Στα ύψη τα ενοίκια στην Αθήνα: Πόσο κοστίζει ένα τριάρι σήμερα

Η αγορά κατοικίας στην Αττική βιώνει μια ραγδαία άνοδο, με τα ενοίκια να έχουν εκτοξευθεί κατά 35% την τελευταία πενταετία, μεταμορφώνοντας το τοπίο για τους ενοικιαστές. Ένα διαμέρισμα 100 τ.μ. στην Αθήνα κοστίζει πλέον κατά μέσον όρο 1.023 ευρώ τον μήνα, έναντι 757 ευρώ το 2020, σύμφωνα με τον δείκτη τιμών SPI του Spitogatos.gr.

Η ραγδαία αυτή αύξηση των ενοικίων στην Αττική δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά είναι η κορυφή του παγό μιας ευρύτερης κρίσης στέγασης που πλήττει την Ελλάδα, ως απόρροια μακροχρόνιων οικονομικών πιέσεων, περιορισμένης προσφοράς και αυξημένης ζήτησης, η οποία επιδεινώνεται από την άνοδο του κόστους ζωής και την απροθυμία για επενδύσεις σε νέες, προσιτές κατοικίες.

Η εκτόξευση των ενοικίων και η πίεση στα νοικοκυριά

Η αύξηση των ενοικίων, που αγγίζει το 35% από το 2020, έχει επιβαρύνει σημαντικά τους ενοικιαστές, οι οποίοι βλέπουν το διαθέσιμο εισόδημά τους να συρρικνώνεται παρά τη βελτίωση βασικών οικονομικών δεικτών. Η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης έχει ανέλθει στα 10,23 ευρώ ανά τ.μ. από 7,57 ευρώ το τρίτο τρίμηνο του 2020, καθιστώντας την εύρεση οικονομικά προσιτής κατοικίας ολοένα και πιο δύσκολη. Αυτή η κατάσταση αναδεικνύει τις στρεβλώσεις στην αγορά ακινήτων, όπου οι αντικειμενικές αξίες συχνά απέχουν από τις εμπορικές τιμές.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ολοένα και περισσότεροι υποψήφιοι ενοικιαστές στρέφονται σε μικρότερες επιφάνειες προκειμένου να περιορίσουν τη δαπάνη στέγασης. Η πίεση που ασκείται στη ζήτηση για διαμερίσματα 70-80 τ.μ. είναι πλέον εμφανής, καθώς πρόκειται για τις κατοικίες που θεωρούνται ιδανικές για μικρές οικογένειες και ταυτόχρονα ακόμη προσιτές για ένα ευρύ φάσμα νοικοκυριών. Ωστόσο, η προσφορά τέτοιων ακινήτων σε αξιοπρεπή κατάσταση έχει μειωθεί αισθητά, καθώς η συνολική άνοδος των ενοικίων ωθεί όλο και περισσότερους ιδιοκτήτες να αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις.

Οι περιοχές με τις μεγαλύτερες αυξήσεις και η στροφή σε μικρότερα διαμερίσματα

Την ίδια στιγμή, ιδιαίτερα ανησυχητικό θεωρείται το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρούνται στις μέχρι πρότινος πιο προσιτές περιοχές. Στα προάστια του Πειραιά και στο Υπόλοιπο της Αττικής η άνοδος των τιμών αγγίζει το 44%, με τις μέσες τιμές να διαμορφώνονται στα 8,65 και 9,33 ευρώ ανά τ.μ. αντίστοιχα. Ανάλογη εικόνα παρουσιάζουν τόσο τα ανατολικά προάστια, όπου η αύξηση φτάνει το 39,5% με τιμή στα 9 ευρώ ανά τ.μ., όσο και τα δυτικά προάστια που αγγίζουν πλέον τα 8,9 ευρώ ανά τ.μ. Η γενικευμένη αυτή τάση αντικατοπτρίζει την πίεση που δέχεται η ευρύτερη αγορά ακινήτων της Αθήνας.

Κρατικές παρεμβάσεις και η ανεπάρκεια των μέτρων

Παρά τις προσπάθειες της πολιτείας να μετριάσει τις πιέσεις μέσω φοροελαφρύνσεων που τίθενται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου, αλλά και των ενισχύσεων όπως το ετήσιο επίδομα ενοικίου έως 800 ευρώ που άρχισε ήδη να διανέμεται στους δικαιούχους, η συνολική εικόνα δεν δείχνει σημάδια ουσιαστικής αποκλιμάκωσης. Η επιστροφή ενοικίου αποτελεί μια σημαντική ανάσα, αλλά δεν λύνει το δομικό πρόβλημα. Η Eurostat καταγράφει μεν αύξηση 22,3% στο πραγματικό κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα από το 2019 έως το 2024, ωστόσο η άνοδος αυτή υπολείπεται σημαντικά των αυξήσεων στα ενοίκια, αφήνοντας τους ενοικιαστές εκτεθειμένους.

Νομικοί κύκλοι και ειδικοί της αγοράς ακινήτων επισημαίνουν ότι η κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μόνο με επιδόματα ή φορολογικές παρεμβάσεις, αλλά απαιτεί μια νέα, ολοκληρωμένη κοινωνική στεγαστική πολιτική, όπως εφαρμόζεται ήδη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Η ανάγκη για μια ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική

Η τρέχουσα κατάσταση στην αγορά ενοικίων απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση. Ευρωπαϊκές χώρες ήδη εφαρμόζουν μέτρα όπως πλαφόν αναπροσαρμογών, point system που συνδέει τιμές με ποιότητα και τοποθεσία, και μαζική παραγωγή κοινωνικών κατοικιών. Αυτές οι πολιτικές στοχεύουν στη διασφάλιση της πρόσβασης σε προσιτή στέγαση για όλους τους πολίτες, αντιμετωπίζοντας τις ρίζες του προβλήματος και όχι μόνο τα συμπτώματά του. Η υιοθέτηση παρόμοιων στρατηγικών στην Ελλάδα θα μπορούσε να προσφέρει μια βιώσιμη λύση στη συνεχιζόμενη κρίση στέγασης.