- Το ΣτΕ ενέκρινε την επιβολή φόρου άτυπης δωρεάς για ατεκμηρίωτες καταθέσεις.
- Ισχύει δεκαπενταετής παραγραφή για το Δημόσιο σε περιπτώσεις μη δήλωσης περιουσιακών μεταβολών.
- Ο ισχυρισμός περί ανώμαλης παρακαταθήκης απορρίφθηκε, τονίζοντας ότι η τράπεζα είναι ο θεματοφύλακας.
- Η απόφαση ενισχύει τους φορολογικούς ελέγχους και απαιτεί τεκμηρίωση για όλες τις χρηματικές μεταβιβάσεις.
- Οι φορολογούμενοι πρέπει να είναι προσεκτικοί με άτυπες χρηματικές συναλλαγές, ειδικά εντός οικογένειας.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) έκρινε πρόσφατα νόμιμες τις πράξεις καταλογισμού της φορολογικής διοίκησης, επιβάλλοντας φόρο άτυπης δωρεάς σε φορολογούμενο που δεν μπορούσε να τεκμηριώσει την προέλευση σημαντικών ποσών σε τραπεζικούς λογαριασμούς. Η απόφαση αυτή επιβεβαιώνει ότι, σε περιπτώσεις μη δήλωσης κτήσης περιουσιακού στοιχείου, ισχύει η δεκαπενταετής παραγραφή της αξίωσης του Δημοσίου.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της εντατικοποίησης των ελέγχων από τη φορολογική διοίκηση, η οποία τα τελευταία χρόνια εστιάζει στην αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων και περιουσιακών στοιχείων. Η απόφαση του ΣτΕ δημιουργεί ένα ισχυρό προηγούμενο για την αντιμετώπιση περιπτώσεων όπου οι φορολογούμενοι εμφανίζουν σημαντικές καταθέσεις χωρίς επαρκή τεκμηρίωση της προέλευσής τους, ενισχύοντας το πλαίσιο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης οικονομίας.
Η απόφαση του ΣτΕ και η δεκαπενταετής παραγραφή
Το Συμβούλιο της Επικρατείας εξέτασε την υπόθεση ενός φορολογούμενου που είχε εμφανίσει σημαντικά ποσά σε τραπεζικούς λογαριασμούς, χωρίς να μπορεί να αποδείξει την προέλευσή τους. Η φορολογική διοίκηση, θεωρώντας ότι τα χρήματα προέρχονταν από τους γονείς του, προχώρησε στον καταλογισμό φόρου άτυπης δωρεάς. Το δικαστήριο έκρινε ότι, όταν δεν έχει υποβληθεί δήλωση για την κτήση περιουσιακού στοιχείου, ισχύει η δεκαπενταετής παραγραφή της αξίωσης του Δημοσίου. Αυτή η ρύθμιση χαρακτηρίστηκε σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας, καθώς η μη δήλωση περιουσιακών μεταβολών καθιστά δυσχερή τον έλεγχο της φορολογητέας ύλης και δικαιολογεί την επιμήκυνση του χρόνου ελέγχου.
Η απόφαση αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ψηφιοποίησης και αυστηροποίησης των διαδικασιών δήλωσης φόρου κληρονομιάς και δωρεάς, όπως έχει επισημάνει και η ΑΑΔΕ με τον νέο οδηγό για δωρεές και κληρονομιές. Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί μια γενικότερη τάση αυστηροποίησης των φορολογικών ελέγχων, ειδικά σε περιπτώσεις που αφορούν μεταβιβάσεις περιουσίας μεταξύ συγγενών χωρίς επίσημη τεκμηρίωση. Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η έλλειψη ενημέρωσης πολλών πολιτών σχετικά με τις υποχρεώσεις τους, οδηγώντας σε ακούσιες παραβάσεις.
