Δάνεια σε ελβετικό φράγκο: Η νέα ρύθμιση για τη μετατροπή σε ευρώ και τα κριτήρια για 38.000 νοικοκυριά

Περίπου 38.000 νοικοκυριά που βρέθηκαν εγκλωβισμένα σε δάνεια σε ελβετικό φράγκο αποκτούν από τη νέα χρονιά τη δυνατότητα εθελοντικής μετατροπής σε ευρώ με ευνοϊκούς όρους. Η κυβερνητική παρέμβαση αφορά οφειλές συνολικού ύψους 5,9 δισ. ευρώ, προσφέροντας σταθερά επιτόκια έως 2,9% και προοπτική μερικής διαγραφής χρέους υπό αυστηρές προϋποθέσεις.

Το παρασκήνιο της υπόθεσης των δανείων σε ελβετικό φράγκο πηγαίνει πίσω στην περίοδο 2005-2009, όταν το χαμηλό κόστος δανεισμού λειτούργησε ως ελκυστικό δέλεαρ για χιλιάδες δανειολήπτες. Ωστόσο, η έλλειψη επαρκούς αποτίμησης του συναλλαγματικού κινδύνου οδήγησε σε μια πρωτοφανή οικονομική παγίδα μετά την παγκόσμια κρίση, καθώς η ανατίμηση του φράγκου εκτίναξε τις οφειλές σε μη διαχειρίσιμα επίπεδα. Η νέα ρύθμιση έρχεται να αντιμετωπίσει αυτή τη δομική στρέβλωση, προσφέροντας μια διέξοδο οριστικής μετατροπής του νομίσματος.

Οι βασικοί άξονες της κυβερνητικής παρέμβασης

Η νέα νομοθετική πρωτοβουλία καλύπτει το σύνολο των απαιτήσεων, ανεξάρτητα από το αν αυτές παραμένουν στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια ή έχουν μεταφερθεί σε εταιρείες διαχείρισης (servicers). Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 45% των δανείων βρίσκεται ακόμη στις τράπεζες, ενώ το υπόλοιπο 55% έχει τιτλοποιηθεί, αποτελώντας μέρος του ευρύτερου όγκου που αφορούν τα κόκκινα δάνεια στην ελληνική αγορά. Η ρύθμιση προβλέπει τη μετατροπή των οφειλών σε ευρώ με χαμηλά και σταθερά επιτόκια, εξαλείφοντας την αβεβαιότητα των συναλλαγματικών διακυμάνσεων.

Βασικό χαρακτηριστικό της παρέμβασης είναι η εθελοντική συμμετοχή. Οι δανειολήπτες καλούνται να σταθμίσουν τα οφέλη της εξάλειψης του κινδύνου έναντι της παραίτησης από κάθε μελλοντικό κέρδος σε περίπτωση ανατίμησης του ευρώ. Παράλληλα, η νέα διάταξη προβλέπει τη μετατροπή των οφειλών με βελτιωμένη ισοτιμία, γεγονός που οδηγεί σε ένα έμμεσο κούρεμα της συνολικής οφειλής.

Οι όροι για τους συνεπείς δανειολήπτες

Για όσους δανειολήπτες δεν παρουσιάζουν καθυστέρηση άνω των 90 ημερών, το πλαίσιο είναι ιδιαίτερα ευνοϊκό. Προβλέπεται η ένταξη σε ρύθμιση με ισοτιμία καλύτερη από την τρέχουσα, η οποία διαφοροποιείται ανάλογα με την οικονομική αντοχή του νοικοκυριού. Οι πιο ευάλωτες ομάδες εξασφαλίζουν τη μεγαλύτερη βελτίωση στην ισοτιμία και τα χαμηλότερα σταθερά επιτόκια, τα οποία κυμαίνονται από 2,3% έως 2,9% και παραμένουν αμετάβλητα μέχρι την πλήρη αποπληρωμή του δανείου.

Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα για επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής έως και πέντε έτη. Αυτή η επιλογή στοχεύει στην άμεση μείωση της μηνιαίας δόσης, αν και συνεπάγεται τη μεταφορά του οικονομικού βάρους σε μακρύτερο χρονικό ορίζοντα. Είναι σαφές ότι η συνεπής τήρηση των όρων αποτελεί απαράβατη προϋπόθεση για τη διατήρηση των προνομίων της ρύθμισης.

Η διέξοδος του εξωδικαστικού μηχανισμού για τα «κόκκινα» δάνεια

Για τους δανειολήπτες που βρίσκονται ήδη σε κατάσταση αθέτησης (άνω των 90 ημερών), η λύση περνά υποχρεωτικά μέσα από τον εξωδικαστικό μηχανισμό. Σε αυτή την περίπτωση, η μετατροπή πραγματοποιείται με βάση την τρέχουσα ισοτιμία, ενώ η πιθανή διαγραφή χρέους συναρτάται άμεσα με την αξία της ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη. Το επιτόκιο ορίζεται στο 3% για την πρώτη τριετία και στη συνέχεια μετατρέπεται σε κυμαινόμενο, συνδεδεμένο με το Euribor τριμήνου πλέον περιθωρίου 2,5%.

Τραπεζικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η μεταφορά των δανείων στον εξωδικαστικό μηχανισμό προσφέρει μια δεύτερη ευκαιρία, αλλά εγκυμονεί κινδύνους λόγω της μελλοντικής ανόδου των επιτοκίων. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι η βιωσιμότητα αυτών των ρυθμίσεων θα εξαρτηθεί από τη γενικότερη πορεία της οικονομίας και τη σταθερότητα των εισοδημάτων των νοικοκυριών τα επόμενα έτη.

Τα διλήμματα και η επόμενη μέρα για 38.000 νοικοκυριά

Παρά τις ευνοϊκές προβλέψεις, ένα μέρος των οφειλετών παραμένει σκεπτικό. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ορισμένοι δανειολήπτες απορρίπτουν τη ρύθμιση, θεωρώντας ότι οι προτεινόμενες λύσεις δεν αποκαθιστούν πλήρως την αδικία της ρήτρας ισοτιμίας. Το δίλημμα είναι έντονο, καθώς η αποδοχή της ρύθμισης απαιτεί συνήθως την παραίτηση από δικαστικές διεκδικήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη.

Η επόμενη μέρα για τα 38.000 νοικοκυριά απαιτεί προσεκτική μελέτη των εξατομικευμένων προτάσεων που θα αποστείλουν οι τράπεζες και οι servicers. Η εξάλειψη του συναλλαγματικού κινδύνου προσφέρει ηρεμία, όμως η δέσμευση σε σταθερά επιτόκια για πολλά χρόνια αποτελεί μια απόφαση που θα επηρεάσει τον οικογενειακό προγραμματισμό για τις επόμενες δεκαετίες. Η διαδικασία αναμένεται να ξεκινήσει εντός του Ιανουαρίου 2026, θέτοντας σε κίνηση τον μηχανισμό οριστικής διευθέτησης ενός προβλήματος που ταλανίζει την κοινωνία για πάνω από 15 χρόνια.