρατεταμένους κύκλους ακρίβειας.