- Το ΣτΕ επιβεβαιώνει την αυστηρή τήρηση της πενταετούς παραγραφής.
- Η εφορία υποχρεούται να αναζητά έγκαιρα πληροφορίες από το εξωτερικό.
- Η πολυπλοκότητα του ελέγχου δεν δικαιολογεί την υπέρβαση των χρονικών ορίων.
- Προστατεύονται οι φορολογούμενοι από αναδρομικούς καταλογισμούς μετά την πενταετία.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έβαλε οριστικό φρένο στις προσπάθειες της εφορίας να επεκτείνει την πενταετή παραγραφή φορολογικών υποθέσεων επικαλούμενη στοιχεία από το εξωτερικό. Σύμφωνα με τη νέα απόφαση, η φορολογική διοίκηση οφείλει να αναζητά έγκαιρα τις πληροφορίες και δεν μπορεί να «κερδίζει χρόνο» εκ των υστέρων για υποθέσεις που έχουν ήδη παραγραφεί.
| Κατηγορία | Πρόβλεψη / Όριο |
|---|---|
Κατηγορία Βασικός χρόνος παραγραφής | Πρόβλεψη / Όριο 5 έτη από τη λήξη του έτους δήλωσης |
Κατηγορία Παράταση λόγω νέων στοιχείων | Πρόβλεψη / Όριο Μόνο αν δεν ήταν δυνατή η γνώση τους |
Κατηγορία Υποχρέωση φορολογικής αρχής | Πρόβλεψη / Όριο Έγκαιρη αναζήτηση πληροφοριών |
Κατηγορία Εικονικά τιμολόγια | Πρόβλεψη / Όριο Υπόκεινται επίσης στον κανόνα της πενταετίας |
Η πενταετής παραγραφή αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της φορολογικής ασφάλειας στην Ελλάδα, περιορίζοντας το δικαίωμα του Δημοσίου να ελέγχει αναδρομικά τους πολίτες. Ωστόσο, συχνά παρατηρείται το φαινόμενο η φορολογική διοίκηση να επιδιώκει την επιμήκυνση αυτού του διαστήματος, επικαλούμενη «συμπληρωματικά στοιχεία» που περιέρχονται σε γνώση της μετά την πάροδο της πενταετίας, δημιουργώντας ένα καθεστώς διαρκούς αβεβαιότητας.
Το ιστορικό της απόφασης και τα «νέα στοιχεία»
Η υπόθεση που εξέτασε το Συμβούλιο της Επικρατείας αφορούσε μια φορολογούμενη στην οποία καταλογίστηκαν φόροι βάσει πληροφοριών από τις βουλγαρικές αρχές για εικονικά τιμολόγια. Παρόλο που οι πληροφορίες έφτασαν επίσημα μετά την πενταετία, η προσφεύγουσα απέδειξε ότι η αρμόδια ΔΟΥ είχε ενδείξεις για τις συναλλαγές αυτές εντός της νόμιμης προθεσμίας. Το δικαστήριο έκρινε ότι η εφορία δεν δικαιούται να θεωρεί αυτά τα δεδομένα ως «νέα στοιχεία» για να κερδίσει επιπλέον χρόνο ελέγχου.
Η υποχρέωση για έγκαιρη δράση της εφορίας
Σύμφωνα με το σκεπτικό του ΣτΕ, η φορολογική αρχή οφείλει να αναζητά ενεργά και έγκαιρα τις πληροφορίες από το εξωτερικό, εφόσον υπάρχουν υπόνοιες για φοροδιαφυγή. Η καθυστέρηση στην αποστολή εγγράφων από ξένες αρχές ή η πολυπλοκότητα των ελέγχων δεν αποτελούν επαρκείς λόγους για την παράταση της παραγραφής. Όπως έχει κριθεί και σε παλαιότερες αποφάσεις, η πενταετής παραγραφή για αλλοδαπούς λογαριασμούς είναι ο κανόνας που δεν πρέπει να παραβιάζεται χωρίς σοβαρή αιτιολογία.
Προστασία του φορολογουμένου από αναδρομικούς ελέγχους
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η απόφαση αυτή ενισχύει το κράτος δικαίου, καθώς αποτρέπει την αυθαιρεσία της διοίκησης. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι η ΑΑΔΕ θα πρέπει πλέον να αναβαθμίσει τους μηχανισμούς της για ταχύτερη επεξεργασία δεδομένων, καθώς η επίκληση δυσκολιών στον έλεγχο δεν θα γίνεται πλέον δεκτή από τα δικαστήρια ως λόγος παράτασης.
Η επόμενη μέρα για τις εκκρεμείς υποθέσεις
Η απόφαση αυτή αναμένεται να επηρεάσει χιλιάδες υποθέσεις, ειδικά καθώς πλησιάζει η 31η Δεκεμβρίου 2025, ημερομηνία κατά την οποία παραγράφονται οι φορολογικές παραβάσεις του 2019. Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται αντιμέτωποι με ελέγχους που ξεκινούν μετά την πενταετία αποκτούν ένα ισχυρό νομικό όπλο για να αμφισβητήσουν τους καταλογισμούς, αναγκάζοντας την εφορία να είναι πιο προσεκτική στην τήρηση των χρονικών ορίων.
Τι να προσέξετε σε περίπτωση ελέγχου
- Διατηρείτε το φορολογικό σας αρχείο για τουλάχιστον πέντε πλήρη έτη.
- Ελέγχετε πάντα την ημερομηνία έκδοσης και κοινοποίησης των πράξεων καταλογισμού.
- Συμβουλευτείτε εξειδικευμένο νομικό αν η εφορία επικαλείται στοιχεία μετά την πενταετία.
- Βεβαιωθείτε ότι η εφορία δεν γνώριζε ήδη τα στοιχεία που παρουσιάζει ως «νέα».
