Κούβα: Σε οριακή κατάσταση η τροφοδοσία πετρελαίου μετά την κατάσχεση τάνκερ από τις ΗΠΑ

Μια κίνηση των Ηνωμένων Πολιτειών αυτή την εβδομάδα να κατασχέσουν ένα πετρελαιοφόρο που αναχώρησε από τη Βενεζουέλα, αναμένεται να επιδεινώσει την ήδη κρίσιμη κατάσταση στην Κούβα, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στην εξασφάλιση επαρκούς πετρελαίου για την τροφοδοσία της οικονομίας και του ηλεκτρικού της δικτύου. Η κομμουνιστική χώρα, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αργό πετρέλαιο και τα διυλισμένα προϊόντα της Βενεζουέλας, βιώνει καθημερινές, πολύωρες διακοπές ρεύματος, πλήττοντας την παραγωγικότητα και δοκιμάζοντας την υπομονή των κατοίκων της.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας μακροχρόνιας έντασης στις σχέσεις Κούβας-ΗΠΑ, με την Ουάσιγκτον να κλιμακώνει την πίεση προς τη Βενεζουέλα και, κατ’ επέκταση, προς την Κούβα, η οποία εδώ και δεκαετίες προσπαθεί να υπερκεράσει το εμπάργκο της εποχής του Ψυχρού Πολέμου και τους σχετικούς οικονομικούς περιορισμούς που δυσχεραίνουν τις αγορές καυσίμων στην παγκόσμια αγορά. Η εξάρτηση της Κούβας από τη Βενεζουέλα για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών είναι κρίσιμη, καθιστώντας την ιδιαίτερα ευάλωτη σε τέτοιες ενέργειες.

Η κλιμάκωση της πίεσης από τις ΗΠΑ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες προχώρησαν αυτή την εβδομάδα στην κατάσχεση ενός πετρελαιοφόρου, του Skipper, το οποίο μετέφερε πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα, κίνηση που χαρακτηρίζεται ως πράξη πειρατείας από την Κούβα. Η ενέργεια αυτή, όπως μεταδίδει το Reuters, έρχεται σε μια περίοδο όπου η κυβέρνηση του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ αυξάνει την πίεση στον Πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο. Μάλιστα, την Πέμπτη επιβλήθηκαν νέες κυρώσεις σε έξι πλοία που συνδέονται με τη Βενεζουέλα, ενώ πηγές αναφέρουν ότι η Ουάσιγκτον σχεδιάζει περισσότερες αναχαιτίσεις τάνκερ τις επόμενες εβδομάδες. Αυτή η στρατηγική έχει ήδη θέσει σε επιφυλακή πολλούς πλοιοκτήτες και διαχειριστές, με αρκετούς να επαναξιολογούν τα προγραμματισμένα τους δρομολόγια από τη Βενεζουέλα.

Η κατάσχεση του Skipper αποτελεί ένα σημαντικό πλήγμα, καθώς το πλοίο είχε μεταφέρει μέρος του φορτίου του κοντά στο Κουρασάο σε άλλο τάνκερ με προορισμό την Κούβα, ακολουθώντας ένα μοτίβο που ξεκίνησε νωρίτερα φέτος. Αυτό το μοτίβο περιλαμβάνει υπερτάνκερ τρίτων που φορτώνουν πετρέλαιο από βενεζουελάνικα λιμάνια, μεταφέρουν μέρος του φορτίου στην Κούβα και στη συνέχεια συνεχίζουν προς την Κίνα. Η κλιμάκωση της πίεσης από τις ΗΠΑ θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο την Κούβα αλλά και πάνω από 30 κυρωμένα πλοία που δραστηριοποιούνται στη Βενεζουέλα, τα οποία ενδέχεται να αντιμετωπίσουν περαιτέρω κυρώσεις.

