- Το ΣτΕ έκρινε ότι οι τραπεζικές κινήσεις δεν είναι συμπληρωματικά στοιχεία για παράταση παραγραφής.
- Η πενταετής παραγραφή στους φορολογικούς ελέγχους επιβεβαιώνεται ως κανόνας.
- Η φορολογική αρχή πρέπει να αξιοποιεί διαθέσιμα στοιχεία εντός του πενταετούς πλαισίου.
- Η εισαγγελική παραγγελία δεν αποτελεί λόγο για επέκταση της παραγραφής.
- Η απόφαση ενισχύει την ασφάλεια δικαίου για τους φορολογούμενους.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) έθεσε οριστικό τέλος σε μια σημαντική φορολογική διαφορά, κρίνοντας ότι οι κινήσεις και τα υπόλοιπα ημεδαπών τραπεζικών καταθέσεων δεν συνιστούν συμπληρωματικά στοιχεία ικανά να παρατείνουν την πενταετή παραγραφή των φορολογικών ελέγχων. Η απόφαση αυτή ενισχύει την ασφάλεια δικαίου για τους φορολογούμενους, περιορίζοντας την επέκταση των ελέγχων σε δεκαετία.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας σειράς αποφάσεων του ανώτατου δικαστηρίου που στοχεύουν στον περιορισμό των αυθαίρετων επεκτάσεων της παραγραφής από τη φορολογική διοίκηση. Η κρίση του ΣτΕ εδραιώνει τη νομική αρχή ότι η φορολογική αρχή οφείλει να αναζητά και να αξιοποιεί τα διαθέσιμα στοιχεία εντός του προβλεπόμενου χρονικού πλαισίου, χωρίς να μπορεί να επικαλείται εκ των υστέρων την ανακάλυψη «νέων» δεδομένων για να παρακάμψει τον κανόνα της πενταετίας.
Η κρίσιμη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας
Η υπόθεση που απασχόλησε το Συμβούλιο της Επικρατείας αφορούσε μια πράξη διορθωτικού προσδιορισμού φόρου, όπου η φορολογική αρχή υποστήριξε ότι στοιχεία από τραπεζικούς λογαριασμούς φορολογουμένου στην Ελλάδα, τα οποία ελήφθησαν μέσω εισαγγελικής παραγγελίας, αποτελούσαν «συμπληρωματικά στοιχεία». Βάσει αυτού του ισχυρισμού, ζητούσε την παράταση της παραγραφής από τα πέντε στα δέκα έτη. Ωστόσο, ο φορολογούμενος άσκησε έφεση, με το Διοικητικό Εφετείο να δικαιώνει τον ισχυρισμό του, κρίνοντας ότι οι συγκεκριμένες τραπεζικές κινήσεις και τα υπόλοιπα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως συμπληρωματικά στοιχεία.
Το σκεπτικό του Διοικητικού Εφετείου, το οποίο επικυρώθηκε από το ΣτΕ, ήταν σαφές: πρόκειται για δεδομένα στα οποία η φορολογική αρχή έχει πρόσβαση και δυνατότητα ελέγχου στο πλαίσιο ενός τακτικού φορολογικού ελέγχου. Δεν απαιτείται η επίκληση εξαιρετικών περιστάσεων για την αναζήτησή τους. Το ανώτατο δικαστήριο υπογράμμισε ότι ως συμπληρωματικά στοιχεία νοούνται αποκλειστικά εκείνα που δεν ήταν δυνατό να περιέλθουν σε γνώση της φορολογικής αρχής εντός της πενταετούς προθεσμίας παραγραφής.
Η σημασία της πενταετούς παραγραφής
Η απόφαση του ΣτΕ ενισχύει τη νομική αρχή της πενταετούς παραγραφής, η οποία αποτελεί θεμελιώδη εγγύηση για τους φορολογούμενους. Το γεγονός ότι τα στοιχεία εντοπίστηκαν στο πλαίσιο φορολογικού ελέγχου που κινήθηκε κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας δεν μεταβάλλει τον χαρακτήρα τους ούτε αναιρεί την εφαρμογή του γενικού κανόνα. Αυτό σημαίνει ότι η φορολογική διοίκηση δεν μπορεί να χρησιμοποιεί την εισαγγελική παραγγελία ως «παράθυρο» για την παράταση των ελέγχων πέραν της πενταετίας, εφόσον τα στοιχεία ήταν εκ των προτέρων διαθέσιμα ή αναζητήσιμα.
Όπως επισημαίνουν νομικοί κύκλοι, η κρίση αυτή του ΣτΕ συμβαδίζει με προηγούμενες αποφάσεις που έχουν περιορίσει τις αυθαίρετες επεκτάσεις της παραγραφής, όπως αυτή που αφορούσε στοιχεία από το εξωτερικό. Η συνέπεια του ανώτατου δικαστηρίου στην ερμηνεία της έννοιας των «συμπληρωματικών στοιχείων» προσφέρει μεγαλύτερη προβλεψιμότητα και ασφάλεια δικαίου στο φορολογικό σύστημα, προστατεύοντας τους πολίτες από ατέρμονες ελέγχους.
Τι αναμένεται στη συνέχεια
Με την απόφαση αυτή, το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε την αίτηση αναίρεσης της φορολογικής αρχής, βάζοντας οριστικό τέλος στη διαφορά. Η απόφαση αυτή αναμένεται να λειτουργήσει ως οδηγός για τη φορολογική διοίκηση σε παρόμοιες υποθέσεις, περιορίζοντας τις προσπάθειες επέκτασης της παραγραφής με βάση στοιχεία που θεωρούνται εντός της συνήθους δυνατότητας ελέγχου της. Οι φορολογούμενοι μπορούν πλέον να αισθάνονται πιο ασφαλείς ότι οι υποθέσεις τους θα κλείνουν εντός των προβλεπόμενων χρονικών ορίων, εκτός αν προκύψουν πραγματικά νέα στοιχεία που δεν ήταν δυνατόν να γνωστοποιηθούν στην αρχή.
Τι να προσέξετε στους φορολογικούς ελέγχους
- Διατηρείτε πλήρη και οργανωμένα αρχεία των τραπεζικών σας κινήσεων και των δικαιολογητικών τους.
- Ενημερωθείτε για τις προθεσμίες παραγραφής των φορολογικών σας υποθέσεων για να γνωρίζετε τα δικαιώματά σας.
- Σε περίπτωση φορολογικού ελέγχου, ζητήστε σαφείς διευκρινίσεις για τα στοιχεία που ζητούνται και τη νομική τους βάση.
- Συμβουλευτείτε φοροτεχνικό ή νομικό εμπειρογνώμονα εάν λάβετε πράξη διορθωτικού προσδιορισμού φόρου.
- Να είστε ενήμεροι για τις αποφάσεις του ΣτΕ που καθορίζουν τα όρια των φορολογικών ελέγχων και της παραγραφής.
