- Αναστολή εφαρμογής Ψ.Δ.Α. για ελαιοπαραγωγούς έως 1η Μαΐου 2026.
- Πρόστιμα 5.000€ και 10.000€ επιβάλλονται για έλλειψη ψηφιακού δελτίου.
- Έντονες αντιδράσεις από παραγωγούς και βουλευτές για πρακτικές δυσκολίες.
- Η παράταση αφορά μικρούς παραγωγούς, όχι όσους είχαν μεγάλα έσοδα το 2022.
- Τα ελαιοτριβεία πρέπει να εκδίδουν δελτίο ποσοτικής παραλαβής.
Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) ανακοίνωσε την αναστολή της υποχρεωτικής εφαρμογής του ψηφιακού δελτίου αποστολής για τους ελαιοπαραγωγούς έως την 1η Μαΐου 2026, έπειτα από έντονες αντιδράσεις και την επιβολή προστίμων 5.000€ σε μεταφορείς ελαιοκάρπου στην Κορινθία. Η απόφαση αυτή παρέχει αναγκαίο χρόνο προσαρμογής, αλλά το νομικό πλαίσιο για τα πρόστιμα παραμένει ενεργό για συγκεκριμένες επιχειρήσεις.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται ως συνέχεια μιας περιόδου έντονης αναστάτωσης στον αγροτικό κόσμο, ειδικά κατά την κορύφωση της ελαιοκομικής περιόδου, όπου η υποχρέωση του ψηφιακού δελτίου αποστολής είχε δημιουργήσει σοβαρά πρακτικά προβλήματα. Το μέτρο, που θεσπίστηκε με τον νόμο 5222/2025, αποσκοπεί στην ιχνηλασιμότητα των αγαθών, ωστόσο η εφαρμογή του είχε αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολη για τους μικρούς και μη εξοικειωμένους με την τεχνολογία παραγωγούς.
Η απόφαση της ΑΑΔΕ και η παράταση
Με κοινή απόφαση του Υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, Γιώργου Κώτσηρα, και του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, Γιώργου Πιτσιλή, η έναρξη της Α’ φάσης εφαρμογής του μέτρου ψηφιακής έκδοσης δελτίων αποστολής διακίνησης ελαιοκάρπου από τους ελαιώνες προς τα ελαιοτριβεία μετατίθεται για την 1η Μαΐου 2026. Η παράταση αυτή αφορά τους ελαιοπαραγωγούς – αγρότες που υπάγονται στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ και δεν ανήκουν στις υπόχρεες οντότητες της πρώτης περιόδου εφαρμογής, δηλαδή όσους είχαν ακαθάριστα έσοδα μικρότερα των 200.000 ευρώ για το φορολογικό έτος 2022.
Για τους παραγωγούς που εξαιρούνται από την παράταση, καθώς και για όλους τους υπόλοιπους, η υποχρέωση παραμένει. Η ΑΑΔΕ επισημαίνει ότι η νέα ημερομηνία διευκολύνει τους μικρούς παραγωγούς, προσφέροντάς τους περισσότερο χρόνο προετοιμασίας και ομαλής μετάβασης στο νέο ψηφιακό πλαίσιο. Το ψηφιακό δελτίο αποστολής, ως «ηλεκτρονικό διαβατήριο» των αποθεμάτων, έχει ως στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και τη μείωση της φοροδιαφυγής.
Το νομικό πλαίσιο και τα πρόστιμα
Με τον νόμο 5222/2025 (άρθρο 214), το ψηφιακό δελτίο αποστολής έγινε υποχρεωτικό για κάθε μεταφορά αγαθών. Η μη ύπαρξή του επιφέρει αυστηρά πρόστιμα: 5.000 ευρώ για επιχειρήσεις με απλογραφικά λογιστικά συστήματα και 10.000 ευρώ για διπλογραφικά. Αυτά τα πρόστιμα επιβάλλονται άμεσα και χωρίς περιθώριο εξηγήσεων, γεγονός που έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία.
