Ακίνητα: Έρχεται ο προσωπικός αριθμός ΜΑΤΑ και ο νέος δημοτικός «ΕΝΦΙΑ»

Σημαντικές αλλαγές στη διαχείριση και φορολόγηση των ακινήτων στην Ελλάδα αναμένονται από το 2026, με την εφαρμογή του Μοναδικού Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΜΑΤΑ) και τη θέσπιση του νέου Τέλους Τοπικής Ανάπτυξης (ΤΤΑ). Ο ΜΑΤΑ θα δημιουργήσει έναν ενιαίο ψηφιακό φάκελο για κάθε ιδιοκτησία, ενώ το ΤΤΑ, που χαρακτηρίζεται από την ΠΟΜΙΔΑ ως «νέος ΕΝΦΙΑ υπέρ των Δήμων», θα αντικαταστήσει το ΤΑΠ και τον δημοτικό φόρο ηλεκτροδοτούμενων χώρων, με τριπλάσιο συντελεστή.

Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα εποχή για τη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας, καθώς οι επικείμενες νομοθετικές ρυθμίσεις του 2026 σηματοδοτούν μια ολιστική ψηφιακή μετάβαση και μια αναδιάρθρωση του τρόπου φορολόγησης. Αυτές οι εξελίξεις έρχονται ως συνέχεια μιας ευρύτερης προσπάθειας για εκσυγχρονισμό του κράτους και μείωση της γραφειοκρατίας, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και την αποτελεσματικότερη είσπραξη εσόδων για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Ο Μοναδικός Αριθμός Ταυτότητας Ακινήτου (ΜΑΤΑ)

Από το 2026, τίθεται σε εφαρμογή ο Μοναδικός Αριθμός Ταυτότητας Ακινήτου (ΜΑΤΑ), ένα καινοτόμο ψηφιακό σύστημα που θα λειτουργεί ως ο «προσωπικός αριθμός» κάθε ακινήτου. Ο ΜΑΤΑ θα ακολουθεί την ιδιοκτησία σε όλες τις φορολογικές, νομικές και τεχνικές συναλλαγές, διασφαλίζοντας την πλήρη και επικαιροποιημένη καταγραφή των στοιχείων του. Αυτό το σύστημα αναμένεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο διαχείρισης των ακινήτων στη χώρα μας, προσφέροντας μια ενιαία και ολοκληρωμένη εικόνα για κάθε ιδιοκτησία.

Ο ενιαίος ψηφιακός φάκελος για κάθε ακίνητο θα ενσωματώνει δεδομένα από πολλαπλούς φορείς, όπως το Κτηματολόγιο, την ΑΑΔΕ, τις πολεοδομίες, τον ΔΕΔΔΗΕ, το Τεχνικό Επιμελητήριο, τα Υποθηκοφυλάκια, τη Δικαιοσύνη, αλλά και από ασφαλιστήρια συμβόλαια και ΔΕΚΟ. Η συγκέντρωση όλων αυτών των πληροφοριών σε ένα σημείο θα δημιουργήσει ένα πλήρες και αξιόπιστο ιστορικό για κάθε ακίνητο, μειώνοντας την ανάγκη για αναζήτηση εγγράφων από διαφορετικές υπηρεσίες.

Μείωση γραφειοκρατίας και πλατφόρμα E-Registries

Η εφαρμογή του ΜΑΤΑ αναμένεται να επιφέρει σημαντική μείωση της γραφειοκρατίας και των λαθών στις συναλλαγές ακινήτων. Οι πολίτες και οι επαγγελματίες του κλάδου θα έχουν τη δυνατότητα να ολοκληρώνουν τις διαδικασίες γρήγορα και απλά, χωρίς την εμπλοκή πολλών διαφορετικών υπηρεσιών. Αυτό θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση χρόνου και πόρων, κάνοντας τις συναλλαγές ακινήτων πιο αποδοτικές και διαφανείς.

Το σύστημα προβλέπεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία έως το τέλος του 2026, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας E-Registries. Η ανάπτυξη και υλοποίηση του έργου χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, με έναν προϋπολογισμό που ανέρχεται στα 8,28 εκατομμύρια ευρώ. Η επένδυση αυτή υπογραμμίζει τη δέσμευση της πολιτείας για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του τομέα των ακινήτων.

