- Το έλλειμμα του ΕΛΥΚΩ ξεπέρασε τα 500 εκατ. ευρώ έως τον Οκτώβριο του 2025, απειλώντας την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
- Οι εταιρείες προμήθειας καλύπτουν το 60% των οφειλών από δικά τους κεφάλαια, επιβαρυνόμενες με υψηλά επιτόκια δανεισμού.
- Η κατάσταση οδηγεί σε μειωμένες εκπτώσεις για τους καταναλωτές και δυσχεραίνει τις επενδύσεις σε πράσινη ενέργεια.
- Ο ΕΣΠΕΝ προτείνει άμεση κρατική ενίσχυση και αποζημίωση των προμηθευτών για την αποκατάσταση της σταθερότητας.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, καλείται να βρει άμεση λύση για το μόνιμο έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΕΛΥΚΩ), το οποίο έχει ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ έως τον Οκτώβριο του 2025. Αυτή η κατάσταση απειλεί τη σταθερότητα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς καλύπτει τις μειωμένες χρεώσεις για τα ευάλωτα νοικοκυριά και το αυξημένο κόστος ηλεκτροδότησης στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
Η κρίση στον Ειδικό Λογαριασμό Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΕΛΥΚΩ) δεν είναι ένα νέο φαινόμενο, αλλά η κορύφωση μιας χρόνιας δυσλειτουργίας που απειλεί πλέον την εύρυθμη λειτουργία ολόκληρης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ο μηχανισμός αυτός, σχεδιασμένος αρχικά για την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και την ισότιμη ηλεκτροδότηση των μη διασυνδεδεμένων νησιών, έχει μετατραπεί σε πηγή αβεβαιότητας και χρηματοδοτικού άγχους για τις εταιρείες προμήθειας.
Το μόνιμο έλλειμμα του ΕΛΥΚΩ και οι επιπτώσεις
Το έλλειμμα του ΕΛΥΚΩ έχει φτάσει τα 500 εκατ. ευρώ έως τον Οκτώβριο του 2025, παρά την προσωρινή ενίσχυση των 400 εκατ. ευρώ που είχε δοθεί στις αρχές του ίδιου έτους. Αυτό το χρηματοδοτικό κενό, όπως αναφέρεται και σε σχετικό ρεπορτάζ, δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, καθώς τα έσοδα από τις χρεώσεις Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) δεν επαρκούν για την κάλυψη του πραγματικού κόστους του μηχανισμού. Το πρόβλημα βαίνει επιδεινούμενο, καθώς οι εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες υλοποιούν την κοινωνική πολιτική, δεν αποζημιώνονται πλήρως για τις υπηρεσίες τους. Τα χρηματοδοτικά ελλείμματα απειλούν τη σταθερότητα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Το βάρος στις εταιρείες προμήθειας
Από τον Απρίλιο του 2023, οι εταιρείες λαμβάνουν μόλις το 40% των χρημάτων που δικαιούνται, αναγκάζοντας τες να καλύπτουν το υπόλοιπο ποσό από δικά τους κεφάλαια, συχνά μέσω δανεισμού με υψηλά επιτόκια, που αγγίζουν το 6,5%. Το ετήσιο κόστος δανεισμού για τον κλάδο μπορεί να φτάσει τα 40 εκατ. ευρώ, ένα ποσό που, αν και δεν εμφανίζεται άμεσα στον λογαριασμό του καταναλωτή, επηρεάζει την αγορά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι εταιρείες να δυσκολεύονται να προσφέρουν ανταγωνιστικά προϊόντα ή να διατηρήσουν τις εκπτώσεις στα τιμολόγια ρεύματος, ακόμα και όταν η χονδρική τιμή παραμένει σταθερή. Επιπλέον, η καθυστέρηση στο θεσμικό πλαίσιο για τα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά από το 2019 έχει συσσωρεύσει εκατοντάδες εκατομμύρια «ανοικτά» ευρώ, δημιουργώντας περαιτέρω αβεβαιότητα.
Οι προτάσεις επίλυσης και οι παγίδες
Στη δημόσια συζήτηση έχει προταθεί η ιδέα να χρησιμοποιηθούν τα μελλοντικά οφέλη από τη διασύνδεση της Κρήτης για την κάλυψη του ελλείμματος του ΕΛΥΚΩ. Ωστόσο, παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι αυτή η λύση θα είχε δύο σοβαρές συνέπειες: πρώτον, οι καταναλωτές δεν θα έβλεπαν στους λογαριασμούς τους τα μειωμένα κόστη της διασύνδεσης, και δεύτερον, οι προμηθευτές θα συνέχιζαν να χρηματοδοτούν τον ΕΛΥΚΩ για πολλά χρόνια, αναβάλλοντας την ουσιαστική επίλυση του προβλήματος.
Αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα τους παράγοντες της αγοράς είναι ότι η αναβολή μιας ουσιαστικής λύσης δεν απλώς μεταθέτει το πρόβλημα, αλλά το διογκώνει με επιπλέον κόστη, καθώς οι εταιρείες συνεχίζουν να χρηματοδοτούν από δικά τους κεφάλαια τις κοινωνικές πολιτικές, μειώνοντας παράλληλα την ικανότητά τους για επενδύσεις και ανταγωνιστικές προσφορές.
Η επόμενη μέρα για την αγορά ενέργειας
Εάν δεν υπάρξει άμεση κυβερνητική κινητοποίηση, η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας κινδυνεύει να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας, ειδικά για τις μικρότερες εταιρείες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμό της δραστηριότητας ή ακόμη και σε αποχώρηση εταιρειών από την αγορά, μειώνοντας τον ανταγωνισμό και τις επιλογές των καταναλωτών. Επιπλέον, η αβεβαιότητα δυσχεραίνει τις επενδύσεις σε πράσινη ενέργεια και νέες τεχνολογίες, επιβραδύνοντας την ενεργειακή μετάβαση της χώρας. Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ) έχει προτείνει την άμεση ενίσχυση του ΕΛΥΚΩ από τον κρατικό προϋπολογισμό, την τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων και την αποζημίωση των προμηθευτών για τα χρηματοοικονομικά βάρη που έχουν επωμιστεί, ως τη μόνη βιώσιμη λύση για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και της σταθερότητας στην αγορά.
