- Απαραίτητη η συμπλήρωση του κωδικού 787 για την κάλυψη τεκμηρίων μέσω αποταμιεύσεων.
- Ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης για την προέλευση των κεφαλαίων.
- Η ΔΕΔ απέρριψε προσφυγή λόγω έλλειψης δικαιολογητικών και παράλειψης δήλωσης.
- Οι αντικειμενικές δαπάνες ενεργοποιούνται αυτόματα όταν υπερβαίνουν το δηλωθέν εισόδημα.
Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της ΑΑΔΕ επικύρωσε την επιβολή πρόσθετου φόρου σε φορολογούμενο, κρίνοντας ότι ο ισχυρισμός για κάλυψη δαπανών από αποταμιεύσεις προηγούμενων ετών δεν αρκεί αν δεν έχει συμπληρωθεί ο κωδικός 787 στη δήλωση. Η απόφαση-σταθμός ξεκαθαρίζει ότι η ανάλωση κεφαλαίου απαιτεί ρητή δήλωση και προσκόμιση συγκεκριμένων δικαιολογητικών, καθώς το βάρος της απόδειξης για την ανατροπή των τεκμηρίων ανήκει αποκλειστικά στον πολίτη.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της αυστηρής στάσης που τηρούν οι φορολογικές αρχές στην εφαρμογή των αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης, οι οποίες λειτουργούν ως ελάχιστο όριο φορολόγησης. Το παρασκήνιο της υπόθεσης αναδεικνύει την τεχνική πολυπλοκότητα του φορολογικού συστήματος, όπου η παράλειψη συμπλήρωσης ενός και μόνο κωδικού μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές επιβαρύνσεις, ακόμη και αν υπάρχουν πραγματικά διαθέσιμα κεφάλαια από το παρελθόν.
Η απόφαση της ΔΕΔ και το ιστορικό της υπόθεσης
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, με την υπ’ αριθμ. 4820/2025 απόφαση, απέρριψε την ενδικοφανή προσφυγή φορολογουμένου για το φορολογικό έτος 2024. Η διαφορά προέκυψε όταν στο δηλωθέν εισόδημα από ακίνητη περιουσία ύψους 4.168,64 ευρώ, η εφορία πρόσθεσε διαφορά αντικειμενικών δαπανών 1.631,36 ευρώ. Οι τεκμαρτές δαπάνες που ενεργοποιήθηκαν αφορούσαν την ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη των 3.000 ευρώ και τη δαπάνη για μισθωμένη κύρια κατοικία ύψους 2.800 ευρώ.
Ο φορολογούμενος υποστήριξε ότι η επιβολή του φόρου συνιστά άδικη διπλή φορολόγηση, καθώς τα έξοδά του καλύπτονταν από ήδη φορολογημένες αποταμιεύσεις. Ωστόσο, η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών επισήμανε ότι ο προσφεύγων δεν έκανε χρήση των σχετικών κωδικών για την ανάλωση κεφαλαίου, με αποτέλεσμα να παραμείνει σε ισχύ η πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου, οδηγώντας σε συνολική οφειλή 783,06 ευρώ.
Το βάρος της απόδειξης και ο κωδικός 787
Προτεινόμενο Κυβερνητικό σχέδιο για τον ΑΔΜΗΕ: Ενίσχυση κεφαλαίου και προσέλκυση διεθνών επενδυτών
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι το τεκμήριο της ελάχιστης φορολογίας είναι μεν μαχητό, αλλά η ανατροπή του απαιτεί συγκεκριμένη διαδικασία. Ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης και οφείλει να τεκμηριώσει την προέλευση των χρημάτων που χρησιμοποιεί για τη διαβίωσή του. Στην προκειμένη περίπτωση, η μη συμπλήρωση του κωδικού 787 της δήλωσης, ο οποίος αφορά την ανάλωση κεφαλαίου, υπήρξε καθοριστική για την απόρριψη της προσφυγής.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η αυξανόμενη συχνότητα ελέγχων σε περιπτώσεις όπου οι δαπάνες υπερβαίνουν το εισόδημα. Η ΑΑΔΕ πλέον διασταυρώνει αυτόματα τα στοιχεία διαβίωσης και, σε περίπτωση ασυμφωνίας, ενεργοποιεί τα τεκμήρια διαβίωσης. Η επίκληση κεφαλαίων από το παρελθόν είναι δυνατή μόνο εφόσον αυτά έχουν σχηματιστεί νόμιμα και δηλωθεί ορθά στις αντίστοιχες φορολογικές δηλώσεις.
Οι προϋποθέσεις για την ανατροπή των τεκμηρίων
Για να γίνει δεκτή η κάλυψη τεκμηρίων μέσω ανάλωσης κεφαλαίου, δεν αρκεί η απλή ύπαρξη χρημάτων σε τραπεζικούς λογαριασμούς. Απαιτείται η αναλυτική καταγραφή των εισοδημάτων και των δαπανών όλων των προηγούμενων ετών, ώστε να προκύπτει το πλεόνασμα κεφαλαίου. Επιπλέον, η φορολογική διοίκηση εξετάζει αν έχουν πραγματοποιηθεί άλλες κινήσεις, όπως δωρεές μεταξύ συγγενών, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη φορολογική εικόνα του υπόχρεου.
Η επόμενη μέρα για τους φορολογούμενους
Η απόφαση αυτή λειτουργεί ως προειδοποίηση για την ανάγκη προσεκτικής προετοιμασίας της φορολογικής δήλωσης. Οι φορολογούμενοι που σκοπεύουν να καλύψουν τεκμήρια μέσω αποταμιεύσεων πρέπει να είναι σε θέση να προσκομίσουν αντίγραφα δηλώσεων και βεβαιώσεις τραπεζών που να αποδεικνύουν τον σχηματισμό του κεφαλαίου. Η παράλειψη αυτής της τυπικής αλλά ουσιαστικής υποχρέωσης οδηγεί αναπόφευκτα στην επικύρωση των φόρων από τις ελεγκτικές αρχές, καθιστώντας την ανάλωση κεφαλαίου το μοναδικό αποτελεσματικό «αντίδοτο» στα τεκμήρια.
Οδηγός για την ορθή κάλυψη τεκμηρίων
- Ελέγξτε αν το άθροισμα των τεκμηρίων σας (κατοικία, αυτοκίνητο, ελάχιστη δαπάνη) υπερβαίνει το εισόδημά σας.
- Συγκεντρώστε τις φορολογικές δηλώσεις προηγούμενων ετών για να υπολογίσετε το διαθέσιμο κεφάλαιο προς ανάλωση.
- Μην ξεχνάτε τη συμπλήρωση των κωδικών 787-788 στο έντυπο Ε1 της δήλωσης.
- Διατηρήστε αντίγραφα τραπεζικών κινήσεων που αποδεικνύουν την ύπαρξη των αποταμιεύσεων που επικαλείστε.
