- Πιλότοι κρύβουν ψυχικά προβλήματα φοβούμενοι την απώλεια άδειας.
- Αυστηροί κανονισμοί και στίγμα οδηγούν σε επικίνδυνη σιωπή.
- Η απόκρυψη θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια πτήσεων και τις ζωές.
- Γίνονται προσπάθειες για αλλαγές, αλλά το χάσμα παραμένει.
- Η θεραπεία και επανένταξη επιβαρύνουν οικονομικά τους πιλότους.
Εμπορικοί πιλότοι αεροπορικών εταιρειών σε όλο τον κόσμο αποκρύπτουν συστηματικά προβλήματα ψυχικής υγείας, ακόμα και ήσσονος σημασίας, φοβούμενοι την καθήλωση και το τέλος της καριέρας τους. Αυτή η πρακτική, όπως αποκαλύπτει έρευνα του Reuters, θέτει σε κίνδυνο τόσο τους ίδιους όσο και τους επιβάτες. Η περίπτωση του 41χρονου πιλότου της Delta Air Lines, Brian Wittke, ο οποίος πέθανε από αυτοκτονία το 2022, αναδεικνύει την τραγική διάσταση του προβλήματος.
Αυτή η ανησυχητική κατάσταση δεν είναι ένα μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά αποτελεί τη συνέχεια μιας διαχρονικής πρόκλησης στον κλάδο των αερομεταφορών, όπου οι κανόνες ασφαλείας είναι εξαιρετικά αυστηροί και η ψυχική υγεία των πιλότων παραμένει ένα ευαίσθητο ζήτημα. Η πανδημία του COVID-19, με τη μείωση των πτήσεων και την αύξηση της απομόνωσης, επιδείνωσε περαιτέρω τις ψυχολογικές πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες του κλάδου.
Ο φόβος της καθήλωσης και οι συνέπειες
Η περίπτωση του Brian Wittke, ενός 41χρονου πιλότου της Delta Air Lines και πατέρα τριών παιδιών, αποτελεί ένα τραγικό παράδειγμα των συνεπειών αυτής της κουλτούρας. Ο Wittke, ο οποίος πέθανε από αυτοκτονία τον Ιούνιο του 2022 στα βουνά της Γιούτα, απέφευγε να ζητήσει βοήθεια για την κατάθλιψη από φόβο μήπως χάσει την άδειά του και το επάγγελμά του, όπως δήλωσε η μητέρα του, Annie Vargas, στο Reuters. Δεκάδες εμπορικοί πιλότοι, τόσο από αμερικανικές όσο και από ξένες αεροπορικές εταιρείες, επιβεβαίωσαν στο πρακτορείο την απροθυμία τους να αποκαλύψουν προβλήματα ψυχικής υγείας, ακόμα και ήπια ή θεραπεύσιμα, φοβούμενοι την άμεση καθήλωση και μια μακρά, δαπανηρή ιατρική εξέταση που θα μπορούσε να τερματίσει την καριέρα τους. Η κατάσταση αυτή συνοψίζεται σε μια κυνική φράση που κυκλοφορεί στην κοινότητα των πιλότων: «Αν δεν λες ψέματα, δεν πετάς».
Οι αυστηροί κανονισμοί και το στίγμα
Η αεροπορία λειτουργεί με πολύ αυστηρότερα πρότυπα από άλλους κλάδους. Οι πιλότοι πρέπει να πληρούν αυστηρά σωματικά και ψυχολογικά κριτήρια για να διατηρήσουν την ιατρική τους πιστοποίηση από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας (FAA), υποβάλλοντας σε ορισμένες περιπτώσεις ιατρικές εξετάσεις κάθε έξι μήνες. Όπως επισημαίνουν νομικοί και ιατρικοί κύκλοι, αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι η αποκάλυψη άγχους ή κατάθλιψης μπορεί να οδηγήσει σε άμεση καθήλωση, ενώ οι σοβαρές περιπτώσεις απαιτούν μια εκτεταμένη αναθεώρηση της FAA που μπορεί να διαρκέσει έως και ένα χρόνο ή περισσότερο. Μια δεκαετία μετά την τραγωδία της Germanwings, όπου πιλότος με ιστορικό σοβαρής κατάθλιψης οδήγησε ένα αεροσκάφος σε γαλλική πλαγιά, η παγκόσμια αεροπορική βιομηχανία δεν έχει ακόμη διαμορφώσει ένα ενιαίο παγκόσμιο πλαίσιο για την αντιμετώπιση της ψυχικής υγείας των πιλότων, με το στίγμα να παραμένει ένα σημαντικό εμπόδιο, σύμφωνα με τις συνεντεύξεις του Reuters.
