- Συμφωνία 10 σημείων ΕΕ-Ουκρανίας για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
- Εστίαση στην ενίσχυση NABU, SBI και του δικαστικού συστήματος.
- Η Ουγγαρία παραμένει το κύριο εμπόδιο στην έναρξη των συνομιλιών.
- Η ένταξη στην ΕΕ αντιμετωπίζεται ως εγγύηση ασφαλείας για το Κίεβο.
- Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump ηγείται των ευρύτερων ειρηνευτικών συνομιλιών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ουκρανία κατέληξαν σε μια συμφωνία-ορόσημο 10 σημείων για την καταπολέμηση της διαφθοράς, με στόχο την επιτάχυνση της ενταξιακής πορείας του Κιέβου. Το σχέδιο, που παρουσιάστηκε στο Λβιβ, έρχεται ως απάντηση στο πρόσφατο σκάνδαλο διαφθοράς που έπληξε τον στενό κύκλο του Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, θέτοντας σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας.
| Μεταρρυθμιστικός Τομέας | Κύρια Δράση |
|---|---|
| Δικαστικό Σύστημα | Διεθνής έλεγχος δικαστών Συνταγματικού Δικαστηρίου |
| Ποινικό Δίκαιο | Συνολικές τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα |
| Υπηρεσίες Ελέγχου | Ενίσχυση NABU και μεταρρύθμιση του SBI |
| Εισαγγελία | Νόμος για τυποποίηση διορισμού εισαγγελέων |
| Διαφάνεια | Συστήματα ελέγχου κατά της διαφθοράς υψηλού επιπέδου |
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί το επιστέγασμα μιας εντατικής περιόδου διαβουλεύσεων, καθώς η ολοκλήρωση της διμερούς διαδικασίας ελέγχου (screening process) σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια νέα, πιο απαιτητική φάση διαπραγματεύσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιμετωπίζει αυτή τη συγκυρία ως μια ευκαιρία για αύξηση της ταχύτητας και της έντασης των μεταρρυθμίσεων, την ώρα που το Κίεβο προσπαθεί να αποδείξει τη δέσμευσή του στις δημοκρατικές αξίες εν μέσω των συνεχιζόμενων πολεμικών επιχειρήσεων.
Εάν προχωρήσουμε κεφάλαιο προς κεφάλαιο και η Ουκρανία κάνει το καθήκον της, θα είναι όσο το δυνατόν πιο έτοιμη για ένταξη.
Jessica Rosencrantz, Υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Σουηδίας
Οι 10 προτεραιότητες για το κράτος δικαίου
Το νέο σχέδιο δράσης επικεντρώνεται αποκλειστικά στην ενίσχυση των δικαστικών θεσμών και την οικοδόμηση ισχυρών, υπόλογων δημοκρατικών οργάνων. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του POLITICO, οι 10 προτεραιότητες περιλαμβάνουν ολοκληρωμένες τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα της Ουκρανίας και την ουσιαστική ενίσχυση της αντιδιαφθοράς υπηρεσίας NABU. Επιπλέον, προβλέπεται η μεταρρύθμιση του Κρατικού Γραφείου Ερευνών (SBI) και η υιοθέτηση ενός νέου νόμου για την τυποποίηση του διορισμού των εισαγγελέων.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στον διορισμό δικαστών στο Συνταγματικό Δικαστήριο και το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης, οι οποίοι θα έχουν περάσει από διεθνή έλεγχο καταλληλότητας. Η κίνηση αυτή κρίνεται απαραίτητη μετά το σκάνδαλο διαφθοράς που οδήγησε στην απομάκρυνση στενών συνεργατών του Ζελένσκι, γεγονός που είχε προκαλέσει την έντονη ανησυχία των Βρυξελλών, οι οποίες είχαν ήδη προειδοποιήσει την Ουκρανία για την ανάγκη καταδίκης διεφθαρμένων αξιωματούχων.
Το γεωπολιτικό αποτύπωμα και το βέτο της Ουγγαρίας
Παρά την τεχνική ετοιμότητα για το άνοιγμα έξι διαπραγματευτικών κεφαλαίων (clusters), η Ουγγαρία συνεχίζει να μπλοκάρει την επίσημη έναρξη των συνομιλιών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έμπειρων στελεχών, η στάση του Βίκτορ Όρμπαν παραμένει το κύριο εμπόδιο, αν και η Σουηδή Υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Jessica Rosencrantz, εξέφρασε την ελπίδα ότι η κατάσταση μπορεί να αλλάξει μετά τις προγραμματισμένες εκλογές του Απριλίου 2026 στην Ουγγαρία.
Στο διεθνές στερέωμα, οι ενταξιακές συνομιλίες βρίσκονται πλέον στο επίκεντρο των ειρηνευτικών πρωτοβουλιών που ηγείται ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Με την Ουάσινγκτον να διατηρεί επιφυλάξεις για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, η ευρωπαϊκή προοπτική αναδεικνύεται ως το κύριο κίνητρο ασφαλείας και σταθερότητας για τη χώρα. Η ένταξη στην ΕΕ θεωρείται από πολλούς ως μια μορφή εγγύησης ασφαλείας, η οποία θα επιτρέψει στο Κίεβο να συνεχίσει τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις του.
Η επόμενη μέρα των μεταρρυθμίσεων
Η υλοποίηση του σχεδίου των 10 σημείων απαιτεί τη δημιουργία εσωτερικών συστημάτων ελέγχου κατά της διαφθοράς σε υψηλό επίπεδο. Η Επίτροπος Διεύρυνσης Marta Kos υπογράμμισε ότι αυτή η νέα φάση αποτελεί ευκαιρία για το Κίεβο να αποδείξει ότι μπορεί να οικοδομήσει διαφανείς θεσμούς, παρά τις πιέσεις του πολέμου. Η επιτυχία αυτών των μεταρρυθμίσεων θα κρίνει αν η Ουκρανία θα είναι έτοιμη για ένταξη τη στιγμή που θα αρθούν τα πολιτικά εμπόδια εντός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Πώς αξιολογείται η πρόοδος κατά της διαφθοράς
- Παρακολούθηση των εκθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κράτος δικαίου.
- Έλεγχος των διορισμών σε ανώτατα δικαστικά όργανα από διεθνείς επιτροπές.
- Αξιολόγηση της επιχειρησιακής ανεξαρτησίας των υπηρεσιών NABU και SBI.
- Εφαρμογή των τροποποιήσεων στον Ποινικό Κώδικα για υποθέσεις υψηλού επιπέδου.
