ΑΑΔΕ: Μειωμένος ΦΠΑ 30% σε 19 νησιά από την 1η Ιανουαρίου

Από αύριο, 1η Ιανουαρίου 2026, τίθεται σε εφαρμογή η επέκταση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ κατά 30% σε 19 νησιά του Βορείου Αιγαίου, των Δωδεκανήσων και τη Σαμοθράκη. Η ρύθμιση, η οποία εδράζεται στο άρθρο 26 του Κώδικα ΦΠΑ, αφορά περιοχές με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους, με την ΑΑΔΕ να ξεκαθαρίζει το τοπίο μέσω αναλυτικών παραδειγμάτων για τις συναλλαγές αγαθών και υπηρεσιών.

Αυτή η παρέμβαση αποτελεί μέρος της ευρύτερης στρατηγικής για την ενίσχυση της νησιωτικότητας και την άμβλυνση των οικονομικών ανισοτήτων που προκύπτουν από το αυξημένο μεταφορικό κόστος. Η επέκταση του μέτρου, που εντάσσεται στον σχεδιασμό για τον Προϋπολογισμό του 2026, έρχεται να συμπληρώσει το καθεστώς που ήδη ισχύει σε μεγαλύτερα νησιά όπως η Λέσβος, η Κως, η Σάμος και η Χίος, στοχεύοντας στην τόνωση της τοπικής κατανάλωσης και της επιχειρηματικότητας σε ακριτικές περιοχές.

Οι δικαιούχοι και τα 19 νησιά της νέας λίστας

Σύμφωνα με τα στοιχεία που ελήφθησαν από την ΕΛΣΤΑΤ, οι μειωμένοι συντελεστές θα ισχύουν για νησιά που δεν υπερβαίνουν τους 20.000 κατοίκους. Η μείωση κατά 30% μεταμορφώνει τους ισχύοντες συντελεστές ως εξής: το 24% υποχωρεί στο 17%, το 13% στο 9%, το 6% στο 4% και το 4% στο 3%. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι από τη ρύθμιση εξαιρούνται ρητά τα καπνοβιομηχανικά προϊόντα και τα μεταφορικά μέσα, ενώ η μείωση εφαρμόζεται σε αγαθά και υπηρεσίες που πληρούν συγκεκριμένες σωρευτικές προϋποθέσεις.

Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να λειτουργήσει ως ανάχωμα απέναντι στον πληθωρισμό στην Ελλάδα, ο οποίος επιβαρύνει δυσανάλογα τις νησιωτικές οικονομίες. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτά τα νησιά θα πρέπει να προσαρμόσουν άμεσα τα συστήματά τους, αξιοποιώντας την αναβαθμισμένη εφαρμογή timologio της ΑΑΔΕ για την ορθή έκδοση των παραστατικών τους.

Προϋποθέσεις για την πώληση αγαθών

Για να εφαρμοστεί ο μειωμένος ΦΠΑ στις παραδόσεις αγαθών, ο διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής, διευκρινίζει ότι πρέπει τα αγαθά να βρίσκονται στο νησί κατά τον χρόνο γέννησης της φορολογικής υποχρέωσης. Επιπλέον, ο πωλητής πρέπει να διαθέτει επαγγελματική εγκατάσταση ή μόνιμο υποκατάστημα στην περιοχή. Για παράδειγμα, μια επιχείρηση με έδρα τη Χίο που παραδίδει προϊόντα σε πελάτη στην Αθήνα, δικαιούται τον μειωμένο συντελεστή, καθώς η αφετηρία της συναλλαγής είναι το νησί.

Αντιθέτως, αν μια επιχείρηση έχει την έδρα της στη Λέσβο αλλά πραγματοποιεί την πώληση μέσω υποκαταστήματος στην Αθήνα, τότε η συναλλαγή υπάγεται στον κανονικό συντελεστή. Η ΑΑΔΕ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ευθύνη του πωλητή για την απόδειξη του προορισμού των αγαθών, ο οποίος υποχρεούται να ζητά κάθε νόμιμο δικαιολογητικό από τον αγοραστή.

Υπηρεσίες και εισαγωγές από το εξωτερικό

Στον τομέα των υπηρεσιών, ο κανόνας είναι αυστηρός: η υπηρεσία πρέπει να εκτελείται «υλικά» εντός των νησιών και ο πάροχος να είναι εγκατεστημένος σε κάποιο από αυτά. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ενός μηχανικού από την Κάρπαθο που επιβλέπει έργο στην Κάλυμνο· σε αυτή την περίπτωση ο ΦΠΑ είναι μειωμένος, καθώς και τα δύο νησιά περιλαμβάνονται στη λίστα. Ωστόσο, αν ο ίδιος μηχανικός παρέχει υπηρεσίες στη Ρόδο, ο συντελεστής επανέρχεται στο 24%, λόγω έλλειψης της υλικής εκτέλεσης σε επιλέξιμη περιοχή.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έμπειρων φοροτεχνικών κύκλων, η ορθή εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή στην τεκμηρίωση της μόνιμης εγκατάστασης. Επισημαίνεται από παράγοντες της αγοράς ότι η ψηφιοποίηση των ελέγχων και ο μελλοντικός μηχανισμός για την αυτόματη απόδοση του ΦΠΑ θα περιορίσουν φαινόμενα εικονικών συναλλαγών, διασφαλίζοντας ότι το όφελος θα φτάσει πράγματι στους μόνιμους κατοίκους.

Η επόμενη μέρα για την νησιωτική οικονομία

Η εφαρμογή του μέτρου από την 1η Ιανουαρίου αποτελεί ένα κρίσιμο τεστ για την αντοχή των τοπικών αγορών. Οι ιδιώτες μόνιμοι κάτοικοι που πραγματοποιούν εισαγωγές από τρίτες χώρες (π.χ. Ιαπωνία ή Κίνα) μπορούν επίσης να επωφεληθούν, αρκεί ο εκτελωνισμός να γίνει στο αρμόδιο τελωνείο του νησιού τους και να προσκομίσουν τα απαραίτητα αποδεικτικά κατοικίας, όπως λογαριασμούς κοινής ωφέλειας ή την πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου. Η ΑΑΔΕ ξεκαθαρίζει ότι σε περίπτωση λάθους, υπάρχει η δυνατότητα έκδοσης πιστωτικού τιμολογίου για τη διόρθωση του ΦΠΑ, διασφαλίζοντας τη φορολογική δικαιοσύνη.