Κτηματολόγιο: Οι οικοδομικές άδειες και οι έλεγχοι περνούν στον ψηφιακό κόμβο

Η κυβέρνηση προχωρά στην ένταξη των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) στο Κτηματολόγιο, μεταφέροντας τις αρμοδιότητες έκδοσης οικοδομικών αδειών και ελέγχων κατασκευών. Το νέο μοντέλο αναμένεται να εφαρμοστεί πιλοτικά μέσα στο 2026, με πλήρη λειτουργία από το 2027, με στόχο την απλοποίηση των διαδικασιών.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της ευρύτερης προσπάθειας της κυβέρνησης για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των δημόσιων υπηρεσιών, με στόχο την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και την επιτάχυνση των διαδικασιών. Η μεταφορά των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) στο Κτηματολόγιο αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, δημιουργώντας έναν ενιαίο ψηφιακό κόμβο για τον τομέα της δόμησης.

Η μεταφορά αρμοδιοτήτων στο Κτηματολόγιο

Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης προβλέπει ότι το μεγαλύτερο μέρος των Υπηρεσιών Δόμησης, δηλαδή η έκδοση οικοδομικών αδειών και οι έλεγχοι κατασκευών, θα μεταφερθεί στο Κτηματολόγιο. Αυτό σημαίνει ότι το Κτηματολόγιο θα λειτουργεί πλέον ως ο κεντρικός ψηφιακός κόμβος για όλες τις σχετικές διαδικασίες. Αντίθετα, στους δήμους θα παραμείνουν τα τμήματα πολεοδομικού σχεδιασμού, που είναι υπεύθυνα για τα χωροταξικά και πολεοδομικά σχέδια.

Το νέο μοντέλο αναμένεται να εφαρμοστεί πιλοτικά σε επιλεγμένες περιφέρειες μέσα στο 2026 και θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία σε όλη τη χώρα από το 2027. Η κίνηση αυτή συμπληρώνει προηγούμενες πρωτοβουλίες, όπως η ίδρυση του Εθνικού Οργανισμού Κτηματολογίου και Ελέγχου Δόμησης (ΕΟΚΕΔ), που στοχεύει στην ενοποίηση των υπηρεσιών και την εισαγωγή ψηφιακών φακέλων και τεχνητής νοημοσύνης στον έλεγχο των οικοδομικών αδειών, όπως αναφέρθηκε πρόσφατα. Οι πολεοδομίες περνούν στο Κτηματολόγιο, ψηφιακοί φάκελοι και έλεγχος αδειών με ΑΙ.

Γιατί γίνεται αυτή η αλλαγή;

Η μεταφορά των αρμοδιοτήτων κρίνεται αναγκαία λόγω των σημαντικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει το υφιστάμενο σύστημα. Ένας βασικός λόγος είναι ότι σχεδόν οι μισοί δήμοι της χώρας δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ, γεγονός που οδηγεί σε υπερβολικά μεγάλους χρόνους έκδοσης αδειών. Επιπλέον, παρατηρούνται διαφορετικές ερμηνείες της νομοθεσίας από περιοχή σε περιοχή, δημιουργώντας σύγχυση και καθυστερήσεις.

Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η ενοποίηση των διαδικασιών υπό ένα κεντρικό φορέα θα συμβάλει στην άρση των ανισοτήτων και στην εφαρμογή ενιαίων κανόνων, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα. Η κεντρική εποπτεία και ο συντονισμός αναμένεται να επιλύσουν πολλά από τα χρόνια προβλήματα που ταλαιπωρούν τόσο τους πολίτες όσο και τους μηχανικούς.

Τα οφέλη για πολίτες και μηχανικούς

Για τους πολίτες και τους μηχανικούς, ο νέος σχεδιασμός φέρνει σημαντικά οφέλη. Όλες οι διαδικασίες θα διεκπεραιώνονται σε ένα ενιαίο ψηφιακό περιβάλλον, μειώνοντας δραστικά τον απαιτούμενο χρόνο, τη γραφειοκρατία και τις άσκοπες μετακινήσεις. Η πρόσβαση στα δεδομένα θα είναι πιο γρήγορη και διαφανής, απλοποιώντας την αλληλεπίδραση με τις υπηρεσίες.

Επιπρόσθετα, εισάγονται νέα εργαλεία, όπως η δημιουργία Κέντρων Δόμησης με κεντρικό συντονισμό, η εφαρμογή ενιαίας νομοθεσίας με ψηφιακούς χάρτες και η πλήρης διαλειτουργικότητα μεταξύ των συστημάτων e-Αδειες, Κτηματολογίου και δηλώσεων αυθαιρέτων. Αυτές οι ψηφιακές δυνατότητες αναμένεται να εκσυγχρονίσουν πλήρως τον τρόπο λειτουργίας του τομέα.

Η επόμενη μέρα για τις ΥΔΟΜ και το προσωπικό

Σχετικά με το προσωπικό, το υπάρχον προσωπικό του Κτηματολογίου δεν επηρεάζεται από τις αλλαγές. Τα νέα Κέντρα Δόμησης θα στελεχωθούν από εργαζομένους των σημερινών ΥΔΟΜ, διασφαλίζοντας τη συνέχεια και την αξιοποίηση της εμπειρίας τους. Οι σημερινές υπηρεσίες του Κτηματολογίου θα παραμείνουν ως έχουν, ενώ θα προστεθούν νέες αρμοδιότητες και ψηφιακές δυνατότητες για τη δόμηση και την αδειοδότηση.

Η μεταρρύθμιση αυτή σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τον κλάδο της δόμησης στην Ελλάδα, με την υπόσχεση για ταχύτερες, διαφανέστερες και πιο αποτελεσματικές διαδικασίες, προς όφελος όλων των εμπλεκομένων μερών.