Το νέο Τέλος Τοπικής Ανάπτυξης (ΤΤΑ)

Παράλληλα με τον ΜΑΤΑ, ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης φέρνει σημαντικές αλλαγές στη φορολογία ακινήτων. Ενοποιούνται το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ) και ο δημοτικός φόρος Ηλεκτροδοτούμενων Χώρων, δημιουργώντας το νέο Τέλος Τοπικής Ανάπτυξης (ΤΤΑ). Αυτή η εξέλιξη, όπως αναφέρει και το ρεπορτάζ, θα βαρύνει αποκλειστικά τους ιδιοκτήτες ακινήτων.

Η ΠΟΜΙΔΑ χαρακτηρίζει το ΤΤΑ ως έναν «νέο ΕΝΦΙΑ υπέρ των Δήμων», καθώς θα επιβάλλεται σε κάθε ηλεκτροδοτούμενο ακίνητο, με το ποσό να καθορίζεται ανάλογα με την αξία και τη χρήση του. Βασικός στόχος είναι η αύξηση των εσόδων των τοπικών αρχών μέσω ενός πιο ενιαίου και αποδοτικού συστήματος φορολόγησης, με συντελεστή που αναμένεται να είναι μεσοσταθμικά τριπλάσιος του ΤΑΠ. Αυτό το νέο τέλος θα ενσωματώσει και τον δημοτικό φόρο Ηλεκτροδοτούμενων Χώρων, απλοποιώντας τη δομή αλλά αυξάνοντας την επιβάρυνση.

Οι προβλέψεις της ΠΟΜΙΔΑ και οι ανησυχίες

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΠΟΜΙΔΑ, το σχέδιο του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης περιλαμβάνει μια σειρά προβλέψεων που εγείρουν σοβαρές ανησυχίες για τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται η μείωση των δημοτικών τελών Καθαριότητας και Φωτισμού (ΤΚΦ) στο 10% για κενά, μη ηλεκτροδοτούμενα και μη χρησιμοποιούμενα ακίνητα, καταργώντας την πλήρη απαλλαγή που ίσχυε μέχρι σήμερα.

Επιπλέον, θεσμοθετείται το «απαράγραπτο» για σειρά οφειλών προς τους δήμους, δίνοντας τη δυνατότητα διεκδίκησης έως και δέκα χρόνια μετά τη δημιουργία τους, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει ανασφάλεια. Οι νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η πρόβλεψη για αναγκαστική διάρκεια 24 ετών (12+12) για μισθώσεις ιδιωτικών ακινήτων προς δήμους, με δυνατότητα παράτασης έως 36 ή 48 έτη, καθώς και η υποχρεωτική τριετής παράταση των υφιστάμενων μισθώσεων χωρίς αύξηση ενοικίου, αποτελούν παρεμβάσεις στην ελεύθερη αγορά. Τέλος, οι προβλέψεις για απαλλοτριώσεις και επεμβάσεις στην ιδιωτική περιουσία με συνοπτικές διαδικασίες εγείρουν έντονες ανησυχίες για τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα και την προστασία της ιδιωτικής περιουσίας.

Η επόμενη μέρα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων

Οι επερχόμενες αλλαγές στον τομέα των ακινήτων, με την εισαγωγή του ΜΑΤΑ και του ΤΤΑ, αναμένεται να επηρεάσουν όλους τους ιδιοκτήτες ακινήτων στην Ελλάδα. Ενώ ο ψηφιακός φάκελος υπόσχεται απλούστευση και διαφάνεια, το νέο δημοτικό τέλος και οι προβλέψεις του Κώδικα Αυτοδιοίκησης απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση και προσαρμογή. Η επόμενη περίοδος θα είναι κρίσιμη για την κατανόηση των νέων υποχρεώσεων και δικαιωμάτων, καθώς οι δήμοι θα αναζητούν τρόπους να αυξήσουν τα έσοδά τους μέσω του ΤΤΑ, το οποίο θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στον προϋπολογισμό των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.