Η ακροδεξιά στην Ευρώπη: Πώς ο Μπαρντέλα, ο Φάρατζ και η Βάιντελ αλλάζουν στρατηγική για την εξουσία

Η ακροδεξιά στην Ευρώπη, με πρωταγωνιστές τους Τζόρνταν Μπαρντέλα, Νάιτζελ Φάρατζ και Άλις Βάιντελ, υιοθετεί μια νέα, πιο επαγγελματική προσέγγιση στην πολιτική. Από το Λονδίνο μέχρι το Βερολίνο, οι ηγέτες της αλλάζουν την εικόνα και τις στρατηγικές τους, στοχεύοντας στην κατάκτηση της εξουσίας και την εδραίωσή της.

Αυτή η στροφή περιλαμβάνει την υιοθέτηση πιο συμβατικών ενδυμασιών, την απομάκρυνση από σκάνδαλα και την ανάπτυξη εξελιγμένων πολιτικών τακτικών, καθώς οι δημοσκοπήσεις τους δείχνουν σε άνοδο σε πολλές χώρες.

Αυτή η στροφή προς την επαγγελματοποίηση της ακροδεξιάς δεν είναι ένα μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά η κορύφωση μιας δεκαετούς πορείας κατά την οποία αυτά τα κόμματα έχουν καταγράψει σημαντικές προόδους στην εθνική πολιτική σε όλη την Ευρώπη. Όπως μεταδίδει το POLITICO, η επιτυχία τους οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αντίδραση κατά της μετανάστευσης, με κόμματα να προηγούνται πλέον στις δημοσκοπήσεις σε Γερμανία, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο, έχοντας μάλιστα αναλάβει την εξουσία σε χώρες όπως η Ιταλία, η Φινλανδία και η Τσεχία.

Η νέα εικόνα και στρατηγική της ακροδεξιάς

Ο Νάιτζελ Φάρατζ, ηγετική μορφή του Brexit, ο οποίος προβλέπεται από τις δημοσκοπήσεις να κερδίσει τις γενικές εκλογές και να γίνει πρωθυπουργός της Βρετανίας εάν διεξάγονταν σήμερα, έχει μειώσει σημαντικά την κατανάλωση αλκοόλ και προτιμά πλέον το συμβατικό ναυτικό κοστούμι έναντι των παλαιότερων, πιο ανεπίσημων ενδυμάτων του.

Η αλλαγή αυτή στην εικόνα αντικατοπτρίζει την προσπάθειά του να επαγγελματοποιήσει το κόμμα Reform UK, το οποίο, παρά ένα χαοτικό ξεκίνημα στην περσινή εκλογική εκστρατεία, κατέγραψε την καλύτερη επίδοσή του με 4,1 εκατομμύρια ψήφους. Ο Φάρατζ, ο οποίος έχει θέσει ως στόχο την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αποτελεί πλέον σημαντική απειλή για την κυβέρνηση του Starmer, ειδικά στο μεταναστευτικό.

Στη Γαλλία, ο Τζόρνταν Μπαρντέλα, ο 30χρονος πρόεδρος του Εθνικού Συναγερμού, με το περιποιημένο του παρουσιαστικό και τα κομψά του κοστούμια, έχει γίνει πρότυπο για άλλους ακροδεξιούς ηγέτες. Η Μαρίν Λε Πεν, μετά την ιστορική εκλογική επιτυχία του 2022, έδωσε αυστηρές οδηγίες για ενδυματολογικό κώδικα στα νέα μέλη, μια πρωτοβουλία που ονομάστηκε «η στρατηγική της γραβάτας».

Παράλληλα, η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το TikTok, έχει γίνει κεντρικό μέρος της στρατηγικής τους, με τον Μπαρντέλα να έχει 2,2 εκατομμύρια ακολούθους και τον Φάρατζ να έχει γίνει viral με βίντεο.

Καθαρισμός εσωτερικού και αποστασιοποίηση από το Κρεμλίνο

Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο της επαγγελματοποίησης είναι ο εσωτερικός «καθαρισμός» των κομμάτων από ακραίες φωνές και σκάνδαλα. Οι «Πατριώτες της Ευρώπης», η ακροδεξιά ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχει υιοθετήσει μια διαδικασία ελέγχου για την αποφυγή υποψηφίων με προβληματικό παρελθόν, απορρίπτοντας ήδη τρεις υποψηφίους ως «πολύ ακραίους».

