- Ο Σταύρος Ξαρχάκος τονίζει το αδιαπραγμάτευτο ηθικό δικαίωμα στα έργα Χατζιδάκι.
- Συναυλίες Μποφίλιου-Χαρούλη με έργα Χατζιδάκι έγιναν χωρίς άδεια του Γιώργου Χατζιδάκι.
- Η άρνηση άδειας από τον κληρονόμο έπρεπε να είχε τερματίσει το θέμα, σύμφωνα με τον συνθέτη.
- Το ηθικό δικαίωμα προστατεύεται διεθνώς από τη σύμβαση της Βέρνης.
Ο συνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος παρενέβη ηχηρά στις συζητήσεις γύρω από τις συναυλίες της Νατάσσας Μποφίλιου και του Γιάννη Χαρούλη στο εξωτερικό, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν χωρίς την άδεια του γιου και νόμιμου κληρονόμου του Μάνου Χατζιδάκι. Στη δήλωσή του, ο Ξαρχάκος τόνισε ότι το «ηθικό δικαίωμα» είναι αδιαπραγμάτευτο και πως η υπόθεση έπρεπε να είχε λήξει με την αρχική άρνηση του Γιώργου Χατζιδάκι, επικαλούμενος τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης.
Αυτή η παρέμβαση του Σταύρου Ξαρχάκου έρχεται να αναδείξει για άλλη μια φορά την ευαίσθητη και κρίσιμη διάσταση των πνευματικών δικαιωμάτων στον χώρο της τέχνης, ένα ζήτημα που απασχολεί διαχρονικά τους δημιουργούς και τους διαχειριστές των έργων τους. Η συζήτηση γύρω από την προστασία της καλλιτεχνικής κληρονομιάς και τον σεβασμό στη βούληση των δημιουργών ή των κληρονόμων τους, αποτελεί θεμελιώδη αρχή του πολιτιστικού και νομικού πλαισίου.
Ηχηρή παρέμβαση για τα ηθικά δικαιώματα
Ο κορυφαίος συνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος προχώρησε σε μια ηχηρή δήλωση σχετικά με τις συναυλίες της Νατάσσας Μποφίλιου και του Γιάννη Χαρούλη στο εξωτερικό, στις οποίες ερμηνεύτηκαν έργα του Μάνου Χατζιδάκι χωρίς την απαιτούμενη άδεια του γιου του αείμνηστου συνθέτη, Γιώργου Χατζιδάκι. Ο Ξαρχάκος υπογράμμισε ότι το «ηθικό δικαίωμα» είναι απολύτως αδιαπραγμάτευτο και πως, από τη στιγμή που ζητήθηκε άδεια και αυτή δεν δόθηκε, το θέμα θα έπρεπε να είχε λήξει εκεί.
Η διεθνής αναγνώριση και ο νόμος
Ο Σταύρος Ξαρχάκος τόνισε με σαφήνεια ότι δεν χωράει καμία παραχώρηση όταν πρόκειται για ένα δικαίωμα που αποτελεί διεθνή κατάκτηση και αναγνωρίζεται από τον 19ο αιώνα, με βάση τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης. «Ακριβώς διότι είναι θέμα ηθικής, ’’ηθικό δικαίωμα’’ λέγεται (αν καταλαβαίνουμε τί θα πει αυτό), ο κάθε δημιουργός ή ο επιλεγμένος από τον δημιουργό κληρονόμος του να ορίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα επικοινωνείται το εκάστοτε έργο», ανέφερε χαρακτηριστικά. Πρόσθεσε δε ότι ουδεμία εξήγηση οφείλει ο διαχειριστής του έργου, καθιστώντας σαφές ότι η συζήτηση επί του θέματος θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί.
Αυτή η θέση του Σταύρου Ξαρχάκου βρίσκει ισχυρή απήχηση σε νομικούς κύκλους και φορείς προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων, οι οποίοι επισημαίνουν τη θεμελιώδη σημασία του ηθικού δικαιώματος ως αναπόσπαστου στοιχείου της δημιουργικής ελευθερίας και της διαχείρισης της καλλιτεχνικής κληρονομιάς. Η προστασία της βούλησης του δημιουργού, ακόμη και μετά τον θάνατό του, μέσω των νόμιμων κληρονόμων του, αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του διεθνούς δικαίου.
Η διάκριση μεταξύ τέχνης και κουτσομπολιού
Ο συνθέτης ξεκαθάρισε ότι όλα τα υπόλοιπα ζητήματα, όπως η καταλληλότητα των ερμηνευτών, η ποιότητα των χώρων διεξαγωγής των συναυλιών ή ακόμα και το τι θα έκανε ο Μάνος Χατζιδάκις αν ζούσε, δεν έχουν καμία θέση στην ουσία του θέματος. Τα χαρακτήρισε ρητά ως «απλώς κουτσομπολιό», υπογραμμίζοντας ότι εκτρέπουν τη συζήτηση από το κεντρικό νομικό και ηθικό ζήτημα των δικαιωμάτων. Η παρέμβασή του θέτει ένα σαφές όριο μεταξύ της νομικής και ηθικής διάστασης και των προσωπικών απόψεων ή των εντυπώσεων.
Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα
Η παρέμβαση του Σταύρου Ξαρχάκου αναμένεται να πυροδοτήσει περαιτέρω συζητήσεις στον καλλιτεχνικό και νομικό κόσμο, θέτοντας εκ νέου το ζήτημα της αυστηρής τήρησης των πνευματικών δικαιωμάτων και της ανάγκης για σεβασμό στη βούληση των δημιουργών και των κληρονόμων τους. Η υπόθεση αυτή μπορεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για μελλοντικές ενέργειες και να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα και διεθνώς.
