Η νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ προειδοποιεί για «εξαφάνιση πολιτισμού» στην Ευρώπη

Σε ένα εκρηκτικό έγγραφο 33 σελίδων που αποκαλύπτει το γεωπολιτικό αποτύπωμα της Ουάσιγκτον, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προειδοποιεί ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο μιας «πολιτισμικής εξαφάνισης» εντός των επόμενων 20 ετών. Η νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας (NSS) επιρρίπτει ευθύνες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις μεταναστευτικές πολιτικές για την πρόκληση κοινωνικών συγκρούσεων και την αποδυνάμωση της εθνικής κυριαρχίας των κρατών-μελών.

Αυτή η εξέλιξη αποτελεί τη σημαντικότερη απόκλιση από το μεταπολεμικό δόγμα των διμερών σχέσεων ΗΠΑ-Ευρώπης, καθώς η Ουάσιγκτον μετατοπίζει το ενδιαφέρον της από την παραδοσιακή θεσμική συνεργασία προς μια επιλεκτική υποστήριξη εθνικών κυριαρχιών. Το κείμενο, το οποίο αποτελεί τον οδικό χάρτη για την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης, συνδέει την επιβίωση της ηπείρου με την ανάγκη πολιτισμικής αναβίωσης και την απόρριψη των υπερεθνικών δομών που, κατά την αμερικανική πλευρά, υπονομεύουν την ελευθερία.

Οι πυλώνες της «πολιτισμικής απειλής» κατά την Ουάσιγκτον

Στο κέντρο της ανάλυσης της αμερικανικής διοίκησης βρίσκεται η πεποίθηση ότι τα οικονομικά προβλήματα της Ευρώπης επισκιάζονται από την «πραγματική και ζοφερή προοπτική της πολιτισμικής εξαφάνισης». Το έγγραφο προσδιορίζει ως κύριες αιτίες τις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες θεωρείται ότι καταστέλλουν την πολιτική αντιπολίτευση και την ελευθερία του λόγου. Παράλληλα, γίνεται λόγος για «κατακρήμνιση των γεννήσεων» και απώλεια της εθνικής αυτοπεποίθησης, στοιχεία που οδηγούν σε σταδιακή αποσύνθεση του κοινωνικού ιστού.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις μεταναστευτικές πολιτικές, οι οποίες, σύμφωνα με το έγγραφο, μετασχηματίζουν την ήπειρο με τρόπο που προκαλεί έντονες τριβές. Η στρατηγική υιοθετεί μια ρητορική που ευθυγραμμίζεται με τη θεωρία της «μεγάλης αντικατάστασης», υποστηρίζοντας ότι είναι «περισσότερο από πιθανό» ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ να αποκτήσουν μη ευρωπαϊκή πλειοψηφία πληθυσμού μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Αυτή η προσέγγιση έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, με ηγέτες να κάνουν λόγο για απαράδεκτη παρέμβαση στα εσωτερικά τους.

Η ιδεολογική συμμαχία με τα πατριωτικά κόμματα

Η νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας δεν περιορίζεται σε διαπιστώσεις, αλλά προσφέρει μια σαφή ιδεολογική ευθυγράμμιση μεταξύ του κινήματος MAGA και των εθνικιστικών κομμάτων της Ευρώπης. Η Ουάσιγκτον ενθαρρύνει τους πολιτικούς της συμμάχους να προωθήσουν την «αναβίωση του πνεύματος», εκφράζοντας αισιοδοξία για την αυξανόμενη επιρροή των πατριωτικών δυνάμεων. Ήδη, η αμερικανική διοίκηση έχει αναπτύξει στενούς δεσμούς με κόμματα στη Γερμανία και την Ισπανία, προκαλώντας ανησυχία για το ενδεχόμενο αποδόμησης της ενότητας του ευρωπαϊκού μπλοκ.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έμπειρων αναλυτών στρατηγικής, η ρητορική αυτή ενδέχεται να λειτουργήσει ως καταλύτης για την περαιτέρω ενίσχυση των ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων. Η κοινή συνισταμένη των αναλύσεων αποτελεί η άποψη ότι η Ουάσιγκτον επιδιώκει να επαναπροσδιορίσει τη συμμαχία στη βάση κοινών ιδεολογικών αξιών και όχι απαραίτητα μέσω των υφιστάμενων υπερεθνικών οργανισμών. Αυτό το κλίμα έχει οδηγήσει ηγέτες όπως ο Βίκτορ Όρμπαν να χαιρετίσουν το έγγραφο ως αναγνώριση της πραγματικότητας, ενώ άλλοι, όπως ο Φρίντριχ Μερτς, το απορρίπτουν κατηγορηματικά.

Ουκρανία και ΝΑΤΟ: Μια νέα προσέγγιση

Σε ό,τι αφορά το μέτωπο της Ουκρανίας, οι ΗΠΑ τονίζουν ότι η κατάπαυση των εχθροπραξιών είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση της «στρατηγικής σταθερότητας» με τη Ρωσία. Ωστόσο, η κριτική στρέφεται κατά των «ασταθών κυβερνήσεων μειοψηφίας» στην Ευρώπη, οι οποίες κατηγορούνται για «μη ρεαλιστικές προσδοκίες» σχετικά με την έκβαση του πολέμου. Η θέση αυτή ενισχύει τους φόβους ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να προχωρήσει σε διμερείς διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα, παρακάμπτοντας τα ευρωπαϊκά συμφέροντα.

Παράλληλα, η στρατηγική επιδιώκει να θέσει ένα τέλος στην αντίληψη του ΝΑΤΟ ως μιας διαρκώς επεκτεινόμενης συμμαχίας. Αν και ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναγνωρίζει ότι η Ευρώπη παραμένει στρατηγικά ζωτική, η απαίτηση για ανάληψη του μεγαλύτερου μέρους των αμυντικών δαπανών από τους ίδιους τους Ευρωπαίους παραμένει αδιαπραγμάτευτη. Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, εξέφρασε ικανοποίηση για το γεγονός ότι δεν χαρακτηρίζεται πλέον ως άμεση απειλή, γεγονός που περιπλέκει περαιτέρω τη γεωπολιτική εξίσωση.

Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα

Η δημοσιοποίηση του εγγράφου σηματοδοτεί την έναρξη μιας περιόδου έντονης διπλωματικής κινητικότητας. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται τώρα να αποφασίσουν αν θα επιδιώξουν μια στρατηγική αυτονομία ή αν θα προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις της Ουάσιγκτον. Η κλιμάκωση της ρητορικής από την πλευρά των ΗΠΑ δείχνει ότι η πίεση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση θα ενταθεί, με στόχο την αλλαγή των πολιτικών της στο μεταναστευτικό και την άμυνα. Η επόμενη μέρα των διατλαντικών σχέσεων θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα της Ευρώπης να διατηρήσει την ενότητά της απέναντι σε μια Ουάσιγκτον που φαίνεται να προτιμά τους «πατριώτες» από τους «γραφειοκράτες».