- Τροπολογία για απαγόρευση ονομασιών «κρέατος» σε φυτικά προϊόντα προχωρά στην ΕΕ.
- Η πρόταση της Γαλλίδας ευρωβουλευτού Céline Imart επιβιώνει λόγω έλλειψης πολιτικής αντίδρασης.
- Η εξέλιξη αντικατοπτρίζει μια στροφή στην ευρωπαϊκή πολιτική τροφίμων προς την προστασία των αγροτών.
- Η βιομηχανία εναλλακτικών πρωτεϊνών, αξίας 6-8 δισ. ευρώ, εκφράζει ανησυχία για τις επιπτώσεις.
- Εθνικές κυβερνήσεις, όπως της Ουγγαρίας, ενισχύουν τη στήριξη στην παραδοσιακή γεωργία.
Μια αμφιλεγόμενη τροπολογία που αποσκοπεί στην απαγόρευση χρήσης «κρεάτινων» ονομασιών για φυτικά προϊόντα, όπως το «veggie burger», βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο διαπραγματεύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τις αρχικές απορρίψεις. Η πρόταση, που κατατέθηκε από τη Γαλλίδα ευρωβουλευτή Céline Imart, αναδεικνύει μια ευρύτερη στροφή στην ευρωπαϊκή πολιτική τροφίμων προς την προστασία των παραδοσιακών αγροτών, όπως αναφέρει το POLITICO.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας περιόδου αυξημένων πιέσεων στον αγροτικό τομέα της Ευρώπης, όπου οι αγρότες εκφράζουν ανησυχίες για τους κλιματικούς στόχους, το αυξανόμενο κόστος παραγωγής και τη «ηθικολογική ρητορική» γύρω από τις βιώσιμες διατροφές.
Το παρασκήνιο αυτό έχει δημιουργήσει ένα πολιτικό κλίμα που ευνοεί πρωτοβουλίες που, ενώ αρχικά θεωρούνταν περιθωριακές, τώρα βρίσκουν απήχηση.
Η απρόσμενη πορεία μιας αμφιλεγόμενης τροπολογίας
Η τροπολογία, η οποία προτείνει την απαγόρευση ονομασιών όπως «burger» ή «steak» για προϊόντα φυτικής, ζυμωμένης ή εργαστηριακής προέλευσης, κατατέθηκε από την Céline Imart, μια αγρότισσα από τη νότια Γαλλία και πρωτοεμφανιζόμενη ευρωβουλευτή. Αρχικά, η πρόταση προκάλεσε «μικρό σεισμό» εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με τον επικεφαλής της ομάδας της, Manfred Weber, να την απορρίπτει ως «περιττή» και άλλους διπλωμάτες να τη χαρακτηρίζουν «ανόητη».
Ωστόσο, παρά τις αντιδράσεις, η τροπολογία παραμένει ζωντανή στις διαπραγματεύσεις με τις κυβερνήσεις της ΕΕ, όχι λόγω ισχυρής υποστήριξης, αλλά επειδή κανείς δεν δαπανά πολιτικό κεφάλαιο για να την απορρίψει. Η εξέλιξη αυτή θυμίζει παρόμοιες συζητήσεις στην ΕΕ σχετικά με την προστασία των ονομασιών, όπως η πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι τα μη αλκοολούχα ποτά δεν επιτρέπεται να ονομάζονται τζιν, αναδεικνύοντας την ευαισθησία γύρω από την ορολογία των τροφίμων.
Μάλιστα, μια ανάλογη απαγόρευση του «veggie burger» απειλεί ήδη τις ονομασίες ψαριών στην Ισπανία και την ΕΕ.
Οι οικονομικές επιπτώσεις και οι πολιτικές προτεραιότητες
Η Imart επιμένει ότι η τροπολογία δεν αποτελεί επίθεση στην καινοτομία, αλλά μια χειρονομία σεβασμού προς τους αγρότες που εκπροσωπεί. Υποστηρίζει ότι ορισμένοι καταναλωτές συγχέουν τα φυτικά με τα κρεατικά προϊόντα, παρά τις έρευνες της ΕΕ που δείχνουν το αντίθετο.
