- Ο Πούτιν υπέγραψε νόμο που επιτρέπει στη Ρωσία να απορρίπτει αποφάσεις ξένων ποινικών δικαστηρίων.
- Η κίνηση στοχεύει στην ακύρωση των ενταλμάτων σύλληψης του ΔΠΔ και των ευρωπαϊκών αξιώσεων για αποζημιώσεις.
- Η Μόσχα θα αναγνωρίζει μόνο διεθνείς αποφάσεις που βασίζονται σε ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
- Η νομοθετική αλλαγή συμπίπτει με τις ειρηνευτικές προσπάθειες του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν υπέγραψε τη Δευτέρα νόμο που παρέχει στη Ρωσία το δικαίωμα να αγνοεί αποφάσεις ξένων και διεθνών ποινικών δικαστηρίων, θωρακίζοντας τη Μόσχα έναντι διεθνών διώξεων. Η κίνηση αυτή αποτελεί ευθεία απάντηση στις προσπάθειες της Ουκρανίας και της Ευρώπης να επιβάλουν κυρώσεις και αποζημιώσεις, την ώρα που ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επιχειρεί να μεσολαβήσει για μια ειρηνευτική συμφωνία.
| Κατηγορία Απόφασης | Νέο Καθεστώς στη Ρωσία |
|---|---|
| Ξένα Ποινικά Δικαστήρια | Αγνοούνται αν εκδόθηκαν χωρίς ρωσική συμμετοχή |
| Διεθνή Νομικά Όργανα | Αγνοούνται αν δεν υπάρχει συμφωνία ή ψήφισμα ΟΗΕ |
| Εντάλματα ΔΠΔ | Θεωρούνται νομικά ανυπόστατα εντός Ρωσίας |
| Επιτροπές Αποζημιώσεων | Απορρίπτονται ως προπαγανδιστικοί μηχανισμοί |
| Συμβούλιο Ασφαλείας ΟΗΕ | Παραμένει η μόνη αναγνωρισμένη πηγή διεθνούς ισχύος |
Η υπογραφή αυτού του νομοθετήματος αποτελεί την κορύφωση μιας μακράς προσπάθειας του Κρεμλίνου να αποσυνδέσει τη ρωσική έννομη τάξη από τους διεθνείς μηχανισμούς ελέγχου, ειδικά μετά την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για εγκλήματα πολέμου. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Reuters, η Μόσχα επιδιώκει να ακυρώσει στην πράξη οποιαδήποτε δικαστική απόφαση λαμβάνεται ερήμην της ή χωρίς τη συγκατάθεσή της, ενισχύοντας την εσωτερική της κυριαρχία έναντι των πιέσεων από τη Χάγη και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Η νομική θωράκιση έναντι της διεθνούς δικαιοσύνης
Βάσει των αλλαγών στη ρωσική νομοθεσία, η Μόσχα θα έχει πλέον το τυπικό δικαίωμα να παραβλέπει αποφάσεις σε ποινικές υποθέσεις που εκδίδονται από ξένα δικαστήρια για λογαριασμό ξένων κυβερνήσεων, εφόσον η Ρωσία δεν συμμετείχε στη διαδικασία. Επιπλέον, οι τροποποιήσεις επιτρέπουν την αγνόηση αποφάσεων από διεθνή νομικά όργανα των οποίων η εξουσία δεν βασίζεται σε διεθνή συμφωνία με τη Ρωσία ή σε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία, καθώς η Ευρώπη δρομολόγησε πρόσφατα τη Διεθνή Επιτροπή Αποζημιώσεων για την Ουκρανία, με στόχο την καταβολή εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων για ζημιές από ρωσικές επιθέσεις. Η Μόσχα, μέσω του νέου νόμου, προετοιμάζει το έδαφος για την πλήρη απόρριψη αυτών των αξιώσεων, χαρακτηρίζοντάς τες νομικά ανυπόστατες.
Το πλαίσιο των ειρηνευτικών συνομιλιών και ο ρόλος του Τραμπ
Η κίνηση του Πούτιν συμπίπτει με τις διπλωματικές προσπάθειες που καταβάλλει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για την επίτευξη μιας ειρηνευτικής διευθέτησης στην Ουκρανία. Ενώ η Ουάσιγκτον πιέζει για συνομιλίες που περιλαμβάνουν εγγυήσεις ασφαλείας, η Μόσχα στέλνει ένα σαφές μήνυμα ότι η δικαστική καταδίωξη των αξιωματούχων της δεν θα αποτελέσει μέρος καμίας διαπραγμάτευσης.
