- Χιλιάδες Βούλγαροι διαδήλωσαν στη Σόφια κατά του προϋπολογισμού του 2026, με συγκρούσεις με την αστυνομία.
- Οι διαδηλωτές αντιτίθενται σε αυξήσεις εισφορών και φόρων, καθώς και στην κρατική διαφθορά.
- Υπάρχει έντονη ανησυχία για την υιοθέτηση του ευρώ την 1η Ιανουαρίου και πιθανές αυξήσεις τιμών.
- Η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί να επανυποβάλει τον προϋπολογισμό για περαιτέρω διαβουλεύσεις.
- Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, έχει προειδοποιήσει για πιθανή άνοδο του πληθωρισμού.
Χιλιάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν στη Σόφια και σε άλλες πόλεις της Βουλγαρίας τη Δευτέρα, διαμαρτυρόμενοι για το σχέδιο προϋπολογισμού του 2026, το οποίο συντάχθηκε για πρώτη φορά σε ευρώ ενόψει της υιοθέτησης του κοινού νομίσματος. Οι διαδηλώσεις οδήγησαν σε συγκρούσεις με την αστυνομία, με τους διαδηλωτές να πετούν πέτρες, μπουκάλια και κροτίδες προς τους αστυνομικούς που είχαν αποκλείσει τα γραφεία των κυβερνώντων κομμάτων.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια προηγούμενων κινητοποιήσεων, καθώς η μειοψηφική κυβέρνηση του Ρόζεν Ζελιάζκοφ είχε ήδη δεσμευτεί στις 28 Νοεμβρίου να υποβάλει εκ νέου το σχέδιο δαπανών του 2026 στο κοινοβούλιο, με στόχο να δοθεί περισσότερος χρόνος για διαβουλεύσεις με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα συνδικάτα και τους εργοδότες. Το σχέδιο είχε υιοθετηθεί σε πρώτη ανάγνωση από κοινοβουλευτική επιτροπή στις 18 Νοεμβρίου, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις, όπως είχε μεταδώσει και το Reuters.
Οι λόγοι των διαδηλώσεων και οι αντιδράσεις
Οι διαδηλωτές, εκπροσωπώντας κόμματα της αντιπολίτευσης και άλλες οργανώσεις, εξέφρασαν την αντίθεσή τους στα κυβερνητικά σχέδια για αύξηση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και των φόρων στα μερίσματα, με σκοπό τη χρηματοδότηση υψηλότερων δαπανών. Παράλληλα, οι κινητοποιήσεις αποτελούν και μια διαμαρτυρία κατά της κρατικής διαφθοράς, ένα ζήτημα που απασχολεί έντονα την βουλγαρική κοινωνία. Οι εντάσεις κλιμακώθηκαν όταν οι διαδηλωτές συγκρούστηκαν με τις αστυνομικές δυνάμεις, οι οποίες είχαν αποκλείσει τα γραφεία των κυβερνώντων κομμάτων στην πρωτεύουσα.
Η ανησυχία για την υιοθέτηση του ευρώ
Ένας ακόμη σημαντικός λόγος για τις διαδηλώσεις είναι η επικείμενη υιοθέτηση του ευρώ από τη Βουλγαρία την 1η Ιανουαρίου. Περίπου οι μισοί Βούλγαροι αντιτίθενται στην ένταξη στην Ευρωζώνη, φοβούμενοι ότι αυτή θα πλήξει την κυριαρχία της χώρας και ότι οι λιανοπωλητές θα εκμεταλλευτούν την αλλαγή από το εθνικό νόμισμα, το λεβ, στο ευρώ για να αυξήσουν τις τιμές. Η ανησυχία αυτή ενισχύεται από προειδοποιήσεις ειδικών, καθώς η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεβας, Κριστίν Λαγκάρντ, είχε προειδοποιήσει πρόσφατα ότι ο πληθωρισμός ενδέχεται να εκτοξευθεί όταν το βαλκανικό κράτος ενταχθεί στην Ευρωζώνη. Η ΕΚΤ έχει εκπονήσει νέο σχέδιο για την ενίσχυση της παγκόσμιας επιρροής του ευρώ, ωστόσο οι εσωτερικές ανησυχίες παραμένουν.
Η απάντηση της κυβέρνησης και τα επόμενα βήματα
Η δέσμευση της κυβέρνησης Ζελιάζκοφ να επανυποβάλει το σχέδιο προϋπολογισμού, όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενο ρεπορτάζ (Η Βουλγαρία θα υποβάλει ξανά το σχέδιο προϋπολογισμού του 2026 μετά τις διαδηλώσεις), υποδηλώνει την πρόθεση για περαιτέρω διαβουλεύσεις και πιθανές αναπροσαρμογές. Ωστόσο, οι συνεχιζόμενες διαδηλώσεις και η ένταση που παρατηρήθηκε στη Σόφια, υπογραμμίζουν το βάθος της λαϊκής δυσαρέσκειας. Η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με την πρόκληση να εξισορροπήσει τις δημοσιονομικές της ανάγκες με τις κοινωνικές ανησυχίες, ειδικά ενόψει της ιστορικής μετάβασης στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα.
Οι αντιδράσεις και το μέλλον του ευρώ στη Βουλγαρία
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η επίδραση των διαδηλώσεων στην ήδη ευαίσθητη διαδικασία υιοθέτησης του ευρώ. Η κυβέρνηση της Βουλγαρίας καλείται να διαχειριστεί όχι μόνο τις οικονομικές παραμέτρους του προϋπολογισμού αλλά και το κλίμα δυσπιστίας που επικρατεί στην κοινωνία. Η επιτυχής μετάβαση στο ευρώ απαιτεί ευρεία συναίνεση και διαφάνεια στις διαδικασίες, στοιχεία που φαίνεται να αμφισβητούνται από ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού. Η κατάσταση παραμένει ρευστή, με τις εξελίξεις να αναμένονται με ενδιαφέρον τις επόμενες εβδομάδες.
