Η ΕΕ παγώνει επ’ αόριστον 210 δισ. ευρώ ρωσικά assets για το δάνειο στην Ουκρανία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε την Παρασκευή το επ’ αόριστον πάγωμα ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων ύψους 210 δισεκατομμυρίων ευρώ, αίροντας ένα σημαντικό εμπόδιο για τη χορήγηση δανείου στην Ουκρανία. Αυτή η κίνηση αντικαθιστά το σύστημα εξαμηνιαίας ανανέωσης, διασφαλίζοντας ότι τα κεφάλαια θα παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου πάψει να υπάρχει άμεση απειλή για τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των προσπαθειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να βρει έναν βιώσιμο μηχανισμό για τη χρήση των δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων, εν μέσω της συνεχιζόμενης εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία. Η απόφαση για το επ’ αόριστον πάγωμα αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα που επιλύει προηγούμενες νομικές και πολιτικές προκλήσεις, κυρίως την ανάγκη για ομόφωνη ανανέωση κάθε έξι μήνες.

Οριστικό πάγωμα: Το τέλος των εξαμηνιαίων ανανεώσεων

Η απόφαση των κυβερνήσεων της ΕΕ να προχωρήσουν σε επ’ αόριστον δέσμευση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, όπως μεταδίδει το Reuters, σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στην προσέγγιση της Ένωσης. Το νέο καθεστώς, το οποίο θα παραμείνει σε ισχύ «έως ότου πάψει να υπάρχει άμεση απειλή για τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης», αντικαθιστά το προηγούμενο σύστημα που απαιτούσε ομόφωνη ανανέωση του παγώματος κάθε έξι μήνες. Αυτό εξαλείφει τον κίνδυνο χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, οι οποίες διατηρούν καλύτερες σχέσεις με τη Μόσχα, να αρνηθούν την ανανέωση, αναγκάζοντας την ΕΕ να επιστρέψει τα χρήματα στη Ρωσία.

Η κίνηση αυτή, που εγκρίθηκε με ειδική πλειοψηφία, έρχεται μετά από μήνες συζητήσεων και πιέσεων, καθώς η ΕΕ επιδιώκει να εξασφαλίσει σταθερή χρηματοδότηση για την Ουκρανία. Το πάγωμα ρωσικών assets επ’ αόριστον αποτελεί ένα προληπτικό μέτρο που ενισχύει την οικονομική ασφάλεια της Ένωσης και την ικανότητά της να διαχειρίζεται τις επιπτώσεις της σύγκρουσης.

Το ύψος των δεσμευμένων κεφαλαίων και το δάνειο στην Ουκρανία

Οι κυβερνήσεις της ΕΕ στοχεύουν να δεσμεύσουν 210 δισεκατομμύρια ευρώ (210 δισεκατομμύρια ευρώ) σε ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία για όσο διάστημα χρειάζεται, ώστε να αποτραπεί σημαντική οικονομική αναστάτωση στην οικονομία της ΕΕ. Το πάγωμα αυτό αποσκοπεί να διευκολύνει την παροχή ενός δανείου έως 165 δισεκατομμυρίων ευρώ (δάνειο έως 165 δισεκατομμύρια ευρώ) στην Ουκρανία, καλύπτοντας τις στρατιωτικές και πολιτικές δημοσιονομικές της ανάγκες για τα έτη 2026 και 2027.

Το δάνειο αυτό θα αποπληρωθεί από την Ουκρανία μόνο όταν η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις πολέμου στο Κίεβο, καθιστώντας το ουσιαστικά μια επιχορήγηση που προκαταβάλλει μελλοντικές ρωσικές αποζημιώσεις. Η Δανέζα Υπουργός Οικονομικών, Stephanie Lose, της οποίας η χώρα ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, δήλωσε ότι «η πρόταση αποζημιώσεων είναι μακράν η καλύτερη επιλογή, επίσης επειδή δεν επιβαρύνει τις χώρες, τα δημόσια οικονομικά, τα επίπεδα του δημόσιου χρέους».

