- Η κυβέρνηση της Βουλγαρίας παραιτήθηκε την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου μετά εβδομάδες διαδηλώσεων.
- Οι διαμαρτυρίες πυροδοτήθηκαν από προτεινόμενες φορολογικές αυξήσεις και καταγγελίες για διαφθορά.
- Η παραίτηση δημιουργεί πολιτική αστάθεια λίγο πριν την ένταξη της χώρας στην Ευρωζώνη.
- Ενδέχεται να ακολουθήσει μια νέα σειρά εκλογών εάν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση.
- Υπάρχουν ανησυχίες για τον αντίκτυπο του ευρώ στην ακρίβεια χωρίς κρατική εποπτεία.
Η κυβέρνηση της Βουλγαρίας υπέβαλε την παραίτησή της την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου, βάζοντας τέλος σε έναν ολοένα και πιο impopular συνασπισμό, αλλά παράλληλα σηματοδοτώντας μια περίοδο παρατεταμένης πολιτικής αστάθειας. Η εξέλιξη αυτή έρχεται λίγο πριν την επικείμενη ένταξη της χώρας στην Ευρωζώνη, η οποία αναμένεται την 1η Ιανουαρίου.
Η παραίτηση της βουλγαρικής κυβέρνησης, όπως μεταδίδει το Reuters, αποτελεί συνέχεια μιας πολιτικής αστάθειας που χαρακτηρίζει τη χώρα τα τελευταία χρόνια, με επτά εθνικές εκλογές να έχουν διεξαχθεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Αυτή η χρόνια αδυναμία σχηματισμού σταθερών κυβερνήσεων, σε συνδυασμό με την επικείμενη υιοθέτηση του ευρώ, δημιουργεί ένα πολύπλοκο και αβέβαιο τοπίο για το μέλλον της Βουλγαρίας.
Η παραίτηση και το πολιτικό αδιέξοδο
Ο πρωθυπουργός Ρόζεν Ζελιάζκοφ υπέβαλε την παραίτηση της κυβέρνησής του την Πέμπτη, μετά από εβδομάδες μαζικών διαδηλώσεων κατά της κρατικής διαφθοράς και ενός νέου προϋπολογισμού που θα αύξανε τους φόρους. Ακόμη και ο σε μεγάλο βαθμό εθιμοτυπικός Πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ είχε καλέσει τον Ζελιάζκοφ να παραιτηθεί, υπογραμμίζοντας την ένταση της κρίσης. Η αντίδραση στους δρόμους της Σόφιας μετά την παραίτηση ήταν ήπια, με κάποιους πολίτες να εκφράζουν μια συγκρατημένη αισιοδοξία ότι η κυβέρνηση άκουσε επιτέλους τους διαδηλωτές.
«Ήταν καιρός. Έπρεπε να είχε γίνει πολύ νωρίτερα. Υπάρχουν σίγουρα έξυπνοι, λογικοί άνθρωποι (στο κοινοβούλιο) που μπορούν να καταλήξουν σε κάτι ουσιαστικό και να βάλουν τέλος στις καταχρήσεις που έχουμε δει», δήλωσε ο ειδικός πληροφορικής Χριστιγιάν Μαρίνοφ. Ωστόσο, η Βουλγαρία βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο νέων εκλογών τους επόμενους μήνες, εάν δεν σχηματιστεί νέα κυβέρνηση, διαιωνίζοντας τον κύκλο της αστάθειας.
Οι διαδηλώσεις και ο αμφιλεγόμενος προϋπολογισμός
Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν στα τέλη Νοεμβρίου, όταν η κυβέρνηση Ζελιάζκοφ, αποτελούμενη από τρία κόμματα, πρότεινε ένα σχέδιο προϋπολογισμού που περιλάμβανε αύξηση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και των φόρων στα μερίσματα, με σκοπό τη χρηματοδότηση υψηλότερων κρατικών δαπανών. Ένα μέρος αυτών των δαπανών προοριζόταν για την αστυνομία, τις υπηρεσίες ασφαλείας και το δικαστικό σώμα, τους ίδιους φορείς που πολλοί Βούλγαροι έχουν αρχίσει να περιφρονούν λόγω της ενδημικής διαφθοράς που έχει κατατάξει τη Βουλγαρία στις πιο διεφθαρμένες χώρες της ΕΕ. Ο προϋπολογισμός αποσύρθηκε, αλλά η λαϊκή οργή παρέμεινε.
