Σύνταξη με χρέη: Ο αναλυτικός οδηγός για ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες

Χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της συνταξιοδότησης λόγω σωρευμένων οφειλών από ασφαλιστικές εισφορές. Ο ΕΦΚΑ θέτει συγκεκριμένα όρια οφειλών, τα οποία, εφόσον τηρηθούν ή ρυθμιστούν, επιτρέπουν την κανονική λήψη σύνταξης, με δυνατότητα παρακράτησης σε δόσεις.

Η δυνατότητα συνταξιοδότησης για ασφαλισμένους με οφειλές αποτελεί ένα πολυσύνθετο ζήτημα που απασχολεί έντονα τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους και τους αγρότες, κυρίως λόγω των οικονομικών κρίσεων των τελευταίων ετών. Η κατανόηση των προϋποθέσεων και των ορίων που θέτει ο ΕΦΚΑ είναι κρίσιμη για την εξασφάλιση της σύνταξης, ακόμα και με την ύπαρξη χρεών.

Οι προϋποθέσεις για σύνταξη με οφειλές στον ΕΦΚΑ

Για να χορηγηθεί σύνταξη από τον ΕΦΚΑ, η οφειλή από ασφαλιστικές εισφορές δεν πρέπει να ξεπερνά τις 20.000 ευρώ για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, και τις 6.000 ευρώ για αγρότες. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σε αυτό το όριο δεν συνυπολογίζονται τυχόν οφειλές που έχει κάποιος ασφαλισμένος στο ΚΕΑΟ ως εργοδότης, αλλά μόνο οι προσωπικές του εισφορές. Πριν από την αίτηση, συνιστάται ο έλεγχος για δυνατότητα παραγραφής οφειλών από τις υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, ένα πρώτο βήμα που μπορεί να μειώσει το συνολικό ποσό.

Τρεις περιπτώσεις ρύθμισης οφειλών για συνταξιοδότηση

Η διαδικασία συνταξιοδότησης με οφειλές διακρίνεται σε τρεις βασικές περιπτώσεις, ανάλογα με το ύψος του χρέους:

• Περίπτωση Α: Οφειλή έως 20.000€ (ή 6.000€ για αγρότες). Σε αυτή την περίπτωση, ο ασφαλισμένος μπορεί κανονικά να λάβει σύνταξη. Ο ΕΦΚΑ θα παρακρατήσει το ποσό της οφειλής σε 60 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, δηλαδή σε διάστημα πέντε ετών. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται και τυχόν οφειλές από εξαγορές πλασματικών ετών.
• Περίπτωση Β: Οφειλή άνω των 20.000€ (ή 6.000€ για αγρότες). Εάν η οφειλή υπερβαίνει τα παραπάνω όρια, ο ασφαλισμένος πρέπει, εντός 2 μηνών από τη γνωστοποίηση, να καταβάλει το ποσό που υπερβαίνει το όριο, ώστε το υπόλοιπο να πέσει στις 20.000€ ή 6.000€ αντίστοιχα. Αν η οφειλή είναι πολύ μεγαλύτερη, τότε θα πρέπει να αναζητηθούν τρόποι ρύθμισης, όπως η πάγια ρύθμιση του ΚΕΑΟ ή ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών, ιδανικά κάποια χρόνια πριν τη συνταξιοδότηση.
• Περίπτωση Γ: Οφειλή έως 30.000€ (ή 10.000€ για αγρότες) υπό προϋποθέσεις. Αυτή η περίπτωση αφορά υποψήφιους συνταξιούχους που πληρούν σωρευτικά συγκεκριμένες προϋποθέσεις: έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος ηλικίας ή το 62ο με 40 χρόνια ασφάλισης, έχουν εξοφλήσει εισφορές τουλάχιστον 20 ετών ή 6.000 ενσήμων, συναινούν στην άρση του τραπεζικού τους απορρήτου και έχουν τραπεζικές καταθέσεις έως 12.000€ (ή 6.000€ για αγρότες). Αν πληρούνται, ο ΕΦΚΑ χορηγεί σύνταξη, παρακρατώντας το 60% της μηνιαίας σύνταξης μέχρι η οφειλή να φτάσει στις 20.000€ (ή 6.000€ για αγρότες), και το υπόλοιπο ποσό σε 60 ισόποσες δόσεις.

Η αυξημένη κινητικότητα των ασφαλισμένων προς τη συνταξιοδότηση, όπως αποδεικνύεται από τις περίπου 190.000 αιτήσεις που υποβλήθηκαν έως τις αρχές Νοεμβρίου, αναδεικνύει την ανάγκη για σαφήνεια σε αυτά τα ζητήματα. Η περίοδος 2025-2026 αποτελεί ένα κρίσιμο «παράθυρο ευκαιρίας» για χιλιάδες ασφαλισμένους, καθώς οι μεταβατικές διατάξεις επιτρέπουν την αποχώρηση με ευνοϊκούς όρους, καθιστώντας την ορθή ενημέρωση και προετοιμασία απαραίτητη για την επιτυχή έκβαση της αίτησης σύνταξης. Για τους αγρότες, ειδικότερα, μια νέα ρύθμιση για τον ΟΓΑ δίνει τη δυνατότητα για νωρίτερη έξοδο ή αύξηση του ποσού της σύνταξης, αναγνωρίζοντας χρόνο πρόσθετης ασφάλισης.

Η επόμενη μέρα και η σημασία της εξειδικευμένης συμβουλής

Η συνταξιοδότηση με οφειλές, αν και εφικτή, απαιτεί ειδική γνώση και προσεκτικό χειρισμό των προϋποθέσεων. Η πολυπλοκότητα των διαδικασιών, σε συνδυασμό με τις συνεχείς αλλαγές στο ασφαλιστικό τοπίο, όπως οι αυξήσεις στις ασφαλιστικές εισφορές για τους ελεύθερους επαγγελματίες από το 2026, καθιστούν την αναζήτηση εξειδικευμένων συμβουλών απαραίτητη. Οι υποψήφιοι συνταξιούχοι δεν πρέπει να απογοητεύονται, αλλά να αναζητούν την κατάλληλη λύση προσαρμοσμένη στην περίπτωσή τους, ώστε να εξασφαλίσουν την ομαλή μετάβασή τους στη σύνταξη.