- Η ΔΕΔ έκρινε τεχνητή μια διαδοχική δωρεά γιου-μητέρας-γιου για αποφυγή φόρου.
- Η μητέρα δεν απέδειξε ουσιαστική κυριότητα των χρημάτων, ενισχύοντας την κρίση για προσχηματική διαδικασία.
- Η πραγματική δωρεά θεωρήθηκε μεταξύ των δύο αδελφών, υποκείμενη σε φόρο.
- Η απόφαση ενισχύει την εξουσία των φορολογικών αρχών να εξετάζουν την οικονομική ουσία των συναλλαγών.
Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) αξιολόγησε ως τεχνητή διευθέτηση με σκοπό την αποφυγή του φόρου δωρεάς δύο διαδοχικές χρηματικές μεταβιβάσεις που πραγματοποιήθηκαν σε διάστημα τριών μηνών. Το σκεπτικό της απόφασης αφορά μια δωρεά από γιο προς τη μητέρα του και στη συνέχεια από τη μητέρα προς τον δεύτερο γιο της, αναδεικνύοντας την αυστηρή στάση των φορολογικών αρχών σε περιπτώσεις που κρίνεται ότι δεν υπάρχει πραγματική οικονομική ουσία.
Η πρόσφατη απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) αποτελεί ένα σημαντικό προηγούμενο για τις φορολογικές αρχές, καθώς υπογραμμίζει την ικανότητά τους να διεισδύουν στην ουσία των οικονομικών συναλλαγών, πέρα από την τυπική τους μορφή. Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της προσπάθειας για καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και διασφάλιση της ορθής εφαρμογής της φορολογικής νομοθεσίας, ειδικά σε περιπτώσεις μεταβιβάσεων περιουσιακών στοιχείων εντός οικογένειας.
Η τεχνητή διευθέτηση και ο φορολογικός έλεγχος
Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών αξιολόγησε ως τεχνητή διευθέτηση δύο διαδοχικές χρηματικές μεταβιβάσεις που πραγματοποιήθηκαν σε διάστημα μόλις τριών μηνών. Το παράδειγμα αφορούσε μια δωρεά αρχικά από έναν γιο προς τη μητέρα του και στη συνέχεια από τη μητέρα προς τον δεύτερο γιο της. Ο φορολογικός έλεγχος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι δύο πράξεις συνδέονται άμεσα μεταξύ τους και ότι η δεύτερη δωρεά δεν βασίστηκε σε ίδια περιουσιακά στοιχεία της μητέρας, αλλά σε χρήματα που είχαν μεταβιβαστεί σε αυτήν από τον πρώτο γιο. Το σκεπτικό αυτό οδήγησε στην κρίση ότι η μεσολάβηση της μητέρας δεν είχε οικονομική ουσία και χρησιμοποιήθηκε για να αποφευχθεί ο φόρος που θα προέκυπτε αν ο πρώτος γιος είχε δωρίσει απευθείας το ποσό στον αδελφό του.
Το σκεπτικό της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών
Ο προσφεύγων υποστήριξε ότι η μητέρα ήταν ο πραγματικός δωρεοδόχος της αρχικής δωρεάς και, συνεπώς, η πράξη υπαγόταν στις διατάξεις περί απαλλαγής από τον φόρο δωρεών μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού. Ωστόσο, δεν προσκομίστηκαν αποδεικτικά στοιχεία που να τεκμηριώνουν ότι η μητέρα απέκτησε ουσιαστική κυριότητα και δυνατότητα διάθεσης του ποσού. Αντίθετα, από τα στοιχεία του φακέλου προέκυπτε ότι η δεύτερη μεταβίβαση προς τον άλλο γιο πραγματοποιήθηκε άμεσα και χωρίς να μεσολαβήσει οποιαδήποτε ανεξάρτητη οικονομική κίνηση της μητέρας. Αυτό το γεγονός ενίσχυσε την κρίση ότι επρόκειτο για προσχηματική διαδικασία, δηλαδή μια διαδικασία που είχε ως μοναδικό σκοπό την αποφυγή φορολογικών υποχρεώσεων.
Προτεινόμενο ΣτΕ: Κλειδώνει η πενταετής παραγραφή για στοιχεία αλλοδαπών λογαριασμών
Οι επιπτώσεις και το μήνυμα της απόφασης
Η ΔΕΔ απέρριψε την προσφυγή και υιοθέτησε την άποψη της φορολογικής αρχής, σύμφωνα με την οποία η πραγματική δωρεά ήταν αυτή που πραγματοποιήθηκε από τον πρώτο γιο προς τον αδελφό του. Κατά συνέπεια, η πράξη δεν μπορεί να τύχει απαλλαγής και υπόκειται σε φόρο δωρεάς βάσει της γενικής νομοθεσίας. Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η απόφαση αυτή ενισχύει την αποτελεσματική εφαρμογή της φορολογικής νομοθεσίας, καθώς επιβεβαιώνει ότι οι φορολογικές αρχές δύνανται να εξετάζουν την πραγματική οικονομική ουσία των συναλλαγών και να παρακάμπτουν ενδιάμεσα στάδια όταν αυτά χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την αποφυγή φορολογικών υποχρεώσεων. Αυτό το πλαίσιο είναι κρίσιμο για την ψηφιακή αναμόρφωση των διαδικασιών για δωρεές και κληρονομιές, όπως αυτές που ανακοίνωσε πρόσφατα η ΑΑΔΕ.
Τι αναμένεται στη συνέχεια
Η απόφαση αυτή δημιουργεί ένα ισχυρό προηγούμενο για παρόμοιες υποθέσεις στο μέλλον, καθιστώντας σαφές ότι οι φορολογικές αρχές θα συνεχίσουν να ελέγχουν επισταμένως τις μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων. Αναμένεται ότι θα εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι σε διαδοχικές πράξεις δωρεάς, ειδικά όταν αυτές πραγματοποιούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα και δεν τεκμηριώνεται η πραγματική κυριότητα των ενδιάμεσων προσώπων. Οι φορολογούμενοι καλούνται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να διασφαλίζουν ότι οι οικονομικές τους κινήσεις έχουν πραγματική οικονομική ουσία και δεν αποσκοπούν αποκλειστικά στην αποφυγή φόρων.
Τι να προσέξετε στις δωρεές για να αποφύγετε φορολογικό έλεγχο
- Βεβαιωθείτε ότι κάθε δωρεά έχει πραγματική οικονομική ουσία και δεν γίνεται αποκλειστικά για φοροαποφυγή.
- Εάν υπάρχει ενδιάμεσο πρόσωπο σε διαδοχικές δωρεές, πρέπει να μπορεί να τεκμηριώσει την ουσιαστική κυριότητα και διάθεση του ποσού.
- Αποφύγετε τις άμεσες μεταβιβάσεις χρημάτων σε σύντομο χρονικό διάστημα χωρίς ανεξάρτητη οικονομική κίνηση του ενδιάμεσου προσώπου.
- Συμβουλευτείτε φοροτεχνικό για σύνθετες υποθέσεις δωρεών, ειδικά όταν εμπλέκονται πολλαπλά πρόσωπα ή μεγάλα ποσά.
