Κοινωνική κατοικία: Ποιοι δικαιούνται τα νέα διαμερίσματα από το 2026

Ένα ευρύ πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2026, στοχεύοντας στην αντιμετώπιση του αυξανόμενου στεγαστικού προβλήματος στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα θα απευθύνεται σε ένα μεγάλο εύρος πληθυσμού, συμπεριλαμβάνοντας νέους, ευάλωτα νοικοκυριά, δημοσίους υπαλλήλους και στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως αναφέρουν πληροφορίες του Dnews.

Η ανακοίνωση του προγράμματος κοινωνικής κατοικίας έρχεται ως απάντηση στην οξεία στεγαστική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα, με τα ενοίκια να εκτοξεύονται και τα διαθέσιμα ακίνητα να είναι ελάχιστα. Αυτή η πρωτοβουλία επιχειρεί να προσφέρει αξιοπρεπείς και οικονομικά προσιτές λύσεις στέγασης, δημιουργώντας ένα πλέγμα υποστήριξης για διάφορες κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από το υψηλό κόστος διαβίωσης.

Οι τρεις πυλώνες του προγράμματος

Το πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας διαρθρώνεται σε τρεις βασικούς πυλώνες, καθένας εκ των οποίων στοχεύει σε συγκεκριμένες ανάγκες και ομάδες πληθυσμού, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Dnews:

• Πλαίσιο κοινωνικής στέγης για ευάλωτα νοικοκυριά: Ο πρώτος πυλώνας εστιάζει στην παροχή κατοικιών με χαμηλό ενοίκιο ή ευνοϊκούς όρους παραχώρησης σε νέους με χαμηλά ή μεσαία εισοδήματα, οικογένειες με περιορισμένους πόρους, άτομα που ζουν σε επισφαλείς συνθήκες και άλλες κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Στόχος είναι η δημιουργία σταθερών συνθηκών διαβίωσης και η εξασφάλιση αξιοπρεπούς στέγης.
• Ειδικό πρόγραμμα στέγασης για δημοσίους υπαλλήλους: Ο δεύτερος πυλώνας απευθύνεται σε δημόσιους λειτουργούς που υπηρετούν σε περιοχές μακριά από τη μόνιμη κατοικία τους, όπου το στεγαστικό κόστος είναι συχνά υψηλό ή υπάρχει έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών. Το πρόγραμμα προβλέπει τη δημιουργία και διάθεση ειδικών κατοικιών για αυτούς, μειώνοντας το οικονομικό βάρος της μετακίνησης και ενισχύοντας τη σταθερότητα του προσωπικού σε κρίσιμες υπηρεσίες.
• Στοχευμένο οικιστικό πρόγραμμα για τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων: Ο τρίτος πυλώνας αφορά το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, το οποίο αντιμετωπίζει συχνές μετακινήσεις λόγω υπηρεσιακών αναγκών. Προβλέπεται η δημιουργία σύγχρονων οικιστικών μονάδων ή η αξιοποίηση υφιστάμενων κτιρίων, καλύπτοντας τις στεγαστικές ανάγκες στρατιωτικών οικογενειών και προσωπικού.

Αξιοποίηση ακινήτων και κοινωνική αντιπαροχή

Το πρόγραμμα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ανακαίνιση ακινήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης, όπως κτίρια δήμων και περιφερειών που σήμερα παραμένουν κενά, με σκοπό τη μετατροπή τους σε κατοικίες. Παράλληλα, μέσω της διεύρυνσης του προγράμματος «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» και της σύνδεσής του με τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, αναμένεται να καλυφθούν οι στεγαστικές ανάγκες δημοσίων υπαλλήλων σε όλη τη χώρα. Το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», με προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ, επιδοτεί την ανακαίνιση κενών οικιών και διαμερισμάτων με σκοπό τη διάθεσή τους στην αγορά προς εκμίσθωση, καλύπτοντας έως και το 60% των δαπανών, με ανώτατο ποσό επιδότησης τα 8.100 ευρώ.

Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η διεύρυνση των προγραμμάτων κοινωνικής στέγασης είναι επιτακτική, καθώς η έλλειψη προσιτών κατοικιών δημιουργεί οικονομική ασφυξία και εμποδίζει τη στελέχωση κρίσιμων δημόσιων δομών, ειδικά σε απομακρυσμένες ή τουριστικές περιοχές. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι τέτοιες πρωτοβουλίες, αν και δεν θα επιλύσουν άμεσα το πρόβλημα, μπορούν να συμβάλουν στη σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών μακροπρόθεσμα.

Η κοινωνική αντιπαροχή και οι παραδόσεις

Παράλληλα με τους τρεις πυλώνες, εξελίσσεται και το γενικό πρόγραμμα κοινωνικής αντιπαροχής, το οποίο αποτελεί κεντρικό άξονα της στεγαστικής στρατηγικής. Αρχικά προβλέπεται η δημιουργία 2.500 κατοικιών κοινωνικής αντιπαροχής με κοινωνικό μίσθωμα, μέσω συνεργασίας Δημοσίου και ιδιωτών. Επιπλέον, σχεδιάζεται η κατασκευή περίπου 4.000 νέων διαμερισμάτων σε ακίνητα του πρώην ΟΕΚ, ένα μεγάλο μέρος των οποίων θα διατεθεί σε νοικοκυριά με κοινωνικά και εισοδηματικά κριτήρια.

Το μοντέλο κοινωνικής αντιπαροχής διασφαλίζει ότι τουλάχιστον το 30% των νέων κατοικιών θα παραμείνει στο Δημόσιο και θα διατεθεί με κοινωνικό μίσθωμα χαμηλότερο από την αγορά. Η επιλογή των ωφελούμενων θα γίνεται από τον ΟΠΕΚΑ, με έμφαση σε πολύτεκνες και μονογονεϊκές οικογένειες, νοικοκυριά με άτομα με αναπηρία και νέους. Η χαρτογράφηση των διαθέσιμων οικοπέδων έχει ολοκληρωθεί, με δέκα μεγάλες εκτάσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και τουριστικές περιοχές να αξιοποιούνται κατά προτεραιότητα. Οι πρώτες κατοικίες εκτιμάται ότι θα παραδοθούν το 2027.

Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα

Η συζήτηση για την κοινωνική στέγαση αποκτά πλέον ευρωπαϊκό βάθος, με την ελληνική πλευρά να έχει ενεργή και αναγνωρίσιμη παρουσία στις σχετικές διαβουλεύσεις. Η έναρξη του προγράμματος στις αρχές του 2026 αναμένεται να δώσει μια σημαντική ώθηση στην προσπάθεια για την επίλυση του στεγαστικού ζητήματος, αν και η πλήρης αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί μακροπρόθεσμες και συντονισμένες ενέργειες. Η επιτυχία του εγχειρήματος θα κριθεί από την αποτελεσματικότητα στην υλοποίηση και την ικανότητα να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών.