Τσεχία: Ο Αντρέι Μπάμπις αποκαλύπτει τους αμφιλεγόμενους υπουργούς του νέου συνασπισμού

Ο πιθανός νέος πρωθυπουργός της Τσεχίας, Αντρέι Μπάμπις, αποκάλυψε την Τετάρτη την προτεινόμενη κυβέρνηση συνασπισμού, η οποία περιλαμβάνει πέντε εξαιρετικά αμφιλεγόμενα πρόσωπα. Οι επιλογές αυτές, από έναν πρώην οδηγό αγώνων μέχρι έναν ροκ σταρ, έχουν ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και προβληματισμό, ενόψει της τελικής έγκρισης από τον Πρόεδρο Πέτρ Παβέλ.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται μετά τη νίκη του Αντρέι Μπάμπις στις τσεχικές εκλογές τον Οκτώβριο, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας περιόδου έντονων διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Η πρόκληση έγκειται στην επίτευξη ισορροπιών μεταξύ των ετερόκλητων δυνάμεων που απαρτίζουν τον συνασπισμό, καθώς και στην εξασφάλιση της αποδοχής από τον Πρόεδρο Πέτρ Παβέλ, ο οποίος έχει θέσει σαφείς προϋποθέσεις για την έγκριση των υπουργικών επιλογών, όπως αναφέρει το POLITICO. Ο Μπάμπις υπέγραψε συμφωνία συνασπισμού με το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας και Άμεσης Δημοκρατίας (SPD) και το δεξιό Motoristé sobě, ενώ η απερχόμενη κυβέρνηση παραιτήθηκε νωρίτερα τον Νοέμβριο.

Οι αμφιλεγόμενες επιλογές του Μπάμπις

Ο Αντρέι Μπάμπις παρουσίασε την Τετάρτη τους υποψήφιους υπουργούς του, με πολλούς εξ αυτών να έχουν προκαλέσει ήδη πολιτική κρίση και έντονες συζητήσεις. Οι επιλογές αυτές αναδεικνύουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Μπάμπις για να σχηματίσει μια σταθερή και αποδεκτή κυβέρνηση, δεδομένων των απαιτήσεων του Προέδρου Παβέλ για προ-ΝΑΤΟ και προ-ΕΕ στάσεις.

Φίλιπ Τούρεκ: Ο οδηγός αγώνων υπό αστυνομική έρευνα

Ο Φίλιπ Τούρεκ, το πρόσωπο του κόμματος Motoristé sobě, έχει επιλεγεί για το χαρτοφυλάκιο του Υπουργού Περιβάλλοντος. Ο Τούρεκ, ο οποίος εξελέγη μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πέρυσι, αντιμετωπίζει κατηγορίες για σεξουαλική επίθεση από πρώην σύντροφο, τις οποίες χαρακτηρίζει «παράλογες», καθώς και για ρατσιστικά, σεξιστικά και ομοφοβικά σχόλια στο Facebook, τα οποία αρνείται. Η αστυνομία διερευνά και τις δύο υποθέσεις. Ως πρώην οδηγός αγώνων και ιδρυτής του Jaguar Club της Τσεχίας, ο Τούρεκ έχει ψηφίσει κατά της πράσινης νομοθεσίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συμπεριλαμβανομένων των αυστηρότερων κανόνων για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς και τους περιορισμούς στα αυτοκίνητα με κινητήρες εσωτερικής καύσης. Υποστήριξε επίσης προσπάθειες για χαλάρωση του κανονισμού της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών, υποστηρίζοντας ότι οι πολιτικές της ΕΕ δεν πρέπει να υπονομεύουν την βιομηχανική ανταγωνιστικότητα.

