Επιστροφή ενοικίου: Γιατί χιλιάδες δικαιούχοι έλαβαν μόλις 25 ευρώ παρά τα υψηλά μισθώματα

Έντονες αντιδράσεις προκάλεσε η ανάρτηση των ποσών της ετήσιας επιστροφής ενοικίου, καθώς χιλιάδες δικαιούχοι διαπίστωσαν ότι τα χρήματα που έλαβαν ήταν πολύ χαμηλότερα από τις αναμενόμενες ενισχύσεις. Πολλοί μιλούν για «αστοχία του συστήματος», αφού, ενώ πληρώνουν υψηλά ενοίκια της τάξεως των 600 ευρώ, είδαν να κατατίθενται ποσά που δεν ξεπερνούν τα 20, 30 ή 40 ευρώ.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των πρόσφατων πληρωμών της επιστροφής ενοικίου, ενός μέτρου που αποσκοπεί στην ελάφρυνση των νοικοκυριών από το υψηλό κόστος στέγασης. Η δυσαρέσκεια των δικαιούχων, ωστόσο, υπογραμμίζει την ανάγκη για σαφέστερη επικοινωνία των κριτηρίων και των μεθόδων υπολογισμού, ώστε να αποφεύγονται παρόμοιες απογοητεύσεις στο μέλλον.

Οι λόγοι πίσω από τις χαμηλές επιστροφές

Η απόφαση για την ετήσια επιστροφή ενοικίου, όπως δημοσιεύεται στο ΦΕΚ Β’ 5018/23.09.2025 (Α.1132), αποκαλύπτει ότι οι πολύ μικρές αποδόσεις δεν οφείλονται απαραίτητα σε τεχνικό σφάλμα, αλλά στον συγκεκριμένο τρόπο υπολογισμού της ενίσχυσης. Ο μηχανισμός δεν λειτουργεί ως μηνιαίο επίδομα, αλλά ως ετήσια επιστροφή ίση με το ένα δωδέκατο (1/12) του μισθώματος που δηλώθηκε για το προηγούμενο έτος, δηλαδή το 2024.

Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι το σύστημα λαμβάνει υπόψη μόνο τα ποσά που δηλώνονται επίσημα τόσο από τον μισθωτή όσο και από τον εκμισθωτή. Εάν το δηλωμένο ενοίκιο στο συμβόλαιο ή στο έντυπο Ε2 του ιδιοκτήτη είναι μικρότερο από το πραγματικό ποσό που καταβάλλεται, ο υπολογισμός περιορίζεται σε αυτό το χαμηλότερο ποσό. Το ΦΕΚ είναι σαφές: η ενίσχυση δεν μπορεί να ξεπεράσει το 1/12 του ετήσιου δηλωμένου μισθώματος, ακόμη κι αν ο ενοικιαστής πληρώνει διαφορετικό ποσό στην πράξη.

Οι περιπτώσεις που οδηγούν σε αποκλίσεις

Ένα ακόμη σημείο που οδηγεί σε αισθητά χαμηλές καταβολές είναι οι μετακομίσεις μέσα στο 2024. Αν υπήρξαν δύο διαφορετικά μισθωτήρια μέσα στο ίδιο έτος, το σύστημα υπολογίζει αναλογικά τα ποσά ανά μήνα για κάθε κατοικία ξεχωριστά. Αυτό συχνά σημαίνει ότι για αρκετούς μήνες «πιάνεται» το μίσθωμα της προηγούμενης κατοικίας, το οποίο μπορεί να ήταν μικρότερο, μειώνοντας σημαντικά το συνολικό ποσό της επιστροφής.

Για παράδειγμα, δικαιούχος που πληρώνει 600 ευρώ για τη σημερινή του κατοικία, κατήγγειλε πως το σύστημα υπολόγισε μόνο το μίσθωμα των πρώτων μηνών του έτους, καταλήγοντας σε επιστροφή μόλις 25 ευρώ. Παρόμοια, οικογένειες με διαφορετικά ενοίκια μέσα στο 2024, παρά την αύξηση του τελικού κόστους στέγασης, έλαβαν συνολική ενίσχυση που δεν ξεπέρασε τα 250 ευρώ.

Επιπλέον, ακόμη και αν ένας δικαιούχος έχει υψηλότερο πλαφόν λόγω εξαρτώμενων παιδιών, το τελικό ποσό εξακολουθεί να περιορίζεται από τη βασική αρχή του 1/12 του δηλωμένου μισθώματος. Αυτό εξηγεί το φαινόμενο όπου οικογένειες με δικαίωμα για εκατοντάδες ευρώ καταλήγουν να λαμβάνουν μόλις μερικές δεκάδες, όπως επισημαίνεται και σε προηγούμενο ρεπορτάζ για τα προβλήματα με την προσαύξηση τέκνων.

Οι χαμηλές αποδόσεις επιδεινώνονται και από τις περιπτώσεις στις οποίες ο εκμισθωτής δηλώνει μικρότερο ποσό στο Ε2 ή καταχωρεί μέρος της χρονιάς ως ανείσπρακτα. Σε αυτές τις περιπτώσεις το σύστημα αγνοεί το συμβόλαιο και λαμβάνει αποκλειστικά τα στοιχεία του ιδιοκτήτη. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι η έλλειψη διαφάνειας στις δηλώσεις αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την αποτελεσματικότητα του μέτρου.

Τι να κάνετε αν διαπιστώσετε λάθος στον υπολογισμό

Όλα τα παραπάνω εξηγούν γιατί ένα σημαντικό ποσοστό δικαιούχων διαπιστώνει τεράστιες αποκλίσεις ανάμεσα στο πραγματικό μίσθωμα και στο τελικό ποσό επιστροφής που καταβάλλεται. Πρόκειται για εφαρμογή των κανόνων της απόφασης και όχι απαραίτητα για τεχνικό λάθος, αν και δεν αποκλείονται αστοχίες σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Για όσους δεν έλαβαν το σωστό ποσό, υπάρχει διαδικασία επανεξέτασης.

Η απόφαση προβλέπει διαδικασία επανεξέτασης μέσω της εφαρμογής «Τα Αιτήματά μου» της ΑΑΔΕ. Εκεί, ο μισθωτής μπορεί να καταθέσει σύμβαση, αποδείξεις πληρωμών ή άλλα στοιχεία μέχρι το τέλος του 2025, ώστε να εξεταστεί αν υπάρχει λάθος στον υπολογισμό. Αυτή η δυνατότητα δίνει μια ευκαιρία στους δικαιούχους να διεκδικήσουν τα ποσά που πιστεύουν ότι τους αναλογούν, παρέχοντας τα απαραίτητα επίσημα δικαιολογητικά.