Ρωσία: Ο Roskomnadzor απειλεί με ολική απαγόρευση του WhatsApp

Η ρωσική κρατική ρυθμιστική αρχή επικοινωνιών, Roskomnadzor, ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι συνεχίζει να περιορίζει την υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων WhatsApp και θα την μπλοκάρει πλήρως εάν δεν συμμορφωθεί με τη ρωσική νομοθεσία. Η εξέλιξη αυτή, όπως μεταδίδει το Reuters επικαλούμενο το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, έρχεται μετά από προηγούμενους περιορισμούς σε κλήσεις.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας ευρύτερης προσπάθειας της Ρωσίας να ενισχύσει τον έλεγχο επί των ξένων ψηφιακών πλατφορμών, επιβάλλοντας τη συμμόρφωσή τους με την εθνική νομοθεσία. Η απειλή για ολική απαγόρευση του WhatsApp, μιας από τις δημοφιλέστερες εφαρμογές επικοινωνίας παγκοσμίως, σηματοδοτεί την κλιμάκωση των πιέσεων από τη Μόσχα.

Οι απειλές του Roskomnadzor και οι λόγοι

Ο Roskomnadzor, η κρατική αρχή επιτήρησης επικοινωνιών της Ρωσίας, δήλωσε την Παρασκευή ότι οι περιορισμοί στο WhatsApp συνεχίζονται και ότι η εφαρμογή θα αποκλειστεί πλήρως εάν δεν συμμορφωθεί με τις ρωσικές νομοθετικές απαιτήσεις. Η απόφαση αυτή έχει άμεσο αντίκτυπο σε εκατομμύρια Ρώσους χρήστες που βασίζονται στην πλατφόρμα για την καθημερινή τους επικοινωνία. Η Ρωσία επιδιώκει να διασφαλίσει ότι οι ψηφιακές υπηρεσίες που λειτουργούν εντός των συνόρων της τηρούν τους εθνικούς νόμους, ιδίως όσον αφορά την αποθήκευση δεδομένων και την παροχή πληροφοριών στις αρχές.

Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η πιθανή απομόνωση των Ρώσων χρηστών από τις παγκόσμιες πλατφόρμες επικοινωνίας, καθώς η κυβέρνηση συνεχίζει να πιέζει για την εφαρμογή αυστηρότερων κανονισμών. Η κίνηση αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο όπου οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο προσπαθούν να βρουν την ισορροπία μεταξύ της προστασίας των πολιτών και της διασφάλισης του απορρήτου των επικοινωνιών, με την Ρωσία να κλίνει προς τον αυστηρότερο κρατικό έλεγχο.

Το ιστορικό των περιορισμών και οι κατηγορίες

Οι εντάσεις μεταξύ της Ρωσίας και των ξένων πλατφορμών ανταλλαγής μηνυμάτων δεν είναι νέες. Ήδη από τον Αύγουστο, η Ρωσία είχε αρχίσει να περιορίζει ορισμένες κλήσεις τόσο στο WhatsApp, ιδιοκτησίας της Meta Platforms, όσο και στο Telegram. Οι ρωσικές αρχές κατηγορούν τις πλατφόρμες αυτές ότι αρνούνται να μοιραστούν πληροφορίες με τις αρχές επιβολής του νόμου σε υποθέσεις απάτης και τρομοκρατίας. Αυτή η άρνηση θεωρείται παραβίαση της ρωσικής νομοθεσίας, η οποία απαιτεί από τις εταιρείες τεχνολογίας να συνεργάζονται με τις κρατικές υπηρεσίες σε θέματα εθνικής ασφάλειας και ποινικών ερευνών.

Η Meta Platforms, η μητρική εταιρεία του WhatsApp, έχει βρεθεί επανειλημμένα στο στόχαστρο των ρωσικών αρχών, με τη Ρωσία να την έχει χαρακτηρίσει ακόμη και «εξτρεμιστική οργάνωση». Παρόμοιες πιέσεις έχουν ασκηθεί και σε άλλες τεχνολογικές εταιρείες, αναδεικνύοντας ένα μοτίβο προσπάθειας της Ρωσίας να επιβάλει τους δικούς της κανόνες στον ψηφιακό χώρο. Η Σιγκαπούρη, για παράδειγμα, είχε επίσης δώσει εντολή σε TikTok και Meta για αποκλεισμό λογαριασμών που συνδέονται με ριζοσπαστικοποίηση, δείχνοντας μια παγκόσμια τάση για κρατικό έλεγχο περιεχομένου. Ωστόσο, η προσέγγιση της Ρωσίας είναι ιδιαίτερα επιθετική.

Η επόμενη μέρα για το WhatsApp στη Ρωσία

Μια πλήρης απαγόρευση του WhatsApp στη Ρωσία θα είχε σημαντικές επιπτώσεις τόσο για τους χρήστες όσο και για την ίδια την εταιρεία. Οι Ρώσοι πολίτες θα αναγκάζονταν να στραφούν σε εναλλακτικές πλατφόρμες, πιθανώς σε εγχώριες εφαρμογές ή σε άλλες ξένες που συμμορφώνονται με τους ρωσικούς νόμους. Ταυτόχρονα, η κίνηση αυτή θα ενίσχυε περαιτέρω τον ψηφιακό «σιδηρούν παραπέτασμα» που προσπαθεί να οικοδομήσει η Ρωσία, περιορίζοντας την ελεύθερη ροή πληροφοριών και την πρόσβαση σε παγκόσμιες υπηρεσίες. Η συζήτηση για τον έλεγχο των μηνυμάτων σε εφαρμογές όπως το WhatsApp είναι ένα διεθνές ζήτημα, με την ΕΕ να έχει καταλήξει σε συμφωνία που αποκλείει τον υποχρεωτικό έλεγχο, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τις ρωσικές απαιτήσεις.