Πέτρ Ματσίνκα: Ο σκεπτικιστής της κλιματικής αλλαγής

Ο Πέτρ Ματσίνκα, ηγέτης του κόμματος Motoristé sobě, έχει επιλεγεί ως Υπουργός Εξωτερικών. Ο Ματσίνκα έκανε μια συμβολική είσοδο κατά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Παβέλ στις 6 Οκτωβρίου, φτάνοντας με ένα μεγάλο pickup Ram 1500, σηματοδοτώντας την αντίθεσή του στο Green Deal της ΕΕ και την απαγόρευση των κινητήρων εσωτερικής καύσης το 2035. Πέρυσι, ο Ματσίνκα δήλωσε ότι «πράσινο αίμα θα τρέξει» αν το κόμμα του μπει στην κυβέρνηση, ενώ πρόσφατα χαρακτήρισε «αστεία» την ιδέα ότι οι άνθρωποι είναι η μοναδική αιτία της κλιματικής αλλαγής. Θέλει να αποχωρήσει από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και να ανατρέψει την προστασία της περιοχής Soutok. Αν και ο Ματσίνκα είναι υποστηρικτής του ΝΑΤΟ, η θέση του Τούρεκ για την Ουκρανία, ο οποίος θέλει να περικόψει τη στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο και να ακολουθήσει μια μη παρεμβατική προσέγγιση, συνεχίζει να αποδυναμώνει την αξιοπιστία του κόμματος και να δημιουργεί ανησυχίες για την ευθυγράμμιση της Τσεχίας με άλλες χώρες της περιοχής, όπως η Ουγγαρία, σε σχέση με την Ουκρανία.

Ότο Κλέμπιρ: Ο ροκ σταρ που έγινε πολιτικός

Ένας άλλος υποψήφιος υπουργός, ο Ότο Κλέμπιρ, έχει προκαλέσει την κριτική από 500 Τσέχους καλλιτέχνες, οι οποίοι υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή κατά οποιουδήποτε υποψηφίου του κόμματος Motoristé sobě αναλάβει το Υπουργείο Πολιτισμού. Οι καλλιτέχνες εκφράζουν φόβους ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να απειλήσει την καλλιτεχνική ελευθερία, ανακαλώντας εξελίξεις στη γειτονική Σλοβακία, όπου η κυβέρνηση του Ρόμπερτ Φίτσο περιέκοψε τη χρηματοδότηση ανεξάρτητων πολιτιστικών ιδρυμάτων. Ο Κλέμπιρ, καλλιτέχνης και ο ίδιος και πρώην frontman του γνωστού τσεχικού funk-rock συγκροτήματος J.A.R., απολύθηκε από το συγκρότημα τον Αύγουστο μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του. Ο ίδιος κάλεσε τους επικριτές του να περιμένουν να δουν την απόδοσή του στον ρόλο του Υπουργού Πολιτισμού.

Μάρτιν Σεμπέστιάν: Ο εφιάλτης των μικρών αγροτών

Ο Μάρτιν Σεμπέστιάν, ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας που προτάθηκε από το SPD, αναμένεται να γίνει ο επόμενος Υπουργός Γεωργίας της Τσεχίας. Ο Σεμπέστιάν έχει ιστορικό με την εταιρεία Agrofert του Μπάμπις, καθώς είχε επιβλέψει τις διανομές επιδοτήσεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής ως επικεφαλής του Κρατικού Ταμείου Αγροτικών Παρεμβάσεων. Είναι επί του παρόντος επικεφαλής της Πρωτοβουλίας Γεωργικών και Τροφίμων Επιχειρήσεων, η οποία συγκεντρώνει τις μεγαλύτερες αγροτικές επιχειρήσεις της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της Agrofert. Οι μικρότεροι αγρότες προειδοποιούν κατά της υποψηφιότητάς του, με τον Γιαροσλάβ Σέμπεκ, πρόεδρο της Ένωσης Ιδιωτικής Γεωργίας, να δηλώνει ότι είναι «δύσκολο να φανταστεί κανείς μεγαλύτερη άρνηση των νόμιμων συμφερόντων των αγροτών». Ωστόσο, οι μεγαλύτερες αγροτικές ενώσεις τον υποστηρίζουν για τη θέση. Οι κριτικοί φοβούνται ότι η προσπάθεια ανάκτησης των επιδοτήσεων της Agrofert, ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ, θα μπορούσε να σταματήσει με τον Σεμπέστιάν στο Υπουργείο Γεωργίας, ειδικά μετά την απόφαση της ΕΕ για την προστασία των παραδοσιακών αγροτών.

