- Οι νότιοι αυτονομιστές της Υεμένης διεκδικούν τον έλεγχο σημαντικών εδαφών, συμπεριλαμβανομένων πετρελαιοπηγών.
- Η κίνηση αυτή απειλεί να αναζωπυρώσει τον δεκαετή εμφύλιο πόλεμο, διαταράσσοντας την εύθραυστη ειρήνη.
- Η Υεμένη βρίσκεται σε κρίσιμη γεωπολιτική θέση, επηρεάζοντας τις θαλάσσιες οδούς και το παγκόσμιο εμπόριο.
- Η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση καταγγέλλει τις ενέργειες του STC ως υπονόμευση της νομιμότητάς της.
- Οι περιφερειακές δυνάμεις, Σαουδική Αραβία και ΗΑΕ, έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα στην περιοχή.
Οι αυτονομιστές του νότιου τμήματος της Υεμένης έχουν διεκδικήσει τον έλεγχο εκτεταμένων εδαφών, σηματοδοτώντας μια σημαντική μετατόπιση εξουσίας που ενέχει τον κίνδυνο να αναζωπυρώσει τον δεκαετή εμφύλιο πόλεμο μετά από μια μακρά περίοδο ύφεσης. Αυτή η εξέλιξη, όπως μεταδίδει το Reuters, δημιουργεί νέες αβεβαιότητες σε μια χώρα κοντά σε σημαντικές θαλάσσιες οδούς.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας πολυσύνθετης ιστορίας εμφυλίων συγκρούσεων και διαιρέσεων στην Υεμένη, η οποία ήταν χωρισμένη σε βόρεια και νότια κράτη μέχρι το 1990. Η κατάληψη εδαφών από το Νότιο Μεταβατικό Συμβούλιο (STC), το οποίο υποστηριζόταν στο παρελθόν από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ανατρέπει το εύθραυστο status quo που είχε διαμορφωθεί μετά από χρόνια σχετικής ηρεμίας στις γραμμές του μετώπου.
Το ρεπορτάζ του Reuters αναφέρει ότι οι νότιοι αυτονομιστές διεκδικούν τον έλεγχο των ανατολικών επαρχιών Χαντραμάουτ και Μάχρα, καθώς και ότι έχουν εδραιωθεί σε όλες τις επαρχίες του πρώην κράτους της Νότιας Υεμένης. Το STC αποτελούσε σημαντικό μέρος του συνασπισμού που πολεμούσε μαζί με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση εναντίον του κινήματος των Χούθι, το οποίο ελέγχει την πρωτεύουσα της Υεμένης, Σαναά, και το πυκνοκατοικημένο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας. Νωρίτερα, όπως μεταδόθηκε, οι αυτονομιστές διεκδίκησαν ευρύ έλεγχο στον νότο, συμπεριλαμβανομένης της στρατηγικής πόλης-λιμανιού Άντεν.
Ιστορικό και βασικοί παράγοντες
Η Υεμένη, που βρίσκεται μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και μιας σημαντικής ναυτιλιακής οδού στην Ερυθρά Θάλασσα, ήταν διαιρεμένη σε βόρεια και νότια κράτη μέχρι το 1990. Η Νότια Υεμένη ήταν το μοναδικό κομμουνιστικό αραβικό κράτος και συμφώνησε στην ενοποίηση με τον βορρά μετά από έναν εμφύλιο πόλεμο το 1986. Μετά την ενοποίηση, ο βορράς κυριάρχησε, οδηγώντας σε έναν σύντομο πόλεμο το 1994, τον οποίο κέρδισε γρήγορα η κυβέρνηση της Σαναά. Εν τω μεταξύ, στον βορρά, η ομάδα των Χούθι αναδύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990, διεξάγοντας ανταρτοπόλεμο κατά της κυβέρνησης λόγω της περιθωριοποίησης της σιιτικής αίρεσης των Ζαϊντί.
