Σύνταξη: Τα βήματα για γρηγορότερη έξοδο και οι ευκαιρίες έως το 2026

Περίπου 190.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης έχουν υποβληθεί ήδη μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου, αριθμός που αντιστοιχεί στο σύνολο των αιτήσεων του 2023, αναδεικνύοντας την αυξημένη κινητικότητα των ασφαλισμένων. Η περίοδος 2025-2026 αποτελεί ένα κρίσιμο «παράθυρο ευκαιρίας» για χιλιάδες ασφαλισμένους, καθώς οι μεταβατικές διατάξεις επιτρέπουν την αποχώρηση με ευνοϊκούς όρους. Η σωστή προετοιμασία και η γνώση των βημάτων είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση γρήγορης και σωστής απονομής.

Η αυξημένη κινητικότητα στις αιτήσεις συνταξιοδότησης, με 190.000 υποβολές έως τις αρχές Νοεμβρίου, υπογραμμίζει την ανάγκη για άμεση και σωστή προετοιμασία των ασφαλισμένων. Αυτή η τάση δεν οφείλεται σε αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο, καθώς το Υπουργείο Εργασίας έχει ξεκαθαρίσει ότι τα όρια ηλικίας παραμένουν σταθερά έως το 2030. Αντιθέτως, οι ασφαλισμένοι επιδιώκουν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που προσφέρει η διετία 2025-2026, η οποία θεωρείται κομβική λόγω των μεταβατικών διατάξεων που εξακολουθούν να ισχύουν.

Η σημασία της έγκαιρης προετοιμασίας για τη σύνταξη

Η σωστή προετοιμασία για τη συνταξιοδότηση είναι ζωτικής σημασίας, ειδικά για όσους βρίσκονται κοντά στο 62ο έτος της ηλικίας ή έχουν ήδη θεμελιωμένο δικαίωμα. Η διαδικασία αυτή πρέπει να ξεκινά περίπου δύο χρόνια πριν από την κατάθεση της αίτησης, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης, όπου υπάρχουν ένσημα σε περισσότερα του ενός Ταμεία. Η έγκαιρη τακτοποίηση των ασφαλιστικών στοιχείων βοηθά στην αποφυγή καθυστερήσεων και λαθών στον υπολογισμό της σύνταξης, διασφαλίζοντας μια ομαλή και γρήγορη απονομή.

Αναλυτικά βήματα για την υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης

Για να εξασφαλίσουν οι ασφαλισμένοι μια απρόσκοπτη διαδικασία, πρέπει να ακολουθήσουν συγκεκριμένα βήματα:

1. Αίτηση για προσυνταξιοδοτική βεβαίωση: Μπορεί να ζητηθεί από τον e-ΕΦΚΑ έως και δύο χρόνια πριν την έξοδο. Ο ΕΦΚΑ οφείλει να την ολοκληρώσει εντός τριών μηνών, και στη διαδοχική ασφάλιση είναι υποχρεωτική.
2. Συγκέντρωση δικαιολογητικών: Μετά την κατάθεση της αίτησης συνταξιοδότησης, ο ασφαλισμένος έχει δύο μήνες για να υποβάλει τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Η παράλειψη οδηγεί σε απόρριψη της αίτησης.
3. Προσωρινή σύνταξη: Χορηγείται πλέον αυτόματα, χωρίς ξεχωριστή αίτηση. Το όριο οφειλών έχει αυξηθεί στα 20.000 ευρώ για τους περισσότερους φορείς και στα 6.000 ευρώ για τον πρώην ΟΓΑ.
4. Αναγνώριση πλασματικών ετών: Δεν καθυστερεί την προσωρινή σύνταξη. Μπορεί να γίνει ακόμη και με τμηματική εξαγορά μέσω παρακράτησης από τη σύνταξη.
5. Ανάθεση της διαδικασίας σε πιστοποιημένο επαγγελματία: Οι ασφαλισμένοι μπορούν να εξουσιοδοτήσουν δικηγόρο ή λογιστή μέσω του ΕΨΠ (gov.gr) για τον έλεγχο χρόνου ασφάλισης, οφειλών, εξαγοράς πλασματικών ετών και σύνταξη σχεδίου απόφασης σύνταξης. Ο ΕΦΚΑ πρέπει να απαντήσει εντός 30 ημερών.
6. Προκαταβολή σύνταξης: Η αίτηση γίνεται ηλεκτρονικά. Για τους 62-67 ετών ελέγχονται μόνο η ηλικία και τα έτη ασφάλισης, ενώ βασίζεται αποκλειστικά σε ηλεκτρονικά δεδομένα του ΕΦΚΑ.

Οι ευνοϊκές μεταβατικές διατάξεις έως το 2026

Η διετία 2025-2026 αποτελεί την τελευταία ευκαιρία για χιλιάδες ασφαλισμένους να αποχωρήσουν με ευνοϊκούς όρους, αξιοποιώντας τις μεταβατικές διατάξεις που παραμένουν σε ισχύ έως το τέλος του 2026. Αυτό αφορά όσους έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα, επιτρέποντάς τους να συνταξιοδοτηθούν με βάση τα ισχύοντα όρια ηλικίας, ακόμη και αν η αίτηση υποβληθεί αργότερα. Το 62ο έτος παραμένει το πιο ευνοϊκό όριο για πλήρη συνταξιοδότηση με 40 έτη ασφάλισης, ενώ η αναγνώριση πλασματικών ετών μπορεί να καλύψει έως 7 έτη στον ιδιωτικό τομέα και έως 12 στο Δημόσιο, μειώνοντας τον ελάχιστο χρόνο εξόδου σε 33 και 28 έτη αντίστοιχα. Περισσότεροι από 30.000 ασφαλισμένοι μπορούν να αποχωρήσουν νωρίτερα το 2026, εκμεταλλευόμενοι αυτές τις ρυθμίσεις.

