- Η Ρωσία απειλεί με αντίποινα τις Νήσους Φερόες για απαγόρευση ρωσικών αλιευτικών.
- Το κοινοβούλιο των Φερόες ψήφισε νόμο κατά των εταιρειών Norebo και Murman Seafood.
- Η Μόσχα αμφισβητεί τη συμφωνία αλιείας του 1977, που δίνει πρόσβαση σε ύδατα.
- Η ΕΕ και η Νορβηγία έχουν κατηγορήσει τις εταιρείες για κατασκοπεία.
- Αναμένονται περαιτέρω κλιμάκωση και επιπτώσεις στις διμερείς σχέσεις.
Η Ρωσία εξετάζει την επιβολή αντιποίνων κατά των Νήσων Φερόες, μετά την ψήφιση νόμου από το κοινοβούλιο των Φερόες που επιτρέπει στην κυβέρνηση να απαγορεύσει σε ρωσικές αλιευτικές εταιρείες την πρόσβαση στα ύδατά της. Η απόφαση αυτή, που ανακοινώθηκε την Πέμπτη από το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών, θέτει εν αμφιβόλω την ισχύ της μακροχρόνιας συμφωνίας αλιείας μεταξύ των δύο πλευρών.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των ευρύτερων προσπαθειών ευρωπαϊκών κρατών να περιορίσουν την παρουσία ρωσικών συμφερόντων σε κρίσιμες υποδομές και στρατηγικούς τομείς, εν μέσω αυξημένων ανησυχιών για ζητήματα εθνικής ασφάλειας και πιθανές δραστηριότητες κατασκοπείας. Η κίνηση των Νήσων Φερόες, αν και αυτοδιοικούμενες, ευθυγραμμίζεται με παρόμοιες ενέργειες που έχουν ήδη λάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Νορβηγία, σηματοδοτώντας μια συλλογική στάση απέναντι στη Μόσχα.
Η απόφαση των Νήσων Φερόες και η ρωσική αντίδραση
Το κοινοβούλιο των Νήσων Φερόες ψήφισε πρόσφατα έναν νόμο που παρέχει στην κυβέρνηση την εξουσία να αποκλείει ρωσικές αλιευτικές εταιρείες από τα ύδατά της. Ειδικότερα, ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας των Φερόες ανέφερε την Τετάρτη ότι ο νόμος εξουσιοδοτεί τον υπουργό Εξωτερικών να απαγορεύσει σε δύο μεγάλες ρωσικές εταιρείες, την Norebo και την Murman Seafood, να αλιεύουν ή να ελλιμενίζονται στα λιμάνια των Φερόες. Η εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, δήλωσε την Πέμπτη, όπως μεταδίδει το Reuters, ότι οι «νέες εχθρικές ενέργειες» του αυτοδιοικούμενου αρχιπελάγους θέτουν εν αμφιβόλω τη δέσμευση των Νήσες Φερόες σε μια συμφωνία αλιείας που υπογράφηκε με τη Σοβιετική Ένωση το 1977.
Το ιστορικό της συμφωνίας αλιείας και οι κατηγορίες για κατασκοπεία
Η εν λόγω συμφωνία, η οποία ισχύει πλέον με τη Ρωσία, ρυθμίζει τις ποσοστώσεις αλιείας μεταξύ των δύο πλευρών. Στο πλαίσιο αυτής, οι Νήσοι Φερόες εξάγουν ψάρια στη Ρωσία και, σε αντάλλαγμα για την πρόσβαση ρωσικών πλοίων στα ύδατά τους, έχουν πρόσβαση σε αποθέματα μπακαλιάρου στη Θάλασσα του Μπάρεντς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Νορβηγία έχουν προηγουμένως λάβει παρόμοιες ενέργειες, κατηγορώντας τις εταιρείες Norebo και Murman Seafood για κατασκοπευτικές δραστηριότητες υποστηριζόμενες από το κράτος σε ευρωπαϊκά ύδατα, μια κατηγορία που οι δύο εταιρείες έχουν απορρίψει ως ψευδή. Αυτή η κίνηση των Νήσων Φερόες εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο όπου η Ευρώπη σφίγγει τον κλοιό σε κινεζικές επενδύσεις σε λιμάνια και σιδηροδρόμους, δείχνοντας μια αυξανόμενη ανησυχία για την ασφάλεια των κρίσιμων υποδομών.
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η αμφισβήτηση μιας τόσο παλιάς και θεμελιώδους συμφωνίας, όπως αυτή του 1977, υποδηλώνει μια βαθιά ρήξη στις διμερείς σχέσεις, πέρα από το απλό ζήτημα των κυρώσεων. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η Μόσχα χρησιμοποιεί τη συμφωνία ως μοχλό πίεσης, καθώς η απώλεια πρόσβασης σε αλιευτικά ύδατα και λιμάνια αποτελεί σημαντικό πλήγμα για τον ρωσικό αλιευτικό στόλο στην περιοχή, ο οποίος παρά τις προηγούμενες εντάσεις, εξακολουθούσε να ελλιμενίζεται στα λιμάνια των Φερόες το 2023.
Οι επιπτώσεις και τα επόμενα βήματα
Οι ενέργειες των Φερόες ανάγκασαν την «ρωσική πλευρά να εξετάσει την εισαγωγή κατάλληλων αντιποίνων», δήλωσε η Ζαχάροβα στους δημοσιογράφους. Παρά το γεγονός ότι οι Νήσοι Φερόες είχαν ήδη αυστηροποιήσει την πρόσβαση στα λιμάνια τους το 2023, τα ρωσικά αλιευτικά σκάφη που λειτουργούσαν βάσει της μακροχρόνιας διμερούς συμφωνίας εξακολουθούσαν να επιτρέπεται να ελλιμενίζονται στα λιμάνια των Φερόες και να εκφορτώνουν τα αλιεύματά τους εντός των υδάτων των Φερόες. Η κίνηση αυτή της Ρωσίας έρχεται σε συνέχεια άλλων προειδοποιήσεων, όπως όταν η Ρωσία προειδοποίησε ότι η κατάσχεση παγωμένων assets θα προκαλέσει τη «σκληρότερη απάντηση», υπογραμμίζοντας την αποφασιστικότητα της Μόσχας να απαντά σε κάθε ενέργεια που θεωρεί εχθρική. Η κατάσταση αναμένεται να κλιμακωθεί περαιτέρω, καθώς οι δύο πλευρές αξιολογούν τις επόμενες κινήσεις τους.
Η επόμενη μέρα στις διμερείς σχέσεις
Η απόφαση των Νήσων Φερόες και η επακόλουθη απειλή αντιποίνων από τη Ρωσία σηματοδοτούν μια νέα φάση στις διμερείς σχέσεις, οι οποίες επηρεάζονται άμεσα από το ευρύτερο γεωπολιτικό κλίμα. Η διατήρηση ή η αναθεώρηση της συμφωνίας του 1977 θα εξαρτηθεί πλέον από την πολιτική βούληση και των δύο πλευρών, με την αλιεία να αποτελεί ένα κρίσιμο πεδίο αντιπαράθεσης. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, καθώς παρόμοιες εντάσεις έχουν οδηγήσει σε σημαντικές ανατροπές σε άλλες περιοχές, όπως οι απειλές του Πούτιν να «αποκόψει την Ουκρανία από τη θάλασσα».
