Φθορά έργων τέχνης: Έως 8 χρόνια κάθειρξη και βαριά πρόστιμα με το νέο άρθρο 378Α του Ποινικού Κώδικα

Στην αυστηροποίηση του πλαισίου για τους βανδαλισμούς σε χώρους πολιτισμού προχωρά η κυβέρνηση, εισάγοντας το νέο άρθρο 378Α στον Ποινικό Κώδικα. Οι δράστες φθορών σε μουσεία αντιμετωπίζουν πλέον ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών και χρηματικές κυρώσεις που ξεκινούν από τις 2.000 ευρώ, καθώς η πολιτεία θωρακίζει την πολιτιστική κληρονομιά έναντι περιστατικών βίας.

Η νέα νομοθετική πρωτοβουλία έρχεται ως άμεση απάντηση στο σοβαρό επεισόδιο βανδαλισμού που σημειώθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη, θέτοντας σε κίνδυνο έργα σύγχρονης τέχνης. Το παρασκήνιο της υπόθεσης, που αφορούσε την εισβολή και την πρόκληση εκτεταμένων φθορών από πολιτικό πρόσωπο, λειτούργησε ως καταλύτης για την αναθεώρηση της ποινικής μεταχείρισης τέτοιων ενεργειών, οι οποίες πλέον παύουν να αντιμετωπίζονται ως απλές φθορές ξένης ιδιοκτησίας.

Οι νέες ποινές για βανδαλισμούς σε μουσεία και δημόσιους χώρους

Σύμφωνα με τη διάταξη που κατατέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, η καταστροφή, βλάβη ή αλλοίωση έργου τέχνης ή συλλεκτικού αντικειμένου σε μουσεία και οργανισμούς του Δημοσίου τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. Η ρύθμιση καλύπτει όχι μόνο τα κρατικά μουσεία, αλλά και χώρους των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως συνέβη και σε παλαιότερες περιπτώσεις κλοπής αντικειμένων από ΟΤΑ, όπου η δικαιοσύνη επέβαλε αυστηρούς όρους.

Επιπλέον, το δικαστήριο υποχρεούται να επιβάλει χρηματική ποινή, η οποία δεν μπορεί να υπολείπεται των 2.000 ευρώ. Η αυστηροποίηση αυτή στοχεύει στην ουσιαστική αποτροπή πράξεων που προσβάλλουν το πολιτιστικό απόθεμα της χώρας, ενισχύοντας το αίσθημα ασφάλειας σε εμβληματικούς χώρους όπως το Ανάκτορο της Αρχαίας Πέλλας.

Κακουργηματική δίωξη για έργα μεγάλης οικονομικής αξίας

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις περιπτώσεις όπου η φθορά αφορά αντικείμενα των οποίων η οικονομική αξία υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ. Σύμφωνα με νομικούς παραστάτες που παρακολουθούν τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα, η πράξη αναβαθμίζεται σε κακούργημα εάν τελεστεί από οργανωμένη ομάδα ή στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, προβλέπεται κάθειρξη έως οκτώ ετών και χρηματική ποινή τουλάχιστον 10.000 ευρώ.

Η συγκεκριμένη πρόβλεψη ευθυγραμμίζεται με τη γενικότερη τάση για σκληρές ποινές στον τομέα του πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και την πάταξη της πλαστογραφίας. Η πολιτεία επιδιώκει να δημιουργήσει ένα αδιαπέραστο νομικό τείχος προστασίας για τα έργα τέχνης, αναγνωρίζοντας την ανυπολόγιστη αξία τους για την εθνική ταυτότητα.

Η περίπτωση της αμέλειας και το πεδίο εφαρμογής

Παρά την αυστηρότητα, ο νομοθέτης προβλέπει ηπιότερη μεταχείριση για περιπτώσεις όπου η φθορά προκλήθηκε από αμέλεια. Σε τέτοια σενάρια, η ποινή περιορίζεται σε φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Ωστόσο, η διάκριση μεταξύ πρόθεσης και αμέλειας θα αποτελεί κεντρικό σημείο της δικαστικής διερεύνησης, με στόχο να μην υπάρξει καμία ανοχή σε συνειδητές πράξεις βανδαλισμού.

Στους διαδρόμους των αρμόδιων υπηρεσιών επισημαίνεται ότι η νέα διάταξη καλύπτει ένα σημαντικό κενό, καθώς μέχρι σήμερα οι βανδαλισμοί συχνά αντιμετωπίζονταν με τις γενικές διατάξεις περί φθοράς ξένης ιδιοκτησίας, οι οποίες δεν αντικατόπτριζαν τη βαρύτητα της πολιτιστικής προσβολής.

Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα

Η παρουσίαση της νομοθετικής πρωτοβουλίας από το Υπουργείο Πολιτισμού αναμένεται να ολοκληρώσει τη δημόσια διαβούλευση εντός των επόμενων εβδομάδων. Η επόμενη μέρα για τα ελληνικά μουσεία περιλαμβάνει όχι μόνο αυστηρότερες ποινές, αλλά και αναβάθμιση των συστημάτων ασφαλείας, ώστε να αποτραπούν στο μέλλον περιστατικά που πληγώνουν την εικόνα της χώρας διεθνώς. Η αυστηροποίηση των ελέγχων αποτελεί πλέον μονόδρομο για τη διαφύλαξη της ιστορικής συνέχειας.