- Η ιταλική κουζίνα αναμένει την Τετάρτη την επίσημη αναγνώριση από την UNESCO ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά.
- Η υποψηφιότητα, που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2023, προβάλλει τη γαστρονομία ως κοινωνικό τελετουργικό που ενώνει κοινότητες.
- Αναμένεται οικονομική ώθηση στον τουρισμό έως 8%, παρά τις ανησυχίες για απομιμήσεις και τις διαφωνίες ορισμένων ιστορικών.
- Η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι υποστηρίζει την προσπάθεια ως σύμβολο πολιτισμού και ταυτότητας.
Η ιταλική κουζίνα, ήδη παγκοσμίως αναγνωρισμένη, βρίσκεται ένα βήμα πριν από μια νέα σημαντική διάκριση, καθώς αναμένει την επίσημη αναγνώριση της από την UNESCO ως πολιτιστικός θησαυρός. Η τελική απόφαση για την ένταξή της στις λίστες της «Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς» αναμένεται να ληφθεί την Τετάρτη, μετά από μια προκαταρκτική θετική αξιολόγηση. Η υποψηφιότητα, που ξεκίνησε από τα ιταλικά υπουργεία Γεωργίας και Πολιτισμού τον Μάρτιο του 2023, προβάλλει την ιταλική γαστρονομία ως ένα κοινωνικό τελετουργικό που ενώνει οικογένειες και κοινότητες.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας διαρκούς προσπάθειας της Ιταλίας να προστατεύσει και να αναδείξει την πλούσια πολιτιστική της κληρονομιά, όχι μόνο μέσω αρχαιολογικών μνημείων αλλά και μέσω άυλων στοιχείων που διαμορφώνουν την εθνική ταυτότητα. Η υποψηφιότητα της κουζίνας αποτελεί μια στρατηγική κίνηση για την επίσημη κατοχύρωση της αυθεντικότητας και της ποικιλομορφίας της, σε μια εποχή που η παγκοσμιοποίηση συχνά απειλεί τις τοπικές παραδόσεις.
Η υποψηφιότητα της ιταλικής κουζίνας στην UNESCO
Η ιταλική κουζίνα, μια γαστρονομική παράδοση που εκτείνεται πέρα από την πίτσα και τα ζυμαρικά, βρίσκεται στο κατώφλι μιας ιστορικής αναγνώρισης. Όπως μεταδίδει το Reuters, η UNESCO αναμένεται να λάβει την τελική της απόφαση την Τετάρτη, σχετικά με την ένταξη της ιταλικής γαστρονομίας στις λίστες της «Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Η προκαταρκτική αξιολόγηση υπήρξε θετική, ανοίγοντας τον δρόμο για αυτή τη σημαντική διάκριση.
Η υποψηφιότητα, η οποία ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2023 από τα ιταλικά υπουργεία Γεωργίας και Πολιτισμού, ορίζει την ιταλική κουζίνα ως ένα κοινωνικό τελετουργικό που συνδέει οικογένειες και κοινότητες. Από τα εμβληματικά πιάτα όπως η πίτσα και τα ζυμαρικά, μέχρι το ριζότο και τα κανόλι, η ιταλική κυβέρνηση υπογραμμίζει ότι δεν υπάρχει μία ενιαία ιταλική κουζίνα, αλλά ένα μωσαϊκό τοπικών εκφραστικών διαφοροποιήσεων.
Κάθε περιοχή της Ιταλίας συμβάλλει σε αυτή την πλούσια κληρονομιά, αναδεικνύοντας την ιταλική βιοποικιλότητα και δημιουργικότητα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το ossobuco της Λομβαρδίας – βραστό μοσχαρίσιο κότσι με gremolata – και τα orecchiette con cime di rapa της Απουλίας, ζυμαρικά σε σχήμα αυτιού με χόρτα γογγυλιού.
Οικονομικός αντίκτυπος και οι αντιδράσεις
Η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, έχει υποστηρίξει θερμά την προσπάθεια, χαρακτηρίζοντας την ιταλική κουζίνα ως σύμβολο «πολιτισμού, ταυτότητας, παράδοσης και δύναμης». Οι εκτιμήσεις των κλαδικών φορέων είναι ιδιαίτερα αισιόδοξες, καθώς η αναγνώριση της UNESCO θα μπορούσε να ενισχύσει τον τουρισμό έως και 8% μέσα σε δύο χρόνια, προσθέτοντας 18 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις.
