Κένυα: Οι περικοπές βοήθειας των ΗΠΑ αφήνουν παιδιά να λιμοκτονούν

Χιλιάδες παιδιά στην Κένυα, όπως ο τετράχρονος Πίτερ Λοκογιέν, αντιμετωπίζουν σοβαρό υποσιτισμό, καθώς οι περικοπές στην αμερικανική βοήθεια έχουν διαταράξει την παροχή ζωτικής σημασίας θεραπευτικής τροφής. Η απόφαση του πρώην Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να μειώσει τα παγκόσμια προγράμματα βοήθειας οδήγησε σε ελλείψεις προμηθειών, αφήνοντας οικογένειες να βασίζονται σε άγρια φρούτα στις άνυδρες πεδιάδες της κομητείας Τουρκάνα, όπως μεταδίδει το Reuters.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας ευρύτερης τάσης περικοπών στην παγκόσμια ανθρωπιστική βοήθεια, η οποία έχει επιδεινώσει την επισιτιστική κρίση σε πολλές ευάλωτες περιοχές. Η απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να αναθεωρήσει και να μειώσει τα προγράμματα της Υπηρεσίας των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ανάπτυξη (USAID) είχε άμεσες και καταστροφικές συνέπειες για παιδιά που εξαρτώνται από αυτή τη στήριξη, ανατρέποντας δεκαετίες προόδου στην καταπολέμηση του υποσιτισμού.

Ο αντίκτυπος των περικοπών στην Κένυα

Ο τετράχρονος Πίτερ Λοκογιέν, γιος της Έλεν Ετιμάν, υποτροπίασε τον Ιούλιο όταν η κλινική που τον φρόντιζε ξέμεινε από προμήθειες της ειδικής θεραπευτικής τροφής (RUTF). Το RUTF, μια πλούσια σε θρεπτικά συστατικά πάστα με βάση τα φιστίκια, χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της σοβαρής οξείας υποθρεψίας, γνωστής και ως ασιτία. Οι ΗΠΑ χρηματοδοτούσαν την αγορά και διανομή περίπου του μισού παγκόσμιου αποθέματος RUTF. Στα τέλη Οκτωβρίου, ο Πίτερ ζύγιζε μόλις 11,4 κιλά, ένα τρίτο λιγότερο από τον μέσο όρο για την ηλικία του, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Η UNICEF, ο μεγαλύτερος αγοραστής και διανομέας RUTF παγκοσμίως, ανέφερε ότι η ξηρασία αυξάνει τη ζήτηση στην Κένυα, ενώ οι περικοπές χρηματοδότησης για προγράμματα ανίχνευσης υποσιτισμού σημαίνουν ότι τα παιδιά φτάνουν στις εγκαταστάσεις υγείας σε πιο κρίσιμη κατάσταση. Αν και το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης για RUTF αποκαταστάθηκε τον Μάρτιο, υγειονομικοί και αξιωματούχοι βοήθειας στην Τουρκάνα δήλωσαν ότι χρειάζεται χρόνος για να ανακάμψει η αλυσίδα εφοδιασμού. Δημοσιογράφοι του Reuters διαπίστωσαν στα τέλη Οκτωβρίου ότι τα ράφια ήταν σχεδόν άδεια από την πάστα φιστικιού και στις επτά κλινικές που επισκέφθηκαν στην κομητεία.

Η κρίση του υποσιτισμού και οι αριθμοί

Σύμφωνα με το Integrated Food Security Phase Classification, περίπου 179.000 άνθρωποι στην Κένυα αντιμετωπίζουν έκτακτα επίπεδα πείνας, κυρίως σε τέσσερις άνυδρες κομητείες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκάνα. Τον Σεπτέμβριο, υπολογίστηκε ότι πάνω από 87.200 παιδιά κάτω των 5 ετών θα χρειαστούν θεραπεία για οξύ υποσιτισμό στην Τουρκάνα μόνο, μεταξύ Απριλίου 2025 και Μαρτίου 2026, εκ των οποίων 17.000 με σοβαρή ασιτία. Οι περικοπές στη χρηματοδότηση είχαν ως αποτέλεσμα την αναστολή προγραμμάτων μαζικής ανίχνευσης υποσιτισμού, τα οποία κάλυπταν λιγότερο από το 15% των περιοχών υψηλού κινδύνου στην Κένυα τον Αύγουστο, από 75% το 2023.