Όπως επισημαίνει ο κ. Ρίζος, «όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα μέσα στο επόμενο διάστημα πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά τον ασφαλιστικό τους φάκελο, να προβούν σε αναγνώριση πλασματικών ετών και να υπολογίσουν αν τους συμφέρει η άμεση αποχώρηση». Αυτή η δήλωση υπογραμμίζει την κρισιμότητα της προσωπικής αξιολόγησης και του στρατηγικού σχεδιασμού.

Ειδικές κατηγορίες συνταξιοδότησης: Δημόσιο, ΙΚΑ και γονείς ανηλίκων

Για όσους έχουν γεννηθεί έως και το 1964, υπάρχουν συγκεκριμένες ευνοϊκές ρυθμίσεις:

Κατηγορίες συνταξιοδότησης στο Δημόσιο

• 35ετία (κατοχύρωση 2010): Όσοι συμπλήρωσαν 35 έτη ασφάλισης και το 58ο έτος έως 31/12/2021, μπορούν να αποχωρήσουν με όριο έως 61 έτη και 6 μήνες. Για παράδειγμα, υπάλληλος γεννηθείς τον 7/1964 με 35ετία το 2021, αποχωρεί τον Ιανουάριο του 2026.
• 36ετία (κατοχύρωση 2011): Με 36 έτη και 58 έτη ηλικίας έως 31/12/2021, το όριο είναι επίσης 61 έτη και 6 μήνες. Υπάλληλος γεννηθείς τον 6/1964 με 36ετία το 2021, αποχωρεί τον Δεκέμβριο του 2025.
• 37ετία (25ετία έως 2010): Όσοι είχαν 25ετία έως 31/12/2010 και 37ετία έως 31/12/2021, κατοχυρώνουν όριο 61 ετών και 2 μηνών. Για παράδειγμα, υπάλληλος γεννηθείς τον 8/1964 με 37ετία το 2021, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί τον Οκτώβριο του 2025.
• Πρόωρη ή μειωμένη σύνταξη (25ετία έως το 2012): Για 25ετία το 2010, οι γυναίκες στα 55. Για 25ετία το 2011, άνδρες και γυναίκες στα 56. Για 25ετία το 2012, άνδρες και γυναίκες στα 57. Όσοι συμπληρώνουν το όριο μετά την 1/1/2023 χρειάζονται πλέον 62 έτη.

Κατηγορίες συνταξιοδότησης στο ΙΚΑ (Βαρέα & Ανθυγιεινά)

• Με 7.500 βαρέα και 10.500 συνολικά ένσημα: πλήρης σύνταξη στα 62 ή μειωμένη στα 60.
• Με 3.600 βαρέα και 4.500 συνολικά: πλήρης στα 62.
• Για γυναίκες στα βαρέα: το όριο αυξήθηκε σταδιακά από τα 55 (το 2010) στα 62 έτη από το 2013.
• Προϋπόθεση: 1.000 βαρέα ένσημα την τελευταία 17ετία.

Γονείς ανηλίκων

Αυτή αποτελεί μία από τις πιο ευνοϊκές διατάξεις:

• Δημόσιο και ΔΕΚΟ–Τράπεζες (25ετία με ανήλικο): Το όριο ηλικίας κυμαίνεται από 50 (για 25ετία το 2010) έως 55 (για 25ετία το 2012). Πατέρας ανηλίκου με 25ετία το 2012 και γεννηθείς 12/1964, αποχωρεί το 2025.
• Δημόσιο και ΔΕΚΟ–Τράπεζες (20ετία με 3+ τέκνα): Το όριο ηλικίας κυμαίνεται από χωρίς όριο (για 20ετία το 2010) έως 55 (για 20ετία το 2012).
• ΙΚΑ και Ταμεία ΔΕΚΟ–Τραπεζών (5.500 ημέρες και ανήλικο τέκνο): Μειωμένη σύνταξη από 50 (για 2010) έως 55 (για 2012).

Τι αναμένεται στη συνέχεια για τα όρια ηλικίας

Παρά τις διαβεβαιώσεις του Υπουργείου Εργασίας ότι τα όρια ηλικίας θα παραμείνουν σταθερά έως το 2030, η δημογραφική γήρανση και η μείωση του εργατικού δυναμικού αποτελούν διαρκείς πιέσεις στο ασφαλιστικό σύστημα. Η περίοδος 2025-2026 προσφέρει τελευταίες ευκαιρίες για αποχώρηση με τις ισχύουσες διατάξεις, ενώ μετά το 2027 αναμένεται να κλείσουν τα μεταβατικά «παράθυρα». Οι ασφαλισμένοι καλούνται να αξιοποιήσουν κάθε δυνατότητα για να διασφαλίσουν την ταχύτερη και πιο συμφέρουσα συνταξιοδότησή τους, καθώς το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος ενδέχεται να φέρει νέες προκλήσεις για τις νεότερες γενιές, όπως έχει επισημανθεί και σε διεθνείς εκθέσεις. Ο ΟΟΣΑ έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για αύξηση ορίων ηλικίας για τους νέους.