Η άποψή της, όπως δηλώνει, διαμορφώνεται από όσα ακούει στην αγροτική Γαλλία, όπου η κτηνοτροφία παραμένει πολιτιστικά κεντρική. Η βιομηχανία εναλλακτικών πρωτεϊνών, η οποία πέρυσι κατέγραψε λιανικές πωλήσεις ύψους 6-8 δισεκατομμυρίων ευρώ (με τη Γερμανία να αντιπροσωπεύει σχεδόν 2 δισ. ευρώ), βρίσκεται πλέον στο στόχαστρο.
Ενώ η βιομηχανία αυτή βλέπει τα προϊόντα της ως επιχειρηματική ευκαιρία και λύση για το κλίμα, οι πολιτικές εξελίξεις κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές της αγοράς και τους εκπροσώπους της βιομηχανίας είναι ότι οι πολιτικοί αφιερώνουν υπερβολική προσοχή σε «περιττούς περιορισμούς» που θα μπορούσαν να βλάψουν τις εταιρείες που επιδιώκουν να διαφοροποιήσουν τις δραστηριότητές τους.
Ο Alex Holst του Good Food Institute Europe, μιας ομάδας συμφερόντων για φυτικές και καλλιεργούμενες εναλλακτικές λύσεις, υποστηρίζει ότι οικείοι όροι όπως «burger» και «λουκάνικο» βοηθούν τους καταναλωτές να κατανοήσουν τι αγοράζουν, αντί να τους παραπλανούν.
Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί μια στροφή προς την ενίσχυση της παραδοσιακής γεωργίας, καθώς μετά από δύο χρόνια αγροτικών διαμαρτυριών και κόπωσης από τις κλιματικές μεταρρυθμίσεις, οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν συσπειρωθεί γύρω από τον παραδοσιακό αγροτικό τομέα.
Γιατί η απαγόρευση ονομασιών μπορεί να επιβιώσει
Το πολιτικό κλίμα εξηγεί γιατί η ιδέα της Imart βρίσκει απήχηση, αλλά η διαδικασία λήψης αποφάσεων στις Βρυξέλλες εξηγεί γιατί μπορεί να επιβιώσει. Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, οι εθνικές κυβερνήσεις είναι απασχολημένες με πιο «ενοχλητικές» ιδέες του Κοινοβουλίου σχετικά με την παρέμβαση στην αγορά και τη διαχείριση της προσφοράς, αλλαγές που φοβούνται ότι θα μπορούσαν να στρεβλώσουν τις αγορές.
Σε σύγκριση με αυτές τις μάχες, μια απαγόρευση ονομασιών μόλις και μετά βίας καταγράφεται. Ειδικά σε μια κατά τα άλλα τεχνική μεταρρύθμιση της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς της ΕΕ, ένα νομοθέτημα που κανονικά προορίζεται για γεωργικούς ειδικούς που επικεντρώνονται σε αποθέματα κρίσης και εργαλεία αγοράς.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εν τω μεταξύ, έχει σηματοδοτήσει ότι μπορεί να «ζήσει με» αυστηρότερους κανόνες ονομασίας, έχοντας προτείνει στενότερους περιορισμούς στο δικό της σχέδιο αγοράς μετά το 2027.
Η επόμενη μέρα για την καινοτομία τροφίμων στην Ευρώπη
Το γεγονός ότι η τροπολογία για την απαγόρευση ονομασιών παραμένει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αφού αρχικά χλευάστηκε και απορρίφθηκε ακόμη και εντός της πολιτικής οικογένειας της Imart, είναι ενδεικτικό. Στις σημερινές Βρυξέλλες, οι εκκλήσεις για την κληρονομιά και την ταυτότητα βρίσκουν μεγαλύτερη απήχηση από τις εκκλήσεις για την καινοτομία στο σύστημα τροφίμων.
Εθνικές κυβερνήσεις, όπως της Αυστρίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας, έχουν προειδοποιήσει ότι τα νέα τρόφιμα θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την «πρωτογενή γεωργική παραγωγή». Η Ουγγαρία, μάλιστα, προχώρησε ακόμη περισσότερο αυτή την εβδομάδα, ψηφίζοντας την απαγόρευση παραγωγής και πώλησης καλλιεργούμενου κρέατος συνολικά.
Η τελική έκβαση της απαγόρευσης ονομασιών θα εξαρτηθεί από τις διαπραγματεύσεις των επόμενων εβδομάδων, αλλά η πορεία της υπογραμμίζει μια σημαντική αλλαγή στις προτεραιότητες της ΕΕ.