Απόρριψη του ισχυρισμού περί ανώμαλης παρακαταθήκης
Παράλληλα, το ΣτΕ απέρριψε τον ισχυρισμό του αναιρεσείοντος ότι οι γονείς του είχαν συνάψει μαζί του σύμβαση ανώμαλης παρακαταθήκης. Το δικαστήριο τόνισε ότι, στην περίπτωση τραπεζικών καταθέσεων, μοναδικός θεματοφύλακας των χρημάτων είναι η τράπεζα και όχι ο καταθέτης ή τρίτοι συγγενείς. Ο ισχυρισμός περί δήθεν φύλαξης χρημάτων αποδομήθηκε πλήρως, καθώς δεν προσκομίστηκαν αποδεικτικά στοιχεία ικανά να τεκμηριώσουν τόσο την ύπαρξη όσο και την επιστροφή των χρημάτων. Αυτό καθιστά σαφές ότι οι προφορικές συμφωνίες ή οι άτυπες διευθετήσεις μεταξύ συγγενών δεν έχουν νομική ισχύ έναντι της φορολογικής διοίκησης.
Προτεινόμενο Δώρο Χριστουγέννων 2025: Ποιοι θα λάβουν μεγαλύτερο ποσό και η ημερομηνία πληρωμής
Οι ευρύτερες συνέπειες για τους φορολογουμένους
Η απόφαση του ΣτΕ έχει ευρύτερες συνέπειες για φορολογουμένους που εμφανίζουν υψηλές καταθέσεις χωρίς να διαθέτουν αποδεικτικά προέλευσης. Ενισχύει τη θέση της φορολογικής διοίκησης να διενεργεί ελέγχους ακόμη και έως δεκαπέντε χρόνια πίσω σε περιπτώσεις μη δήλωσης περιουσιακών μεταβολών. Παράλληλα, καθιστά σαφές ότι οι ισχυρισμοί περί φύλαξης χρημάτων από συγγενείς δεν επαρκούν χωρίς έγγραφα ή συμβάσεις που να αποδεικνύουν τη συναλλαγή. Αυτό αφορά περιπτώσεις όπως φορολογούμενους που λαμβάνουν σημαντικά ποσά από γονείς χωρίς να υποβάλλουν δήλωση δωρεάς, νέους εργαζομένους που επικαλούνται οικογενειακή στήριξη χωρίς αποδείξεις, ή γονείς που ενισχύουν οικονομικά τα παιδιά τους για αγορά κατοικίας χωρίς να ακολουθούν τη νόμιμη διαδικασία δήλωσης. Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) έχει ήδη αξιολογήσει ως τεχνητή διευθέτηση με σκοπό την αποφυγή του φόρου δωρεάς διαδοχικές χρηματικές μεταβιβάσεις, αναδεικνύοντας την αυστηρή στάση των φορολογικών αρχών.
Τι αναμένεται στη συνέχεια και οι προεκτάσεις της απόφασης
Η απόφαση του ΣτΕ μεταφέρει ένα αυστηρό μήνυμα για την ανάγκη πλήρους και έγκαιρης δήλωσης κάθε οικονομικής μεταβίβασης. Αναμένεται να οδηγήσει σε αυξημένη προσοχή από τους φορολογουμένους και ενδεχομένως σε αύξηση των δηλώσεων δωρεών, καθώς ο κίνδυνος ελέγχου και επιβολής προστίμων είναι πλέον πολύ μεγαλύτερος. Οι φορολογικές αρχές αποκτούν ένα ισχυρότερο εργαλείο για την καταπολέμηση της αδήλωτης περιουσίας, ενώ οι πολίτες καλούνται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις χρηματικές συναλλαγές τους, ειδικά εντός του οικογενειακού περιβάλλοντος.
Τι να προσέξετε στις τραπεζικές σας καταθέσεις
- Δηλώστε έγκαιρα κάθε χρηματική δωρεά ή γονική παροχή, ανεξαρτήτως ποσού, για να αποφύγετε μελλοντικούς ελέγχους.
- Τεκμηριώστε πάντα την προέλευση μεγάλων ποσών που κατατίθενται στους λογαριασμούς σας με επίσημα έγγραφα.
- Αποφύγετε άτυπες συμφωνίες φύλαξης χρημάτων με συγγενείς, καθώς δεν αναγνωρίζονται από τη φορολογική διοίκηση.
- Συμβουλευτείτε φοροτεχνικό για σύνθετες χρηματικές μεταβιβάσεις, ειδικά αν αφορούν μεγάλα ποσά ή διεθνείς συναλλαγές.
- Διατηρείτε όλα τα αποδεικτικά στοιχεία (π.χ. συμβόλαια, αποδείξεις εμβασμάτων) για τουλάχιστον 15 χρόνια.