Προτεινόμενο Κυριάκος Πιερρακάκης: Ανακοινώνει την υποψηφιότητά του για την προεδρία του Eurogroup
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους παράγοντες της αγοράς είναι η προστασία της αυθεντικότητας. Η ιταλική κουζίνα συνδέει 59 εκατομμύρια κατοίκους με έως και 85 εκατομμύρια ανθρώπους ιταλικής καταγωγής παγκοσμίως, ενώ η παγκόσμια αγορά υπηρεσιών τροφίμων της Ιταλίας έφτασε τα 251 δισεκατομμύρια ευρώ το 2024, αντιπροσωπεύοντας το 19% της παγκόσμιας αγοράς εστιατορίων, σύμφωνα με τη Deloitte. Ωστόσο, τα προϊόντα απομίμησης στο εξωτερικό κοστίζουν στην Ιταλία εκτιμώμενα 120 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για προστασία.
Διαφωνίες και υπερασπιστές της παράδοσης
Παρόλα αυτά, δεν υποστηρίζουν όλοι στην Ιταλία την υποψηφιότητα για τις λίστες της UNESCO, οι οποίες περιλαμβάνουν ήδη σχεδόν 800 αντικείμενα, όπως η ιταλική όπερα και το κυνήγι τρούφας. Ο ιστορικός τροφίμων Αλμπέρτο Γκράντι, σε συνέντευξή του στον ιστότοπο Mantovauno τον περασμένο μήνα, χαρακτήρισε την υποψηφιότητα της UNESCO «απλώς μια επιχείρηση μάρκετινγκ».
Στο βιβλίο του του 2024, «La cucina italiana non esiste» («Η ιταλική κουζίνα δεν υπάρχει»), ο Γκράντι υποστήριξε ότι πολλά πιάτα που θεωρούνται παραδοσιακά, συμπεριλαμβανομένης της πάστα καρμπονάρα, είναι σχετικά σύγχρονες εφευρέσεις επηρεασμένες από ξένες κουλτούρες. Οι δηλώσεις του Γκράντι προκάλεσαν την αντίδραση της ένωσης αγροτών Coldiretti, η οποία χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς του «σουρεαλιστικές επιθέσεις στην εθνική γαστρονομική παράδοση».
Για εστιάτορες όπως η Λουιτζίνα Πανταλόνε, ιδιοκτήτρια του ιστορικού εστιατορίου Da Sabatino της Ρώμης, μια θετική απόφαση της UNESCO από τη συνάντηση στην Ινδία την Τετάρτη θα αποτελούσε πηγή υπερηφάνειας. «Η αυθεντική ιταλική κουζίνα πρέπει να προστατευθεί», δήλωσε, τονίζοντας ότι είναι η τέταρτη γενιά της οικογένειάς της που διευθύνει το εστιατόριο. Ο τρεις φορές βραβευμένος με αστέρια Michelin σεφ Μάσιμο Μποτούρα συνόψισε το πνεύμα λέγοντας: «Η ιταλική κουζίνα είναι ένα αρχαίο, καθημερινό, ιερό τελετουργικό – η τέχνη της φροντίδας και της αγάπης χωρίς λόγια».
Η επόμενη μέρα για την ιταλική γαστρονομία
Η αναμενόμενη απόφαση της UNESCO την Τετάρτη θα σηματοδοτήσει μια νέα εποχή για την ιταλική γαστρονομία, ενισχύοντας την παγκόσμια θέση της και παρέχοντας ένα επίσημο πλαίσιο προστασίας απέναντι στις απομιμήσεις. Πέρα από την οικονομική ώθηση, η αναγνώριση θα επιβεβαιώσει τον βαθύ πολιτιστικό και κοινωνικό ρόλο που διαδραματίζει το φαγητό στην ιταλική ταυτότητα, διασφαλίζοντας τη διατήρηση των παραδόσεων για τις μελλοντικές γενιές.