Αντίστοιχα, το Εθνικό Μέτωπο της Λε Πεν εφαρμόζει πλέον ενδελεχείς ελέγχους στους υποψήφιους, συμπεριλαμβανομένων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, σε μια προσπάθεια να «αποτοξινώσει» την εικόνα του από το παρελθόν του Ζαν-Μαρί Λε Πεν. Στη Γερμανία, η Άλις Βάιντελ, μία από τους ηγέτες του AfD, προσπαθεί ενεργά να αποστασιοποιήσει το κόμμα από το Κρεμλίνο, καταδικάζοντας προγραμματισμένα ταξίδια βουλευτών στη Ρωσία.

Ο ηγέτης του AfD έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι η Ρωσία δεν αποτελεί απειλή για τη Γερμανία, ενώ το κόμμα αντιμετωπίζει κρίση ταυτότητας σε θέματα άμυνας.

Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι κατά πόσο αυτή η επαγγελματοποίηση συνεπάγεται πραγματικό μετριασμό των θέσεων ή απλώς μια πιο αποτελεσματική προώθηση ριζοσπαστικών ατζεντών. Η Νάταλι Τότσι, διευθύντρια του Istituto Affari Internazionali, επισημαίνει ότι το «μοντέλο Μελόνι» δεν είναι ένα μοντέλο μετριασμού, αλλά «επαγγελματοποίηση μιας ριζοσπαστικής ατζέντας» που την καθιστά πιο αποτελεσματική και, εν τέλει, «ακόμη πιο ριζοσπαστική».

Αυτή η άποψη υπογραμμίζει την ανάγκη για προσεκτική αξιολόγηση των πραγματικών προθέσεων πίσω από την αλλαγή εικόνας.

Η «Μελωνοποίηση» και η επίδραση στην κεντροδεξιά

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι θεωρείται από πολλούς ως πρότυπο επιτυχίας για την ακροδεξιά, καθώς κατάφερε να κερδίσει την εξουσία και να διατηρήσει την Ιταλία ευθυγραμμισμένη με τις κυρίαρχες προτεραιότητες της ΕΕ, παρά τους αρχικούς φόβους.

Ενώ παραμένει ασυμβίβαστη σε θέματα μετανάστευσης, πολλοί την πιστώνουν με τη μετακίνηση του κόμματός της σε πιο μετριοπαθείς θέσεις, ειδικά σε διεθνή και οικονομικά ζητήματα. Η επίδραση της ακροδεξιάς είναι τέτοια που ακόμη και κεντρώοι πολιτικοί υιοθετούν ιδέες της.

Η κυβέρνηση των Εργατικών στη Βρετανία ενδιαφέρεται για την αναθεώρηση των κανόνων ασύλου, ενώ ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς επιδιώκει επίσης να αυστηροποιήσει το σύστημα υπό την πίεση του AfD, παρόλο που έχει απορρίψει συνεργασία με το κόμμα και έχει προκαλέσει αντιδράσεις για τις δηλώσεις του περί απελάσεων.

Η επόμενη μέρα για την ευρωπαϊκή πολιτική

Η άνοδος και η επαγγελματοποίηση της ακροδεξιάς θέτουν νέα δεδομένα για το πολιτικό τοπίο της Ευρώπης. Με τις ακροδεξιές προτεραιότητες να βρίσκουν το δρόμο τους σε κυρίαρχες συζητήσεις για το κλίμα και το μέλλον των αυτοκινήτων εσωτερικής καύσης, η πίεση προς τα κεντρώα κόμματα είναι εμφανής.

Η Νάταλι Τότσι διαφωνεί έντονα με την άποψη ότι η ένταξη της ακροδεξιάς στο σύστημα οδηγεί στον μετριασμό της, υποστηρίζοντας ότι αυτό υποτιμά την πραγματική της φύση. Το κρίσιμο ερώτημα παραμένει αν οι λαϊκιστές της δεξιάς μπορούν να μετατρέψουν το προβάδισμά τους στις δημοσκοπήσεις σε εκλογικές νίκες, αξιοποιώντας τις νέες, πιο επαγγελματικές τους τακτικές.