Προτεινόμενο Ουκρανία: Αδιέξοδο στο εδαφικό παρά την πρόοδο στις εγγυήσεις ασφαλείας Τραμπ – Ζελένσκι
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έμπειρων αναλυτών στρατηγικής, η Ρωσία χρησιμοποιεί τη νομοθετική αυτή οδό ως γεωπολιτικό μοχλό πίεσης, ξεκαθαρίζοντας ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να συνοδεύεται από την απόσυρση των κατηγοριών. Στο παρελθόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε προειδοποιήσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ ότι τυχόν αμνηστία για εγκλήματα πολέμου θα αποτελούσε ιστορικό σφάλμα, ωστόσο η νέα ρωσική νομοθεσία καθιστά τη διεθνή δικαιοδοσία προαιρετική για το Κρεμλίνο.
Η απάντηση στα εντάλματα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) στη Χάγη έχει ήδη εκδώσει εντάλματα σύλληψης για τον Πούτιν και πέντε ακόμη Ρώσους αξιωματούχους, με την κατηγορία της παράνομης απέλασης παιδιών από την Ουκρανία. Το Κρεμλίνο, το οποίο χαρακτήρισε την κίνηση του ΔΠΔ «εξοργιστική», υποστηρίζει ότι ενήργησε αποκλειστικά για την απομάκρυνση ανηλίκων από εμπόλεμες ζώνες για τη δική τους ασφάλεια.
Εν αναμονή των διευκρινίσεων, νομικοί παραστάτες τονίζουν ότι ο νέος νόμος ουσιαστικά «ακυρώνει» την ισχύ του Ρωμαϊκού Καταστατικού εντός της ρωσικής επικράτειας. Παρά το γεγονός ότι η πρόεδρος του ΔΠΔ δήλωσε ότι το δικαστήριο δεν θα υποκύψει σε πιέσεις, η Μόσχα δημιουργεί ένα νομικό τείχος που καθιστά αδύνατη την εκτέλεση διεθνών αποφάσεων χωρίς την έγκριση των ρωσικών αρχών.
Η επόμενη μέρα για τη διεθνή δικαιοδοσία
Η απόφαση αυτή αναμένεται να περιπλέξει περαιτέρω τις σχέσεις της Ρωσίας με τους διεθνείς οργανισμούς. Η άρνηση αναγνώρισης αποφάσεων που δεν βασίζονται σε ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ — όπου η Ρωσία διαθέτει δικαίωμα βέτο — διασφαλίζει ότι κανένας διεθνής μηχανισμός δεν θα μπορεί να επιβάλει κυρώσεις ή ποινές χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Μόσχας.
Στο μέλλον, η στάση αυτή ενδέχεται να αποτελέσει πρότυπο και για άλλες χώρες που αμφισβητούν τη δικαιοδοσία της Χάγης, ειδικά σε περιπτώσεις όπου η κυβέρνηση των ΗΠΑ απειλεί με κυρώσεις το ΔΠΔ για την προστασία των δικών της συμφερόντων. Η σύγκρουση μεταξύ εθνικής κυριαρχίας και διεθνούς δικαίου εισέρχεται σε μια νέα, πιο επιθετική φάση, με τη Μόσχα να ηγείται της αμφισβήτησης της παγκόσμιας έννομης τάξης.
Πώς να αξιολογείτε τις διεθνείς νομικές εξελίξεις
- Διακρίνετε τη διαφορά μεταξύ εθνικής κυριαρχίας και διεθνούς δικαιοδοσίας σε περιόδους συγκρούσεων.
- Παρακολουθείτε τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς αποτελούν το ανώτατο επίπεδο διεθνούς νομιμότητας.
- Αναζητάτε την επίσημη θέση των κρατών μελών του ΔΠΔ για την εκτέλεση ενταλμάτων σύλληψης.
- Κατανοήστε ότι οι ειρηνευτικές συμφωνίες συχνά περιλαμβάνουν ρήτρες αμνηστίας που υπερβαίνουν τις δικαστικές αποφάσεις.