Πολλοί πολίτες ήταν ήδη δυσαρεστημένοι από άλλες κυβερνητικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένης μιας αντιληπτής καταστολής της φιλελεύθερης, φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης, η οποία οδήγησε στη φυλάκιση του Μπλαγκομίρ Κοτσέφ, δημάρχου της παραθαλάσσιας πόλης Βάρνα, για μήνες με κατηγορίες διαφθοράς, τις οποίες αρνείται κατηγορηματικά. Οι διαδηλώσεις εντάθηκαν και μέχρι την Τετάρτη, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονταν στους δρόμους πόλεων και κωμοπόλεων σε όλη τη Βουλγαρία, ζητώντας την παραίτηση της κυβέρνησης. Αυτές οι συγκεντρώσεις ήταν από τις μεγαλύτερες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις από το τέλος του κομμουνισμού το 1989.
Ο αντίκτυπος στην ένταξη στο ευρώ και οι ανησυχίες
Οι διαδηλωτές περιλάμβαναν τόσο αστούς επαγγελματίες που υποστηρίζουν την υιοθέτηση του ευρώ και επιθυμούν την ένταξη της Βουλγαρίας στο ευρωπαϊκό mainstream, όσο και εκείνους που φοβούνται ότι η ένταξη στο ευρώ θα τροφοδοτήσει τον πληθωρισμό ή αντιτίθενται στην επίσημη φιλοδυτική στάση της Βουλγαρίας σε θέματα όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία. «Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι η Βουλγαρία αντιμετωπίζει τον κίνδυνο μιας νέας σειράς εκλογών, γεγονός που θα μπορούσε να καθυστερήσει περαιτέρω τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να δημιουργήσει αβεβαιότητα για την οικονομία», δήλωσε ο Ντιμίταρ Μάρκοφ, Διευθυντής του Νομικού Προγράμματος στο Κέντρο Μελέτης της Δημοκρατίας στη Σόφια. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι χωρίς μια σταθερή κυβέρνηση, οι κίνδυνοι για το σύστημα αυξάνονται σημαντικά, ειδικά ενόψει της μετάβασης στο κοινό νόμισμα.
Οι Βούλγαροι παραμένουν διχασμένοι ως προς την υιοθέτηση του ευρώ, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, και υπάρχει ανησυχία ότι χωρίς αυστηρή κυβερνητική εποπτεία, οι λιανοπωλητές θα εκμεταλλευτούν τη δημόσια σύγχυση σχετικά με τη μετατροπή για να αυξήσουν τις τιμές. «Το κράτος έχει έναν κρίσιμο ρόλο να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξουν σοβαρά σοκ στο σύστημα», δήλωσε ο Μάριο Μπικάρσκι, Ανώτερος Αναλυτής Ευρώπης στην εταιρεία συμβούλων κινδύνου Verisk Maplecroft. «Ελλείψει προϋπολογισμού και ελλείψει κυβέρνησης, οι κίνδυνοι για το σύστημα αυξάνονται αρκετά».
Η επόμενη μέρα: Κίνδυνος νέων εκλογών και αβεβαιότητα
Ο Πρόεδρος Ράντεφ θα δώσει τώρα εντολή στο μεγαλύτερο κόμμα του κοινοβουλίου, το GERB, να σχηματίσει νέα κυβέρνηση, αλλά είναι πιθανό να δυσκολευτεί να βρει ευρύτερη υποστήριξη σε ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο που περιλαμβάνει περίπου εννέα κόμματα, ορισμένα εκ των οποίων είναι πολύ μικρά. Εάν το GERB αποτύχει ή απορρίψει την εντολή, δύο άλλα κόμματα θα έχουν την ευκαιρία. Εάν και αυτά αποτύχουν ή αρνηθούν, ο Πρόεδρος Ράντεφ θα διορίσει μια υπηρεσιακή κυβέρνηση και θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει τη Βουλγαρία σε έναν κύκλο επαναλαμβανόμενων εκλογών, εάν κανείς δεν μπορέσει να σχηματίσει έναν λειτουργικό συνασπισμό.
Τι να προσέξετε ενόψει της ένταξης στο ευρώ
- Ενημερωθείτε για τις επίσημες ισοτιμίες μετατροπής από λέβα σε ευρώ που θα ανακοινωθούν.
- Ελέγχετε προσεκτικά τις τιμές σε καταστήματα για τυχόν αδικαιολόγητες αυξήσεις κατά τη μετάβαση.
- Διατηρήστε αποδείξεις αγορών για να μπορείτε να συγκρίνετε τιμές πριν και μετά την αλλαγή νομίσματος.
- Αναζητήστε επίσημες ενημερώσεις από τις αρχές για την ομαλή μετάβαση και την προστασία των καταναλωτών.
