ΟΟΣΑ: Έρχεται αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για τους 20άρηδες

Η έκθεση «Pensions at a Glance 2025» του ΟΟΣΑ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στην Ελλάδα, παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι δεν θα υπάρξει τέτοια εξέλιξη από το 2027. Η δημογραφική γήρανση και η μείωση του εργατικού δυναμικού πιέζουν το ασφαλιστικό σύστημα, επηρεάζοντας κυρίως τους νέους που εισέρχονται σήμερα στην αγορά εργασίας.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των επανειλημμένων προειδοποιήσεων από διεθνείς οργανισμούς για τη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, η οποία αντιμετωπίζει ένα από τα εντονότερα δημογραφικά προβλήματα στην Ευρώπη. Το ζήτημα της γήρανσης του πληθυσμού και της μείωσης των γεννήσεων αποτελεί κεντρικό πυλώνα συζήτησης για την οικονομική σταθερότητα και την κοινωνική συνοχή.

Οι πιέσεις στο ασφαλιστικό σύστημα

Όπως επισημαίνει η έκθεση «Pensions at a Glance 2025» του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη γήρανση του πληθυσμού και την πιο σημαντική μείωση του εργατικού δυναμικού για τα επόμενα 25 χρόνια. Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με καταιγιστικές πιέσεις στο συνταξιοδοτικό της σύστημα, παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι δεν θα υπάρξει αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης λόγω δημογραφικού από το 2027, οι πιέσεις παραμένουν ισχυρές. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA) προβλέπει ότι τα δημόσια συστήματα κοινωνικής ασφάλισης δεν θα μπορούν να χρηματοδοτήσουν τις συντάξεις στο μέλλον, λόγω της σημαντικής επιβάρυνσης της αναλογίας εργαζομένων προς συνταξιούχους.

Η αναλογία εργαζομένων-συνταξιούχων και οι προβλέψεις

Σήμερα, η αναλογία εργαζομένων-συνταξιούχων στην Ελλάδα ανέρχεται περίπου στο 1,65 προς 1, γεγονός που σημαίνει ότι για κάθε συνταξιούχο αντιστοιχούν περίπου 1,65 ενεργοί εργαζόμενοι. Ωστόσο, αυτή η αναλογία μειώνεται διαρκώς. Μελέτες δείχνουν ότι η αναλογία θα υποχωρήσει στο 1,46 προς 1 έως το 2030 και στο 1,23 προς 1 έως το 2050. Η γήρανση του πληθυσμού αποτελεί μια «ωρολογιακή βόμβα» για την οικονομική ανάπτυξη και τα συνταξιοδοτικά συστήματα. Το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών σε σχέση με τον πληθυσμό ηλικίας 20-64 ετών αναμένεται να αυξηθεί περισσότερο από 25 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2050 στην Ελλάδα, παρόμοια με χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Συνολικά, στις χώρες του ΟΟΣΑ, θα υπάρχουν 52 άτομα ηλικίας 65+ για κάθε 100 άτομα ηλικίας 20-64 ετών έως το 2050, από 33 το 2025.

Αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα τους αναλυτές είναι η ταχύτητα με την οποία επιδεινώνεται το δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα, καθιστώντας την μία από τις χώρες που θα βιώσουν τη μεγαλύτερη μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας. Η αδυναμία του συστήματος να αυτοχρηματοδοτηθεί, σε συνδυασμό με το υψηλό δημόσιο χρέος, δημιουργεί ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που απαιτεί άμεσες και ριζικές μεταρρυθμίσεις, πέρα από τις όποιες κυβερνητικές διαβεβαιώσεις για το άμεσο μέλλον.

Πώς αλλάζουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης

Η κανονική ηλικία συνταξιοδότησης, δηλαδή η έξοδος με πλήρη σύνταξη, προβλέπεται να αυξηθεί κατά μέσο όρο στον ΟΟΣΑ. Από 64,7 έτη για τους άνδρες και 63,9 έτη για τις γυναίκες που συνταξιοδοτήθηκαν το 2024, θα φτάσει τα 66,4 και 65,9 έτη αντίστοιχα, για όσους ξεκινούν την καριέρα τους σήμερα, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας. Για τους νέους που εισέρχονται τώρα στην αγορά εργασίας, τα όρια θα κυμαίνονται από 62 έως και 70 έτη σε ορισμένες χώρες. Στην Ελλάδα, το κανονικό όριο συνταξιοδότησης αναμένεται να φτάσει τα 66 χρόνια, από 62 που είναι σήμερα, κυρίως λόγω της δυνατότητας πρόωρης συνταξιοδότησης χωρίς πέναλτι μετά από 40 χρόνια εργασίας.

Οι επιπτώσεις για τις γυναίκες και οι προτάσεις του ΟΟΣΑ

Εκτός από τις γενικές αλλαγές, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν σημαντικότερες ανισότητες, καθώς λαμβάνουν μηνιαίες συντάξεις που είναι κατά μέσο όρο 23% χαμηλότερες από αυτές των ανδρών στις χώρες του ΟΟΣΑ. Για την αντιμετώπιση αυτού του χάσματος, ο ΟΟΣΑ προτείνει μια ολοκληρωμένη στρατηγική που να περιλαμβάνει πολιτικές για την αγορά εργασίας, την οικογένεια και τις συντάξεις. Οι προτεραιότητες περιλαμβάνουν την παροχή πιο προσιτής παιδικής φροντίδας, τη μείωση των αντικινήτρων για εργασία στο φορολογικό σύστημα, την ενθάρρυνση της εγγραφής σε τεχνικά αντικείμενα και τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών για ηγετικές θέσεις.

Η επόμενη μέρα για το ασφαλιστικό

Οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ και της EIOPA υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα. Η δημογραφική πρόκληση δεν είναι απλώς μια στατιστική, αλλά μια πραγματικότητα που θα επηρεάσει άμεσα τη ζωή των σημερινών νέων εργαζομένων. Η υιοθέτηση μιας ολιστικής προσέγγισης, που θα συνδυάζει μέτρα για την ενίσχυση της απασχόλησης, την υποστήριξη της οικογένειας και την αναπροσαρμογή των συνταξιοδοτικών κανόνων, κρίνεται απαραίτητη για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συστήματος και την κοινωνική δικαιοσύνη.