Το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP) είδε τη συνολική του χρηματοδότηση να μειώνεται κατά 40%, από 9,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024 σε 6,4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2025. Στην Κένυα, αυτή η μείωση οδήγησε σε περικοπές στις μερίδες τροφίμων και αναστολή μεταφορών μετρητών σε πάνω από 700.000 πρόσφυγες. Χιλιάδες άνθρωποι στη Μιανμάρ επίσης αναμένεται να αντιμετωπίσουν οξεία πείνα το 2026, ενώ στη Νιγηρία, ρεκόρ πείνας αναμένεται να θέσει σε κίνδυνο 35 εκατομμύρια ανθρώπους το 2026, εν μέσω επιθέσεων και περικοπών βοήθειας.

Οι συνέπειες για τα παιδιά και η διεθνής απάντηση

Για παιδιά όπως ο Πίτερ, η καθυστέρηση στην πρόσβαση στο RUTF μπορεί να έχει μη αναστρέψιμες συνέπειες, όπως καθυστέρηση στην ανάπτυξη, εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και μειωμένη ανάπτυξη του εγκεφάλου, όπως δήλωσε ο Μελάκου Γίργκα, διευθυντής Αφρικής της Mercy Corps. «Αυτά τα κενά θεραπείας δεν επιβραδύνουν απλώς την ανάρρωση – θέτουν τις ζωές των παιδιών σε πραγματικό κίνδυνο», τόνισε. Η Mercy Corps αναγκάστηκε να τερματίσει 42 προγράμματα σε χώρες όπως το Κονγκό, η Νιγηρία, η Σομαλία και το Σουδάν, ενώ τον Νοέμβριο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενημέρωσε την οργάνωση ότι θα διακόψει την υπόλοιπη χρηματοδότηση για ένα πρόγραμμα μείωσης του υποσιτισμού στη βόρεια Κένυα. Το Ίδρυμα Gates προειδοποίησε για 200.000 επιπλέον παιδικούς θανάτους φέτος λόγω των περικοπών στη διεθνή βοήθεια.

Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι υπήρξαν θάνατοι ως αποτέλεσμα των περικοπών. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει τον παγκόσμιο υποσιτισμό και την επισιτιστική ανασφάλεια, υποστηρίζοντας παρεμβάσεις για παιδιά με σοβαρό οξύ υποσιτισμό. Τον Αύγουστο, ανακοίνωσε πρόσθετη χρηματοδότηση 93 εκατομμυρίων δολαρίων στη UNICEF για την προμήθεια RUTF σε σχεδόν ένα εκατομμύριο παιδιά σε 13 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κένυας. Οι ΗΠΑ, παρότι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης παγκόσμιων προγραμμάτων διατροφής, συνεισέφεραν μόλις 263 εκατομμύρια δολάρια φέτος, έναντι 991 εκατομμυρίων το 2024. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν επίσης μια νέα πενταετή συμφωνία 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Κένυα για το σύστημα υγείας της χώρας, στο πλαίσιο μιας αναθεωρημένης στρατηγικής βοήθειας.

Η επόμενη μέρα και οι προκλήσεις

Οι υγειονομικοί στην Τουρκάνα ανέφεραν ότι οι τρέχουσες ελλείψεις είναι πρωτοφανείς, με κάποιες κλινικές να λειτουργούν χωρίς RUTF για τουλάχιστον τρεις μήνες. Αυτό έχει οδηγήσει τους γονείς να σταματούν να φέρνουν τα παιδιά τους για εξέταση, καθιστώντας δύσκολη την εκτίμηση της πλήρους κλίμακας της κρίσης. Η κλινική της Κανγκατόσα έλαβε τα πρώτα της κουτιά με πάστα φιστικιού τον Νοέμβριο, μετά από μήνες έλλειψης. Ο γιος της Ετιμάν, Πίτερ, επανέλαβε τη θεραπεία, αλλά στις τρεις εβδομάδες από την τελευταία του ζύγιση, είχε χάσει πάνω από 10% του σωματικού του βάρους μετά από μια κρίση ελονοσίας. Η κατάσταση αυτή υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για σταθερή και απρόσκοπτη βοήθεια, καθώς οι διακοπές στη θεραπεία μπορούν να έχουν μη αναστρέψιμες συνέπειες για την υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών.