Κίνδυνος νέου ράλι στα ενοίκια από το προτεινόμενο κατώτατο όριο μισθώματος

Η δημόσια συζήτηση για την επιβολή ενός «ελάχιστου πλαφόν» στα δηλωθέντα μισθώματα προκαλεί έντονες αντιδράσεις στην κτηματαγορά. Σύμφωνα με στελέχη του κλάδου, το μέτρο κινδυνεύει να λειτουργήσει ως «νέα βάση εκκίνησης» για τη διαμόρφωση των τιμών, οδηγώντας σε περαιτέρω αυξήσεις αντί για τον περιορισμό της υποδήλωσης. Αυτή η προοπτική δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες για χιλιάδες νοικοκυριά.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μια περίοδο όπου η αγορά κατοικίας στην Ελλάδα κινείται ήδη σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, με το κόστος στέγασης να αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα βάρη για τα ελληνικά νοικοκυριά. Η προσπάθεια του οικονομικού επιτελείου να αντιμετωπίσει την υποδήλωση μισθωμάτων, δηλαδή την πρακτική δήλωσης χαμηλότερων ενοικίων από τα πραγματικά, συναντά την αντίδραση των φορέων της αγοράς που βλέπουν κινδύνους στην προτεινόμενη λύση.

Τι προβλέπει το προτεινόμενο πλαφόν στα ενοίκια

Το ενδεχόμενο μέτρο αφορά την επιβολή ενός κατώτατου ορίου μισθώματος, το οποίο δεν θα μπορεί να υπολείπεται συγκεκριμένου ύψους ανά τετραγωνικό μέτρο. Η ιδέα πίσω από αυτή την παρέμβαση είναι να διασφαλιστεί η ορθή φορολόγηση των εισοδημάτων από ακίνητα και να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή. Ωστόσο, η εφαρμογή ενός τέτοιου οριζόντιου μέτρου εγείρει ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητά του και τις παράπλευρες συνέπειες που μπορεί να έχει στην αγορά.

Οι ανησυχίες της κτηματαγοράς για νέο ράλι τιμών

Σύμφωνα με στελέχη της κτηματαγοράς, η επιβολή ενός κατώτατου ορίου κινδυνεύει να λειτουργήσει ως «νέα βάση εκκίνησης» για τη διαμόρφωση των τιμών των ενοικίων. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, εφόσον το κράτος ορίσει ένα ελάχιστο ποσό, πολλοί ιδιοκτήτες θα αποκτήσουν κίνητρο να ευθυγραμμίσουν προς τα πάνω τα πραγματικά ενοίκια, ακόμα και αν έως σήμερα χρέωναν χαμηλότερα. Η λογική είναι ότι «κανείς δεν θα θέλει να εμφανίζεται ότι νοικιάζει κάτω από το ελάχιστο», με αποτέλεσμα το πλαφόν να μετατραπεί από φίλτρο παραβατικότητας σε οδηγό ανατιμήσεων.

Πιέσεις στους ενοικιαστές και ανακατατάξεις στην αγορά

Οι ενοικιαστές αναμένεται να βρεθούν αντιμέτωποι με νέες πιέσεις, καθώς η εφαρμογή ενός οριζόντιου κατώτατου ορίου θα μπορούσε να ανατρέψει τις ισορροπίες ακόμα και σε περιοχές όπου τα μισθώματα κυμαίνονται σε πιο προσιτά επίπεδα, όπως παλαιότερες και υποβαθμισμένες συνοικίες. Ιδιοκτήτες που διατηρούσαν χαμηλά ενοίκια, είτε από κοινωνική ευαισθησία είτε λόγω πλεονάζουσας προσφοράς, ενδέχεται να αναπροσαρμόσουν τις τιμές για να φτάσουν το ελάχιστο φορολογήσιμο επίπεδο. Η αγορά φοβάται ότι αυτή η συμπεριφορά μπορεί να εξαπλωθεί, δημιουργώντας αλυσιδωτές αυξήσεις ακόμα και σε περιοχές χαμηλής ζήτησης.

Επιπλέον, η επιβολή πλαφόν εκτιμάται ότι θα επιφέρει ανακατατάξεις στις υφιστάμενες μισθώσεις. Συμβόλαια με χαμηλά μισθώματα ενδέχεται να επαναδιαπραγματευτούν ή ακόμα και να καταγγελθούν από ιδιοκτήτες που θα θεωρήσουν ότι δεν μπορούν πλέον να δηλώσουν μικρότερα ποσά χωρίς φορολογικές επιπτώσεις. Το αποτέλεσμα θα είναι μεγαλύτερη ανασφάλεια για χιλιάδες νοικοκυριά που ήδη δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στο αυξημένο κόστος στέγασης.

Αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα τους αναλυτές της κτηματαγοράς είναι η πιθανότητα το μέτρο, αντί να λύσει το πρόβλημα της υποδήλωσης, να το μετατρέψει σε γενικευμένη ανατίμηση, επιβαρύνοντας περαιτέρω τους πολίτες. Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η οριζόντια παρέμβαση σε μια τόσο ευαίσθητη αγορά μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες, δημιουργώντας περισσότερα προβλήματα από αυτά που φιλοδοξεί να λύσει.

Η επόμενη μέρα και οι προτάσεις της αγοράς

Παρά το γεγονός ότι το οικονομικό επιτελείο αναζητά τρόπους για να περιορίσει την υποδήλωση, ειδικοί τονίζουν ότι το «ελάχιστο πλαφόν» μπορεί να λειτουργήσει ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία, ενισχύοντας την ανοδική πορεία των ενοικίων αντί να την ανακόψει. Οι φορείς της αγοράς ζητούν στοχευμένους ελέγχους και αναβάθμιση των ψηφιακών εργαλείων, υπογραμμίζοντας ότι η λύση δεν βρίσκεται σε οριζόντιες παρεμβάσεις που απειλούν να επιβαρύνουν περαιτέρω το ήδη πιεσμένο στεγαστικό περιβάλλον. Η συζήτηση παραμένει ανοιχτή, με την κυβέρνηση να βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλημμα σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τις κοινωνικές επιπτώσεις του μέτρου.