Οι προσπάθειες βελτίωσης και τα κενά
Αν και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Αεροπορικής Ασφάλειας (EASA) απαιτεί προγράμματα υποστήριξης από ομοτίμους και η FAA έχει διευρύνει τη λίστα των εγκεκριμένων αντικαταθλιπτικών, το χάσμα μεταξύ πολιτικής και αντίληψης παραμένει μεγάλο. Μια μελέτη του 2023 σε 5.170 πιλότους στις ΗΠΑ και τον Καναδά έδειξε ότι περισσότεροι από τους μισούς απέφευγαν την ιατρική περίθαλψη λόγω ανησυχιών για την απώλεια της πτητικής τους ικανότητας. Η περίπτωση της Elizabeth Carll, 36 ετών, εμπορικής πιλότου στις ΗΠΑ, είναι χαρακτηριστική. Καθηλώθηκε το 2021 κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής της επειδή αποκάλυψε ότι λάμβανε χαμηλή δόση αγχολυτικού φαρμάκου. Μετά από μια υποχρεωτική εξάμηνη περίοδο αναμονής, περίμενε άλλους έξι μήνες για ραντεβού με ειδικό ψυχικής υγείας εγκεκριμένο από την FAA, η οποία στη συνέχεια χρειάστηκε πάνω από ένα χρόνο για να επανεξετάσει την αναφορά της, κρίνοντάς την τελικά παρωχημένη και ζητώντας νέα εξέταση. Η FAA δήλωσε ότι ενθαρρύνει τους πιλότους να αναζητούν βοήθεια νωρίς, καθώς οι περισσότερες καταστάσεις, αν αντιμετωπιστούν, δεν αποκλείουν τον πιλότο από την πτήση.
Οικονομικές επιπτώσεις και προτάσεις για το μέλλον
Όταν ένας πιλότος καθιερώνεται λόγω προβλήματος υγείας, οι οικονομικές συνέπειες μπορεί να είναι σημαντικές. Μετά την εξάντληση των ημερών αναρρωτικής άδειας, συχνά τίθενται σε αναπηρία, γεγονός που μειώνει σημαντικά το εισόδημά τους. Ο Troy Merritt, 33 ετών, εμπορικός πιλότος στις ΗΠΑ, αυτοκαθηλώθηκε τον Δεκέμβριο του 2022 και ξεκίνησε φαρμακευτική αγωγή για κατάθλιψη και άγχος. Η διαδικασία του κόστισε περίπου 11.000 δολάρια σε μη καλυπτόμενες εξετάσεις και έμεινε καθηλωμένος για 18 μήνες. Η επιτροπή της FAA έχει εντοπίσει τις σημαντικές ιατρικές δαπάνες ως ένα μεγάλο εμπόδιο. Οι ενώσεις πιλότων και οι οργανισμοί του κλάδου πιέζουν την FAA να υιοθετήσει συστάσεις για την προστασία των πιλότων που αποκαλύπτουν προβλήματα και την επιτάχυνση της επιστροφής τους στο καθήκον. Τον Σεπτέμβριο, η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ ψήφισε να απαιτήσει από την FAA να εφαρμόσει αυτές τις αλλαγές εντός δύο ετών. Πρόσφατα, η ευημερία των πιλότων επανήλθε στο προσκήνιο μετά τη συντριβή της πτήσης 171 της Air India τον Ιούνιο, η οποία σκότωσε 260 άτομα, και το περιστατικό του Νοεμβρίου με τον πρώην πιλότο της Alaska Airlines, Joseph David Emerson, ο οποίος επιχείρησε να κλείσει τους κινητήρες επιβατικού αεροπλάνου εν μέσω νευρικού κλονισμού.
Τι πρέπει να γίνει για την ψυχική υγεία των πιλότων
- Επιτάχυνση των διαδικασιών επανένταξης πιλότων με ψυχικά προβλήματα.
- Κάλυψη ιατρικών εξόδων για ψυχική υγεία από ασφαλιστικά προγράμματα.
- Ενίσχυση των εμπιστευτικών προγραμμάτων υποστήριξης από ομοτίμους.
- Δημιουργία ενιαίου παγκόσμιου πλαισίου για την ψυχική υγεία στην αεροπορία.
- Άρση του στίγματος και ενθάρρυνση της έγκαιρης αναζήτησης βοήθειας.