Το τελευταίο διάστημα, μικτά ελεγκτικά κλιμάκια της ΑΑΔΕ σαρώνουν την περιοχή της Κορινθίας, πραγματοποιώντας εντατικούς και αιφνιδιαστικούς ελέγχους σε απρόβλεπτα σημεία, όπως χωματόδρομους και στενά περάσματα αγροτεμαχίων, λίγο πριν τα ελαιοτριβεία, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης. Οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι πρόστιμα επιβάλλονται ακόμα και σε μεταφορές λίγων δεκάδων κιλών ελαιολάδου, ποσότητες που συχνά προορίζονται για οικογενειακή χρήση ή πώληση σε μικρές τοπικές αγορές.
Οι αντιδράσεις και τα προβλήματα στην ελαιοσυγκομιδή
Η εφαρμογή του μέτρου έχει δημιουργήσει ένα κλίμα έντονου φόβου στον αγροτικό και εμπορικό κόσμο. Η ελαιοκομική περίοδος βρίσκεται στο αποκορύφωμά της και κάθε καθυστέρηση ή πρόστιμο επιβαρύνει καθοριστικά την παραγωγική διαδικασία. Οι αλλαγές στο timologio και η ψηφιακή διακίνηση αποθεμάτων, αν και στοχεύουν στην εκσυγχρόνιση, έχουν αναδείξει σημαντικές δυσκολίες στην πράξη.
Νομικοί κύκλοι και εκπρόσωποι του αγροτικού κόσμου επισημαίνουν ότι η πρακτική αδυναμία εφαρμογής του κανόνα «ένα δελτίο = μία μεταφορά» αποτελεί ένα από τα βασικά προβλήματα. Η μεταφορά της ελιάς γίνεται με ποικίλους τρόπους, συχνά σε χωράφια χωρίς ψηφιακό σήμα, καθιστώντας την έκδοση Ψ.Δ.Α. μη ρεαλιστική. Επίσης, ο κίνδυνος άδικων προστίμων είναι μεγάλος, καθώς η ευθύνη βαραίνει αποκλειστικά τον παραγωγό ακόμα και όταν εμπλέκονται τρίτα πρόσωπα.
Την ανάγκη για άμεσες διορθωτικές παρεμβάσεις στο νέο καθεστώς του Ψηφιακού Δελτίου Αποστολής (Ψ.Δ.Α.) για τη μεταφορά ελαιοκάρπου ανέδειξε ο βουλευτής Μεσσηνίας Περικλής Μαντάς, με επιστολή του στον διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργο Πιτσιλή. Ο κ. Μαντάς υπογράμμισε ότι η φετινή υποχρεωτική έκδοση Ψ.Δ.Α. «δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές συνθήκες της ελαιοκομικής παραγωγής» και έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στους παραγωγούς, παρότι ο στόχος της ιχνηλασιμότητας θεωρείται θετικός.
Τι αναμένεται στη συνέχεια για τους παραγωγούς
Η απόφαση της ΑΑΔΕ για την παράταση εξασφαλίζει στους μικρούς παραγωγούς τον απαραίτητο χρόνο για την ομαλή μετάβασή τους, χωρίς πίεση, κατά την κρίσιμη περίοδο συγκομιδής και μεταφοράς του ελαιοκάρπου. Ωστόσο, η υποχρέωση των ελαιοτριβείων να εκδίδουν δελτίο ποσοτικής παραλαβής κατά την παραλαβή του ελαιοκάρπου παραμένει σε ισχύ. Το μέτρο, αν και αναβλήθηκε, παραμένει στον ορίζοντα, απαιτώντας από τους παραγωγούς να προετοιμαστούν για την πλήρη εφαρμογή του από τον Μάιο του 2026.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ελαιοπαραγωγοί
- Ελέγξτε αν υπάγεστε στην παράταση: αφορά αγρότες κανονικού καθεστώτος ΦΠΑ με έσοδα κάτω των 200.000€ (2022).
- Προετοιμαστείτε για την 1η Μαΐου 2026, όταν το Ψ.Δ.Α. θα γίνει υποχρεωτικό για όλους.
- Βεβαιωθείτε ότι τα ελαιοτριβεία εκδίδουν δελτίο ποσοτικής παραλαβής κατά την παράδοση του ελαιοκάρπου.
- Αποφύγετε τη μεταφορά ελαιοκάρπου χωρίς δελτίο εάν δεν καλύπτεστε από την παράταση, για να αποφύγετε πρόστιμα.