Μετά τις διαδηλώσεις της Αραβικής Άνοιξης το 2011, ο στρατός της Υεμένης διαλύθηκε. Οι χώρες του Κόλπου υποστήριξαν μια μετάβαση με μια προσωρινή κυβέρνηση στη Σαναά, αλλά οι Χούθι κατέλαβαν τη Σαναά στα τέλη του 2014. Το 2015, η προσωρινή κυβέρνηση κατέφυγε στον νότο και ένας συνασπισμός υπό τη Σαουδική Αραβία επενέβη εκ μέρους της εναντίον των Χούθι. Οι Χούθι, οι οποίοι είναι ευθυγραμμισμένοι με το Ιράν, παραμένουν σταθερά εδραιωμένοι στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Υεμένης.
Προτεινόμενο Υεμένη: Οι αυτονομιστές διεκδικούν ευρύ έλεγχο στον νότο
Ο αντίκτυπος της μετατόπισης ισχύος
Η κατάληψη περιοχών στα ανατολικά σημαίνει ότι το STC κατέχει πλέον μεγάλο μέρος των πετρελαϊκών αποθεμάτων και των εγκαταστάσεων παραγωγής της Υεμένης, ενώ η κατάληψη της Άντεν, της παλιάς νότιας πρωτεύουσας, δημιουργεί προβλήματα για τη διεθνώς υποστηριζόμενη κυβέρνηση. Η Υεμένη επιβλέπει το Στενό Μπαμπ ελ-Μάντεμπ, μια κρίσιμη θαλάσσια εμπορική οδό μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Μέσης Ανατολής. Οι επιδρομές των Χούθι στη ναυτιλία της Ερυθράς Θάλασσας λόγω του πολέμου στη Γάζα έχουν ήδη διαταράξει το παγκόσμιο εμπόριο, υπογραμμίζοντας τις πιθανές επιπτώσεις μιας αναζωπύρωσης της σύγκρουσης πέρα από την Υεμένη. Πρόσφατα, οι Χούθι απελευθέρωσαν το πλήρωμα ενός ελληνόκτητου πλοίου στην Ερυθρά Θάλασσα.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η ευαισθησία της περιοχής και η πιθανότητα οι εσωτερικές αναταραχές στην Υεμένη να έχουν ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες. Η ιστορία έχει δείξει ότι οι συγκρούσεις στην Υεμένη συχνά προσελκύουν την παρέμβαση περιφερειακών δυνάμεων, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι οποίες έχουν διαφορετικά συμφέροντα και συμμαχίες, περιπλέκοντας περαιτέρω την κατάσταση.
Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα
Ο επικεφαλής της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης, Ρασάντ αλ-Αλίμι, και ο πρωθυπουργός Σάλεμ Σάλεχ Μπιν Μπράικ αναχώρησαν από την Άντεν για το Ριάντ όταν το STC ανέλαβε τον έλεγχο, όπως δήλωσε η νότια ομάδα. Ο Αλίμι δήλωσε ότι οι ενέργειες του STC υπονομεύουν τη νομιμότητα της κυβέρνησης και παραβιάζουν τις συμφωνίες κατανομής εξουσίας. Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει αντιμετωπίσει στο παρελθόν διασπάσεις στον συνασπισμό της, με μαχητές του STC να συγκρούονται με πιστούς στην κυβέρνηση το 2017.
Ενώ οι Χούθι παραμένουν πικροί εχθροί τόσο της διεθνώς υποστηριζόμενης κυβέρνησης όσο και του STC, έχουν περάσει χρόνια με ελάχιστες μάχες. Δεν είναι σαφές εάν τα κέρδη των νότιων αυτονομιστών θα αλλάξουν αυτή την κατάσταση. Η Σαουδική Αραβία, η οποία υποστηρίζει τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που ήταν στρατιωτικά ενεργά στον νότο και υποστήριξαν νότιες ομάδες, έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, γεγονός που αποκαλύπτει τριβές μεταξύ των δύο μοναρχιών του Κόλπου.