Ο αντίκτυπος στην Κούβα και τα δεδομένα τροφοδοσίας

Η Κούβα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αργό πετρέλαιο και τα διυλισμένα προϊόντα της Βενεζουέλας, τα οποία μεταφέρονται στο νησί μέσω μικρών πλοίων και ενός «σκιώδους στόλου» κυρωμένων τάνκερ. Μεταξύ Ιανουαρίου και Νοεμβρίου, η Βενεζουέλα απέστειλε 27.000 βαρέλια πετρελαίου ημερησίως (bpd) στην Κούβα, ποσότητα μειωμένη σε σχέση με τα 32.000 bpd του περασμένου έτους. Αυτή η ποσότητα καλύπτει περίπου το 50% του ελλείμματος πετρελαίου της Κούβας, ή περίπου το ένα τέταρτο της συνολικής ζήτησης, σύμφωνα με τον Jorge Pinon, ειδικό σε θέματα ενεργειακής υποδομής της Κούβας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν.

Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι χωρίς την συνεισφορά της Βενεζουέλας, οι εισαγωγές πετρελαίου της Κούβας, οι οποίες έχουν ήδη πληγεί από τη μειωμένη προσφορά από το Μεξικό φέτος, θα μειωθούν δραματικά, οδηγώντας τη χώρα σε αδιέξοδη κατάσταση. Ο Pinon υπογράμμισε χαρακτηριστικά ότι «τώρα που το Μεξικό στέλνει λιγότερο πετρέλαιο και η ρωσική προσφορά σε μεγάλες ποσότητες δεν έχει υλοποιηθεί, απλά δεν βλέπω άλλες εναλλακτικές. Οι καιροί είναι δύσκολοι και θα γίνουν ακόμα πιο δύσκολοι». Η Κούβα έχει κατηγορήσει τις ΗΠΑ για σχέδιο βίαιης ανατροπής της κυβέρνησης της Βενεζουέλας, ενισχύοντας την ένταση.

Οι αντιδράσεις και οι εναλλακτικές λύσεις

Ο Πρόεδρος της Κούβας, Miguel Diaz-Canel, καταδίκασε έντονα την κατάσχεση του τάνκερ από τις ΗΠΑ, χαρακτηρίζοντάς την ως «πράξη πειρατείας, παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και κλιμάκωση της επιθετικότητας» εναντίον της Βενεζουέλας. Η Κούβα, παρά τις δεκαετίες προσπαθειών να παρακάμψει το αμερικανικό εμπορικό εμπάργκο, αντιμετωπίζει τεράστιες δυσκολίες στην εξασφάλιση καυσίμων. Οι όροι μεταξύ Βενεζουέλας και Κούβας για αυτά τα φορτία παραμένουν ασαφείς, αν και η Κούβα παρέχει υπηρεσίες ασφάλειας και πληροφοριών στον Πρόεδρο Μαδούρο στο πλαίσιο μιας μακροχρόνιας συνεργασίας.

Εκτός από το πετρέλαιο της Βενεζουέλας, η Κούβα και η Βενεζουέλα έχουν μοιραστεί φέτος και ρωσικά φορτία νάφθας, με τάνκερ να παραδίδουν πακέτα στις χώρες εκ περιτροπής για πιο αποτελεσματική χρήση του διαθέσιμου στόλου. Ωστόσο, αυτές οι λύσεις δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες του νησιού. Η Κούβα έχει επίσης ανακοινώσει πρωτοβουλία για την επιτάχυνση της κατασκευής ηλιακών πάρκων, αν και οι αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει ότι οι γερασμένες πετρελαϊκές μονάδες παραγωγής ενέργειας του νησιού θα εξακολουθούν να χρειάζονται καύσιμα.

Η επόμενη μέρα για την Κούβα

Η κατάσταση στην Κούβα αναμένεται να επιδεινωθεί περαιτέρω, καθώς η κλιμάκωση της αμερικανικής πίεσης προς τη Βενεζουέλα περιορίζει τις ήδη λιγοστές πηγές ενέργειας του νησιού. Οι καθημερινές διακοπές ρεύματος και η μειωμένη παραγωγικότητα θα συνεχίσουν να δοκιμάζουν την αντοχή των κατοίκων και την οικονομία. Χωρίς άμεσες και βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις, η Κούβα βρίσκεται μπροστά σε ένα αβέβαιο ενεργειακό μέλλον, με τις προσπάθειες για ηλιακά πάρκα να αποτελούν μακροπρόθεσμη λύση και όχι άμεση ανακούφιση.