ΝΣΚ: Πότε οι τραπεζικές επιταγές δεν θεωρούνται μετρητά στα σύνορα

Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους ξεκαθαρίζει το τοπίο σχετικά με τη μεταφορά τραπεζικών επιταγών στα σύνορα, κρίνοντας ότι τίτλοι με σοβαρά νομικά προβλήματα δεν λογίζονται ως ρευστά διαθέσιμα. Η απόφαση αυτή αποτρέπει την επιβολή προστίμου 25% σε ταξιδιώτες που μεταφέρουν άκυρες ή ληγμένες επιταγές άνω των 10.000 ευρώ χωρίς να τις έχουν δηλώσει προηγουμένως.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται να επιλύσει μια χρόνια ασάφεια που προκαλούσε σύγχυση τόσο στους πολίτες όσο και στις τελωνειακές αρχές, ειδικά σε κρίσιμα σημεία εισόδου όπως ο Έβρος και οι Εύζωνοι. Η ανάγκη για διευκρινίσεις προέκυψε μετά από πολυάριθμους ελέγχους, όπου ταξιδιώτες βρέθηκαν να κατέχουν τραπεζικές επιταγές οι οποίες, αν και ονομαστικά υπερέβαιναν το όριο των 10.000 ευρώ, στην πραγματικότητα ήταν νομικά ανίσχυρες ή είχαν επιστραφεί ως απλήρωτες.

Η νέα γνωμοδότηση για τα ρευστά διαθέσιμα

Σύμφωνα με τη νέα γνωμοδότηση που εξέδωσε το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, η έννοια των ρευστών διαθεσίμων — η οποία περιγράφει μετρητά και διαπραγματεύσιμους τίτλους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα ως μέσο πληρωμής — δεν περιλαμβάνει τίτλους που στερούνται πραγματικής οικονομικής αξίας. Η πλειοψηφία των μελών του Συμβουλίου έκρινε ότι αν μια επιταγή φέρει ελλείψεις που την καθιστούν άκυρη ή αν έχει παρέλθει ο χρόνος εμφάνισής της προς πληρωμή, δεν μπορεί να εξομοιωθεί με το ρευστό χρήμα.

Βάσει του Κανονισμού (ΕΕ) 2018/1672, κάθε φυσικό πρόσωπο που εισέρχεται ή εξέρχεται από την Ένωση υποχρεούται να δηλώνει ποσά που αγγίζουν ή ξεπερνούν το κατώφλι των 10.000 ευρώ. Ωστόσο, η νομική ερμηνεία πλέον διαχωρίζει τη λογιστική αξία από την εισπραξιμότητα. Αυτό σημαίνει ότι οι ταξιδιώτες δεν θα επιβαρύνονται με το τσουχτερό πρόστιμο του 25% για τίτλους που πρακτικά είναι «άχρηστοι», όπως για παράδειγμα οι ακάλυπτες επιταγές που έχουν ήδη σφραγιστεί από τις τράπεζες.

Το δικαίωμα προσωρινής δέσμευσης από τις αρχές

Παρά την απαλλαγή από το πρόστιμο, η γνωμοδότηση είναι σαφής ως προς τις ελεγκτικές αρμοδιότητες. Οι τελωνειακές αρχές διατηρούν το δικαίωμα να προχωρούν σε προσωρινή δέσμευση των τίτλων για διάστημα 30 έως 90 ημερών. Το μέτρο αυτό δεν έχει τιμωρητικό χαρακτήρα, αλλά λειτουργεί ως προληπτικός μηχανισμός για τον έλεγχο πιθανής νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έμπειρων νομικών παραστατών που παρακολουθούν την υπόθεση, η απόφαση αυτή εισάγει την αρχή της αναλογικότητας στους ελέγχους. Επισημαίνεται από παράγοντες της αγοράς ότι η αυστηρή προσκόλληση στο γράμμα του νόμου χωρίς την εξέταση της ουσίας του τίτλου οδηγούσε σε άδικες επιβαρύνσεις πολιτών που μετέφεραν προβληματικά αξιόγραφα χωρίς δόλο.

Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα

Η διάκριση αυτή θεωρείται κομβικής σημασίας για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ταξιδιωτών, καθώς αποσαφηνίζει ότι ο στόχος της νομοθεσίας είναι ο έλεγχος του μαύρου χρήματος και όχι η εξάντληση της αυστηρότητας σε τυπικές παραλείψεις. Στο εξής, οι τελωνειακοί υπάλληλοι θα πρέπει να αξιολογούν τη νομική εγκυρότητα των επιταγών πριν προχωρήσουν στον καταλογισμό προστίμων, εστιάζοντας σε τίτλους που είναι άμεσα ρευστοποιήσιμοι.

Για τους ταξιδιώτες, η ασφάλεια δικαίου ενισχύεται, ωστόσο η σύσταση παραμένει η ίδια: η δήλωση όλων των αξιογράφων άνω του ορίου είναι η ασφαλέστερη οδός για την αποφυγή ταλαιπωρίας και χρονοβόρων δεσμεύσεων στα σύνορα. Η επόμενη μέρα αναμένεται να φέρει νέες οδηγίες προς τα τελωνεία για την ομοιόμορφη εφαρμογή της γνωμοδότησης σε όλη την επικράτεια.