- Ο πρόεδρος της Σλοβακίας, Πέτερ Πελεγκρίνι, άσκησε βέτο σε νόμο που αποδυναμώνει την προστασία των πληροφοριοδοτών.
- Ο νόμος, που προωθείται από την κυβέρνηση Φίτσο, καταργεί το υφιστάμενο γραφείο προστασίας και αποδυναμώνει τους πληροφοριοδότες.
- Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για την υπονόμευση του κράτους δικαίου και τις δεσμεύσεις της Σλοβακίας στην ΕΕ.
- Το βέτο μπορεί να ανατραπεί από το κοινοβούλιο, εάν τα τρία κυβερνητικά κόμματα το υπερψηφίσουν ξανά.
- Η εξέλιξη αυτή εντείνει τις πολιτικές εντάσεις στη Σλοβακία και την τριβή με τις Βρυξέλλες.
Ο πρόεδρος της Σλοβακίας, Πέτερ Πελεγκρίνι, άσκησε βέτο την Πέμπτη σε νομοσχέδιο που αποσκοπεί στην αναμόρφωση του γραφείου προστασίας πληροφοριοδοτών, μια κίνηση που επικριτές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρούν ότι υπονομεύει τις διασφαλίσεις κατά της διαφθοράς και τις δεσμεύσεις της χώρας ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το νομοσχέδιο, που είχε εγκριθεί την Τρίτη από την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο, προβλέπει την κατάργηση του υφιστάμενου γραφείου και την αντικατάστασή του με νέο φορέα υπό νέα ηγεσία.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας σειράς νομοθετικών κινήσεων της αριστεροεθνικιστικής κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο, η οποία βρίσκεται στην εξουσία από το 2023. Η κυβέρνηση έχει ήδη αποδυναμώσει τους ποινικούς κώδικες για οικονομικά εγκλήματα, αναμόρφωσε τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα και προώθησε συνταγματικές αλλαγές που διεκδικούν την εθνική κυριαρχία έναντι ορισμένων νόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκαλώντας έντονη κριτική για την αποδυνάμωση του κράτους δικαίου και των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας.
Η απόφαση του προέδρου Πελεγκρίνι και το ιστορικό
Ο πρόεδρος Πελεγκρίνι, σε μια σπάνια σύγκρουση με την κυβέρνηση με την οποία συνήθως συμμαχεί, δήλωσε ότι δεν υπήρχαν λόγοι για την επίσπευση της νομοθεσίας και ότι οι ανησυχίες που εκφράστηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αντιμετωπίστηκαν. Το νομοσχέδιο, που είχε εγκριθεί την Τρίτη, προβλέπει την κατάργηση του Γραφείου Προστασίας Πληροφοριοδοτών (UOO) και την αντικατάστασή του με ένα νέο όργανο υπό νέα ηγεσία, όπως είχε αναφερθεί σχετικά με την αρχική έγκριση του κοινοβουλίου. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το UOO είχε πολιτικά καταχραστεί στο παρελθόν, ωστόσο η κίνηση αυτή έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, ειδικά μετά την κατάργηση του γραφείου προστασίας πληροφοριοδοτών παρά τις αντιδράσεις της ΕΕ.
Προτεινόμενο Πρωθυπουργός Ταϊλάνδης: Επιστρέφει την εξουσία στον λαό, ανοίγοντας τον δρόμο για εκλογές
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους νομικούς κύκλους είναι ότι ο νόμος όχι μόνο αντικαθιστά την τρέχουσα ηγεσία του UOO, αλλά και αποδυναμώνει τη θέση των πληροφοριοδοτών, καθιστώντας την προστασία τους αντικείμενο επαναλαμβανόμενης επανεκτίμησης, σύμφωνα με σλοβακικά μέσα ενημέρωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε εκφράσει τις ανησυχίες της πριν από την τελική έγκριση του νομοσχεδίου, ειδικά σχετικά με την ακύρωση της εντολής του σημερινού επικεφαλής του UOO, καθώς και άλλες διατάξεις που πλήττουν την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Οι αντιδράσεις και οι επιπτώσεις
«Είμαι πεπεισμένος ότι η κυβέρνηση μπορεί να εκπληρώσει νόμιμα τους στόχους της χωρίς να παραβιάζει τους νομοθετικούς κανόνες, να παραβιάζει ενδεχομένως τις αρχές του κράτους δικαίου και χωρίς να απειλεί το σλοβακικό συμφέρον στην Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε ο Πελεγκρίνι. Ο πρόεδρος τόνισε επίσης ότι ο νόμος θα μπορούσε να απειλήσει την ικανότητα της Σλοβακίας να αντλήσει επιδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα κρίσιμο ζήτημα για την οικονομία της χώρας. Η κίνηση αυτή έρχεται εβδομάδες αφότου το UOO επέβαλε πρόστιμο στο Υπουργείο Εσωτερικών σε τρεις υποθέσεις που αφορούσαν αστυνομικούς, οι οποίοι μετατέθηκαν κατά τη διάρκεια ερευνών διαφθοράς χωρίς τη συγκατάθεση του γραφείου.
Η επόμενη μέρα για τη Σλοβακία
Το βέτο του προέδρου σημαίνει ότι ο νόμος θα επιστρέψει στο κοινοβούλιο για νέα ψηφοφορία. Εκεί, το βέτο μπορεί να ανατραπεί εάν και τα τρία κυβερνητικά κόμματα το υποστηρίξουν, όπως έχει συμβεί και σε άλλες περιπτώσεις κοινοβουλευτικών βέτο. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να εντείνει τις πολιτικές εντάσεις στη Σλοβακία και να θέσει τη χώρα σε περαιτέρω τριβή με τις Βρυξέλλες, οι οποίες παρακολουθούν στενά την κατάσταση του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη.
