- Η νέα συμφωνία για τις συλλογικές συμβάσεις είναι κυρίως συμβολική.
- Ο κατώτατος μισθός παραμένει κυβερνητική απόφαση, όχι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων.
- Δεν υπάρχει υποχρεωτική επεκτασιμότητα για τις κλαδικές συμβάσεις.
- Η συμφωνία δεν φέρνει άμεση αύξηση μισθών ή ουσιαστική ενίσχυση εργαζομένων.
- Το πλαίσιο για το 13ωρο και η μερική απασχόληση παραμένουν αμετάβλητα.
Πίσω από τις κυβερνητικές θριαμβολογίες για τη νέα συμφωνία στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, κρύβεται ένα σύστημα που αφήνει ανέγγιχτα τα μνημονιακά όρια και μετατρέπει τη συμφωνία σε επικοινωνιακή βιτρίνα. Ο Νίκος Μαρκάτος, Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ, υπογραμμίζει ότι στην πράξη, ο εργαζόμενος δεν θα δει άμεση αλλαγή στην τσέπη του, καθώς οι ουσιαστικές ρυθμίσεις παραμένουν ίδιες.
Η πρόσφατη ανακοίνωση για την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου και την επιστροφή των συλλογικών συμβάσεων εργασίας αποτελεί συνέχεια μιας μακράς περιόδου κατά την οποία τα εργασιακά δικαιώματα και οι διαπραγματευτικές δυνάμεις των εργαζομένων είχαν υποχωρήσει σημαντικά, ειδικά μετά την εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών. Αυτή η εξέλιξη, που παρουσιάστηκε ως σημαντική αλλαγή στο εργασιακό τοπίο, επιχειρεί να επαναφέρει στο προσκήνιο ένα πλαίσιο συλλογικών διαπραγματεύσεων, χωρίς ωστόσο να θίγει τις βαθύτερες δομικές αδυναμίες.
Τι πραγματικά άλλαξε στη νέα συμφωνία;
Η νέα συμφωνία, η οποία παρουσιάστηκε ως ιστορική για τα εργασιακά δεδομένα, επαναβεβαίωσε την πρόθεση κυβέρνησης, εργοδοτών και ΓΣΕΕ να ενισχύσουν τον «κοινωνικό διάλογο». Θεσμοθετήθηκε ένα πλαίσιο συνεργασίας με στόχο τη συχνότερη συζήτηση κλαδικών συμβάσεων. Επιπλέον, υπάρχει μια συμβολική αναγνώριση ότι η χώρα οφείλει να επιστρέψει σε πιο συλλογικά μοντέλα εργασιακής διαπραγμάτευσης. Ανακοινώθηκε επίσης η πρόθεση για σταδιακή αύξηση της κάλυψης των εργαζομένων από κλαδικές συμβάσεις, αν και χωρίς να προβλέπεται κάποιο εργαλείο υποχρεωτικής εφαρμογής.
Τι παρέμεινε ανέγγιχτο: Τα ουσιαστικά κενά
Παρά τις εξαγγελίες, τα ουσιαστικά και σημαντικότερα σημεία που καθορίζουν την αγορά εργασίας παρέμειναν αμετάβλητα. Ο κατώτατος μισθός δεν επανήλθε σε συλλογικές διαπραγματεύσεις, παραμένοντας αποκλειστικά κυβερνητική απόφαση. Οι κλαδικές συμβάσεις δεν αποκτούν υποχρεωτική επεκτασιμότητα, κάτι που σημαίνει ότι η σύμβαση εφαρμόζεται μόνο εκεί όπου ήδη συμφωνεί ο εργοδότης. Επίσης, δεν επανήλθε η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, επιτρέποντας σε μια χειρότερη επιχειρησιακή σύμβαση να ακυρώνει μια καλύτερη κλαδική. Η μερική απασχόληση και η επισφάλεια δεν περιορίστηκαν, με το 40% των νέων συμβάσεων να είναι μερικής απασχόλησης και «σπαστές». Τέλος, το πλαίσιο για το 13ωρο παρέμεινε ως έχει, με τα «παράθυρα» που θεσπίστηκαν πρόσφατα, και δεν δημιουργήθηκε μηχανισμός ελέγχου για την εφαρμογή των συμβάσεων.
Νομικοί κύκλοι και αναλυτές της αγοράς εργασίας επισημαίνουν ότι η έλλειψη δεσμευτικών εργαλείων και η μη επαναφορά βασικών αρχών, όπως η επεκτασιμότητα και η ευνοϊκότερη ρύθμιση, καθιστούν τη συμφωνία περισσότερο μια δήλωση προθέσεων παρά μια ουσιαστική μεταρρύθμιση. Αυτό που ανησυχεί τους εργαζόμενους είναι ότι, παρά τις διακηρύξεις για κοινωνική συμφωνία, η πραγματική διαπραγματευτική τους δύναμη δεν ενισχύεται, οδηγώντας σε συνέχιση των χαμηλών μισθών και της εργασιακής ανασφάλειας.
Η ουσία της συμφωνίας: Πολιτικό μήνυμα χωρίς άμεσο αντίκτυπο
Επί της ουσίας, η συμφωνία έχει χαρακτήρα πολιτικού μηνύματος και όχι ουσιαστικής μεταρρύθμισης. «Ξαναβάζει στο τραπέζι» τις συλλογικές συμβάσεις, αλλά χωρίς τα απαραίτητα εργαλεία εφαρμογής. Δεν μεταβάλλει τη μνημονιακή αρχιτεκτονική της αγοράς εργασίας και δίνει στην κυβέρνηση ένα «ωραίο» αφήγημα να παρουσιάσει διεθνώς. Στην πράξη, ο εργαζόμενος δεν θα δει άμεση αλλαγή στην τσέπη του, καθώς δεν προκύπτει καμία αυτόματη βελτίωση. Η πλειοψηφία των εργαζομένων συνεχίζει να ζει με λιγότερα από 1.000€ και υψηλό κόστος ζωής, γεγονός που καθιστά τη «θριαμβολογία» αβάσιμη.
Η επόμενη μέρα για τις συλλογικές συμβάσεις
Η ψύχραιμη αποτίμηση δείχνει ότι η συμφωνία έχει κυρίως συμβολικό και επικοινωνιακό χαρακτήρα. Δεν αλλάζει το θεσμικό πλαίσιο της τελευταίας δεκαπενταετίας, δεν αυξάνει άμεσα τους μισθούς και δεν ενισχύει ουσιαστικά τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Η κυβέρνηση, όπως επισημαίνεται, έχει μεγαλύτερη ανάγκη από «θετικές ειδήσεις» παρά η αγορά εργασίας από νέες, δεσμευτικές διατάξεις. Ενώ υπάρχει διάλογος, η πραγματικότητα των παγωμένων μισθών και των περιορισμένων διαπραγματεύσεων παραμένει ίδια, καθιστώντας την «επιστροφή» των συλλογικών συμβάσεων μια κίνηση που έμεινε στα λόγια.
🛡️ Το παρόν άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστά την επίσημη νομική ή φοροτεχνική συμβουλή