Αντιδράσεις από Ουγγαρία και Ρωσία

Η απόφαση αυτή δεν έμεινε χωρίς αντιδράσεις. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, δήλωσε σε ανάρτησή του στο Facebook ότι πιστεύει πως η κίνηση της ΕΕ «θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στην Ένωση» και ότι «η Ουγγαρία διαμαρτύρεται για την απόφαση αυτή και θα κάνει ό,τι μπορεί για να αποκαταστήσει μια νόμιμη κατάσταση πραγμάτων». Οι αντιρρήσεις της Ουγγαρίας αποτελούν ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο στις αποφάσεις της ΕΕ που αφορούν τη Ρωσία.

Από την πλευρά της, η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας χαρακτήρισε τα σχέδια της ΕΕ για χρήση των περιουσιακών της στοιχείων ως παράνομα και δήλωσε ότι διατηρεί το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα για την προστασία των συμφερόντων της. Μάλιστα, η ρωσική τράπεζα έχει ήδη καταθέσει αγωγή κατά της Euroclear, του κεντρικού αποθετηρίου τίτλων με έδρα τις Βρυξέλλες, το οποίο διατηρεί 185 δισεκατομμύρια ευρώ από το σύνολο των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη, για «ζημιογόνες ενέργειες» που επηρεάζουν την ικανότητά της να διαθέτει τα κεφάλαια και τους τίτλους της. Αυτές οι νομικές ενέργειες έχουν ξεκινήσει από το 2022, μετά την αρχική δέσμευση των assets.

Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η νομιμότητα της χρήσης των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων παραμένει ένα σύνθετο ζήτημα, παρά τις προσπάθειες της ΕΕ να θωρακίσει τη διαδικασία. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι οι νομικές διαμάχες θα είναι μακροχρόνιες, με τη Ρωσία να δηλώνει ότι θα αξιοποιήσει κάθε διαθέσιμο μέσο για να προστατεύσει τα συμφέροντά της. Οι ανησυχίες του Βελγίου, όπου εδρεύει η Euroclear, για την ανάγκη πρόσθετων εγγυήσεων έναντι πιθανών ρωσικών αγωγών, υπογραμμίζουν την πολυπλοκότητα του εγχειρήματος.

Η επόμενη μέρα και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

«Υπάρχουν ακόμα κάποιες ανησυχίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Υπάρχουν ακόμα, φυσικά, χώρες που έχουν προβληματισμούς. Είναι φυσικό να υπάρχει συζήτηση, αλλά θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για να διευκρινίσουμε όλα τα στοιχεία και ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να ανοίξουμε τον δρόμο προς μια απόφαση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την επόμενη εβδομάδα», δήλωσε η Stephanie Lose. Οι ηγέτες της ΕΕ – το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο – αναμένεται να συναντηθούν στις 18 Δεκεμβρίου για να οριστικοποιήσουν τις λεπτομέρειες του δανείου αποζημιώσεων προς την Ουκρανία. Στη συνάντηση αυτή θα επιλυθούν και τα εναπομείναντα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων των εγγυήσεων από όλες τις κυβερνήσεις της ΕΕ προς το Βέλγιο, ώστε να μην επιβαρυνθεί αποκλειστικά το ίδιο σε περίπτωση επιτυχούς ρωσικής αγωγής.

Η απόφαση για το επ’ αόριστον πάγωμα των ρωσικών assets αποτελεί ένα ισχυρό μήνυμα αλληλεγγύης προς την Ουκρανία και αποφασιστικότητας από την πλευρά της ΕΕ. Ωστόσο, η υλοποίηση του σχεδίου και η διαχείριση των νομικών και πολιτικών αντιδράσεων θα απαιτήσουν συντονισμένες προσπάθειες και διπλωματική επιδεξιότητα από όλα τα κράτη μέλη.