Αντρέι Μπάμπις: Ο ίδιος ο πρωταγωνιστής

Ο ίδιος ο Αντρέι Μπάμπις παραμένει βυθισμένος σε αντιπαραθέσεις, κυρίως λόγω μιας εν εξελίξει υπόθεσης απάτης επιδοτήσεων της ΕΕ ύψους 2 εκατομμυρίων ευρώ. Οι τσεχικές αρχές τον υποπτεύονται ότι παραποίησε έγγραφα ιδιοκτησίας ώστε η αγροτική του αυτοκρατορία, Agrofert, να πληροί τις προϋποθέσεις για επιδοτήσεις που προορίζονται για μεσαίες επιχειρήσεις. Μετά την ανατροπή της προηγούμενης αθώωσής του από το Ανώτατο Δικαστήριο της Πράγας τον Ιούνιο, αναμένει τώρα νέα ετυμηγορία από το περιφερειακό δικαστήριο. Ανεξάρτητα από την απόφαση του δικαστηρίου, η ιδιοκτησία της Agrofert από τον Μπάμπις παραμένει μια πιθανή σύγκρουση συμφερόντων που θα μπορούσε να εμποδίσει τον Πρόεδρο να τον διορίσει πρωθυπουργό, εκτός εάν μπορέσει να αποδείξει ότι δεν υπάρχει σύγκρουση. Ο Πρόεδρος Πέτρ Παβέλ έχει ζητήσει από τον Μπάμπις να δεσμευτεί δημόσια ότι θα αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα. Επίσης, ερευνάται στη Γαλλία για ισχυρισμούς ότι χρησιμοποίησε εταιρείες-βιτρίνες για να αγορά ακίνητα και ένα πολυτελές κάστρο στη Γαλλική Ριβιέρα το 2009, μια αποκάλυψη που ήρθε στο φως ως μέρος των Pandora Papers. Ο Μπάμπις αρνείται όλες τις κατηγορίες.

Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα

Ο Πρόεδρος Πέτρ Παβέλ, ο οποίος θα ξεκινήσει ατομικές διαβουλεύσεις την Παρασκευή με τους προτεινόμενους υπουργούς, έχει δηλώσει προηγουμένως ότι οι ισχυρές φιλο-ΝΑΤΟϊκές και φιλο-ΕΕ στάσεις, μαζί με τη διαφύλαξη των δημοκρατικών θεσμών της χώρας, θα είναι βασικοί παράγοντες στη λήψη των αποφάσεών του. Ο Μπάμπις δήλωσε την Τετάρτη στο Κάστρο της Πράγας ότι ο Παβέλ «έχει ακόμα πρόβλημα με τον κ. Τούρεκ», ο οποίος θεωρείται ο πιο πολωτικός υποψήφιος υπουργός. Η αντίδραση των καλλιτεχνών στην υποψηφιότητα του Κλέμπιρ και οι ανησυχίες των μικρών αγροτών για τον Σεμπέστιάν υπογραμμίζουν το εύρος της δυσαρέσκειας.

Νομικοί κύκλοι και πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η διαδικασία έγκρισης των υπουργών από τον Πρόεδρο Παβέλ αναμένεται να είναι ιδιαίτερα δύσκολη, ειδικά όσον αφορά τα πρόσωπα με εκκρεμείς νομικές υποθέσεις ή έντονα αμφιλεγόμενες θέσεις. Η αγορά, αν και δεν έχει αντιδράσει άμεσα, παρακολουθεί με επιφύλαξη τις εξελίξεις, καθώς η πολιτική αστάθεια μπορεί να επηρεάσει την οικονομική πορεία της χώρας, όπως φάνηκε και από την απόρριψη του προϋπολογισμού του 2026 από τη νέα κυβέρνηση.

Η επόμενη μέρα για την Τσεχία

Η Τσεχία βρίσκεται σε μια κρίσιμη πολιτική καμπή, με την πιθανή νέα κυβέρνηση του Αντρέι Μπάμπις να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. Η τελική απόφαση του Προέδρου Παβέλ για την έγκριση των υπουργών θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την πορεία της χώρας και την ικανότητα της νέας κυβέρνησης να λειτουργήσει αποτελεσματικά, εν μέσω των πολλαπλών νομικών και πολιτικών αμφισβητήσεων που περιβάλλουν τους βασικούς της παράγοντες.