- Ο προϋπολογισμός της Νορβηγίας για το 2026 αντιμετωπίζει κρίση, καθώς η κυβέρνηση δεν εξασφάλισε στήριξη.
- Βασικές διαφωνίες αφορούν τις γεωτρήσεις πετρελαίου και τις επενδύσεις σε ισραηλινές εταιρείες.
- Ο πρωθυπουργός Στόρε μπορεί να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης αν δεν υπάρξει συμφωνία έως την Παρασκευή.
- Η πολιτική αστάθεια είναι υπαρκτή, αλλά πρόωρες εκλογές δεν είναι δυνατές στη Νορβηγία.
Η μειοψηφική κυβέρνηση Εργατικών της Νορβηγίας απέτυχε να εξασφαλίσει την απαιτούμενη στήριξη για τον προσχέδιο προϋπολογισμού του 2026 μέχρι την προθεσμία του τέλους Νοεμβρίου, θέτοντας σε κίνδυνο την πολιτική σταθερότητα της χώρας. Οι διαπραγματεύσεις στο κοινοβούλιο θα επαναληφθούν για την εξεύρεση συμβιβασμού σχετικά με τις γεωτρήσεις πετρελαίου και τις επενδύσεις του κρατικού ταμείου στο Ισραήλ, όπως δήλωσε διαπραγματευτής τη Δευτέρα. Η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε πρόταση μομφής κατά του πρωθυπουργού Γιόνας Γκαρ Στόρε, αν δεν υπάρξει συμφωνία έως την Παρασκευή.
Η παρούσα κρίση στον νορβηγικό προϋπολογισμό αναδεικνύει τις βαθιές ιδεολογικές και πολιτικές διαιρέσεις που επικρατούν στην κυβερνώσα συμμαχία, λίγους μήνες μετά την οριακή επανεκλογή της κυβέρνησης των Εργατικών. Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των πιέσεων που δέχεται η κυβέρνηση για τη διαχείριση τόσο των κλιματικών της δεσμεύσεων όσο και της εξωτερικής της πολιτικής, ειδικά σε ευαίσθητα ζητήματα όπως οι επενδύσεις.
Οι διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό του 2026
Όπως μεταδίδει το Reuters, η μειοψηφική κυβέρνηση Εργατικών της Νορβηγίας απέτυχε να εξασφαλίσει την απαραίτητη στήριξη για το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2026. Η προθεσμία έληξε στα τέλη Νοεμβρίου, με τις διαπραγματεύσεις να επαναλαμβάνονται τη Δευτέρα στο κοινοβούλιο. Στόχος είναι η εξεύρεση ενός συμβιβασμού πριν από την ψηφοφορία της Παρασκευής, η οποία είναι κρίσιμη για την επιβίωση της κυβέρνησης. Η πρωθυπουργός Γιόνας Γκαρ Στόρε ενδέχεται να αναγκαστεί να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, θέτοντας σε κίνδυνο το υπουργικό της συμβούλιο.
Οι βασικές αιτίες της διαφωνίας
Οι κύριες διαφωνίες επικεντρώνονται σε δύο βασικά ζητήματα: τις γεωτρήσεις πετρελαίου και τις επενδύσεις του κρατικού ταμείου της Νορβηγίας στο Ισραήλ. Το κλιματικά προσανατολισμένο Κόμμα των Πρασίνων, το οποίο επιδιώκει τη σταδιακή κατάργηση της πετρελαϊκής βιομηχανίας έως το 2040, αποχώρησε από τις συνομιλίες. Παράλληλα, το Σοσιαλιστικό Αριστερό Κόμμα εξέφρασε έντονες αντιρρήσεις σχετικά με τις επενδύσεις του κρατικού επενδυτικού ταμείου της Νορβηγίας, ύψους 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σε ισραηλινές εταιρείες. Η κυβέρνηση αντιτίθεται στις απαιτήσεις για πλήρη αποεπένδυση από όλες τις ισραηλινές εταιρείες, υποστηρίζοντας ότι μόνο οι εταιρείες που εμπλέκονται στην κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών θα πρέπει να αποκλειστούν.
Ο πρωθυπουργός Στόρε έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η Νορβηγία, ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης και σημαντικός παραγωγός πετρελαίου, πρέπει να συνεχίσει τις έρευνες για υδρογονάνθρακες. Αυτό είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της μεγαλύτερης βιομηχανίας της χώρας. Μόνο δύο από τα τέσσερα μικρά αριστερά κόμματα, το Αγροτικό Κόμμα του Κέντρου και το ακροαριστερό Κόμμα των Κόκκινων, έχουν συμφωνήσει μέχρι στιγμής να στηρίξουν τον προϋπολογισμό.
Νομικοί και πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η πολιτική αστάθεια που προκύπτει από αυτές τις διαφωνίες, αν και σοβαρή, δεν αναμένεται να οδηγήσει σε ριζικές αλλαγές στο πολιτικό τοπίο της Νορβηγίας. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι, ακόμη και αν πέσει η κυβέρνηση, οι Εργατικοί θα επιστρέψουν στην εξουσία, αν και με την αβεβαιότητα ως προς τον τρόπο εξασφάλισης ενός βιώσιμου προϋπολογισμού.
Πολιτικές επιπτώσεις και το μέλλον της κυβέρνησης
Το κοινοβούλιο της Νορβηγίας εκλέγεται για τετραετή θητεία, με τις επόμενες εκλογές να αναμένονται το 2029. Αυτό καθιστά δύσκολη την πρόκληση της κυβέρνησης Στόρε από τα δεξιά κόμματα, καθώς δεν είναι δυνατή η προκήρυξη πρόωρων εκλογών ή η διάλυση του κοινοβουλίου. Η πρόεδρος της επιτροπής Οικονομικών του κοινοβουλίου, Τούβα Μόφλαγκ, από τους Εργατικούς, δήλωσε στον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα NRK τη Δευτέρα ότι «πρέπει να συνεχίσουμε το έργο μας για να εξασφαλίσουμε την πλειοψηφία για αυτόν τον προϋπολογισμό έως την Παρασκευή».
Η επόμενη μέρα για τη Νορβηγία
Η κατάσταση απαιτεί άμεσες ενέργειες και συμβιβασμούς από όλες τις πλευρές για να αποφευχθεί μια παρατεταμένη πολιτική κρίση. Η επίλυση των διαφωνιών σχετικά με την ενεργειακή πολιτική και τις ηθικές επενδυτικές αρχές είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για τον προϋπολογισμό, αλλά και για την εικόνα της Νορβηγίας στη διεθνή σκηνή. Η έκβαση των διαπραγματεύσεων θα καθορίσει την πορεία της κυβέρνησης και την οικονομική σταθερότητα της χώρας για το ερχόμενο έτος.
