- Κύπρος και Μάλτα αντιτίθενται στην πλήρη απαγόρευση ναυτιλιακών υπηρεσιών στη Ρωσία.
- Οι δύο χώρες ζητούν προστασία των νόμιμων επιχειρήσεων και διατήρηση της ευρωπαϊκής εποπτείας.
- Εξετάζεται η αντικατάσταση του πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου με την απαγόρευση.
- Η απαγόρευση θα μπορούσε να ενταχθεί στο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ στις αρχές του 2026.
- Η Λετονία συμφωνεί στην ανάγκη «βαθμονόμησης» των κυρώσεων.
Οι βασικές ναυτιλιακές χώρες της ΕΕ, Κύπρος και Μάλτα, δήλωσαν ότι οι συζητήσεις για αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης μιας πλήρους απαγόρευσης ναυτιλιακών υπηρεσιών, δεν πρέπει να πλήξουν τις νόμιμες επιχειρήσεις του κλάδου. Οι δηλώσεις αυτές έγιναν στις 10 Δεκεμβρίου, εν μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ των χωρών της G7 και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντικατάσταση του πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου με μια τέτοια απαγόρευση, η οποία θα μπορούσε να ενταχθεί στο επόμενο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ στις αρχές του 2026.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας ευρύτερης τάσης κλιμάκωσης της οικονομικής πίεσης στη Ρωσία από την εισβολή στην Ουκρανία, με τις δυτικές δυνάμεις να αναζητούν συνεχώς νέους μηχανισμούς για τον περιορισμό της χρηματοδότησης του πολέμου από τη Μόσχα. Ο ναυτιλιακός τομέας, δεδομένου του κρίσιμου ρόλου του στο παγκόσμιο εμπόριο και στις εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας, παραμένει βασικός στόχος για αυτές τις κυρώσεις, με στόχο τη διακοπή της ροής εσόδων, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τις παράπλευρες απώλειες στην παγκόσμια οικονομία.
Οι ενστάσεις Κύπρου και Μάλτας
Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κύπρος και Μάλτα, οι οποίες μαζί με την Ελλάδα διαθέτουν τους μεγαλύτερους στόλους στην ΕΕ, υπογράμμισαν την ανάγκη να μην στοχοποιηθούν οι καλόπιστες ναυτιλιακές επιχειρήσεις κατά την αυστηροποίηση των κυρώσεων. Όπως μεταδίδει το Reuters, η κυβέρνηση της Μάλτας δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «κάθε απομάκρυνση από το πλαφόν στην τιμή πρέπει να αποφύγει την ώθηση των ναυτιλιακών υπηρεσιών σε δικαιοδοσίες εκτός ΕΕ, όπου η Ένωση θα χάσει την εποπτεία και, μαζί της, τη μόχλευση που απαιτείται για τη διατήρηση των ευρωπαϊκών προτύπων».
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Κωνσταντίνος Κόμπος, από την πλευρά του, τόνισε την ανάγκη για μια «ολιστική προσέγγιση», επισημαίνοντας ότι ενώ απαιτείται πρόσθετη πίεση στη Ρωσία, η εστίαση θα πρέπει να είναι και στην αποφυγή των κυρώσεων. «Αυτό έχει πολλούς εμπλεκόμενους παράγοντες και υπονομεύει τη συλλογική μας προσπάθεια», πρόσθεσε. Η Ρωσία εξάγει πάνω από το ένα τρίτο του πετρελαίου της με δυτικά τάνκερ, κυρίως στην Ινδία και την Κίνα, χρησιμοποιώντας δυτικές ναυτιλιακές δραστηριότητες. Μια πλήρης απαγόρευση θα έβαζε τέλος σε αυτό το εμπόριο, το οποίο πραγματοποιείται κυρίως μέσω των στόλων θαλάσσιων συνόρων των χωρών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων της Κύπρου, της Μάλτας και της Ελλάδας.
Το παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων
Οι χώρες της G7 και η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για την αντικατάσταση του πλαφόν στην τιμή των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου με μια πλήρη απαγόρευση των ναυτιλιακών υπηρεσιών. Στόχος είναι η μείωση των εσόδων από το πετρέλαιο που χρηματοδοτούν τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, όπως είχε αναφέρει αποκλειστικά το Reuters στις 5 Δεκεμβρίου. Η Λετονή Υπουργός Εξωτερικών, Μπάιμπα Μπράζε, η οποία επισκέπτεται την Κύπρο, επανέλαβε τις δηλώσεις του Κόμπου, τονίζοντας ότι η συζήτηση πρέπει να είναι «βαθμονόμηση» και ότι έχει συζητηθεί και με τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Έχουμε συζητήσει πώς να αυξήσουμε την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων», δήλωσε.
Ο αντίκτυπος και οι ανησυχίες
Νομικοί κύκλοι και αναλυτές του κλάδου εκφράζουν την ανησυχία ότι μια πλήρης απαγόρευση θα μπορούσε να δημιουργήσει έναν «σκιώδη στόλο» που θα λειτουργεί εκτός των ρυθμιστικών πλαισίων της ΕΕ, οδηγώντας ενδεχομένως σε αυξημένους κινδύνους όσον αφορά την ασφάλεια και τα περιβαλλοντικά πρότυπα. Αυτό θα ήταν ακριβώς το αντίθετο από αυτό που επιδιώκει η ευρωπαϊκή εποπτεία. Το κόστος ασφάλισης πλοίων που ταξιδεύουν σε περιοχές υψηλού κινδύνου, όπως η Μαύρη Θάλασσα, έχει ήδη εκτοξευθεί, αντικατοπτρίζοντας τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις. Η Ρωσία απέτυχε πρόσφατα να επανεκλεγεί στο διοικητικό συμβούλιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού του ΟΗΕ, γεγονός που υπογραμμίζει την απομόνωσή της στον διεθνή ναυτιλιακό χώρο.
Η επόμενη μέρα των κυρώσεων
Η απαγόρευση των υπηρεσιών θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος του επόμενου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας από την ΕΕ, το οποίο αναμένεται να ανακοινωθεί στις αρχές του 2026, σύμφωνα με τρεις πηγές που μίλησαν στο Reuters την περασμένη εβδομάδα. Η Ένωση των 27 κρατών μελών θα ήθελε να εγκρίνει την απαγόρευση μαζί με μια ευρύτερη συμφωνία της G7, προτού την προτείνει στο πακέτο. Η τελική απόφαση θα επηρεάσει σημαντικά όχι μόνο τη Ρωσία, αλλά και τις ναυτιλιακές εταιρείες της ΕΕ, καθώς και την παγκόσμια αγορά ενέργειας, δημιουργώντας ένα σύνθετο πλέγμα οικονομικών και γεωπολιτικών προκλήσεων.
