- Ο Ντόναλντ Τραμπ επιμένει στην απόκτηση της Γροιλανδίας για λόγους εθνικής ασφάλειας.
- Η Δανία και η Γροιλανδία απορρίπτουν κατηγορηματικά κάθε ενδεχόμενο προσάρτησης.
- Το νησί διαθέτει στρατηγική σημασία για τον έλεγχο της ρωσικής δραστηριότητας στην Αρκτική.
- Η Γροιλανδία έχει το δικαίωμα ανεξαρτησίας από τη Δανία βάσει του νόμου του 2009.
- Οι ΗΠΑ διορίζουν ειδικό απεσταλμένο για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επαναβεβαίωσε την ανάγκη ελέγχου της Γροιλανδίας για λόγους εθνικής ασφάλειας, διορίζοντας ειδικό απεσταλμένο για να ηγηθεί της προσπάθειας. Η κίνηση αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Δανίας και των τοπικών αρχών, καθώς το νησί αποτελεί κρίσιμο γεωπολιτικό κόμβο για τα αμερικανικά συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης βαλλιστικών πυραύλων.
| Χαρακτηριστικό | Λεπτομέρειες |
|---|---|
| Πληθυσμός | 57.000 κάτοικοι |
| Κύρια εξαγωγή | Αλιεία (άνω του 95% των εξαγωγών) |
| Στρατιωτική παρουσία | Αεροπορική βάση Pituffik (ΗΠΑ) |
| Οικονομική στήριξη | Δανικές επιδοτήσεις (50% του προϋπολογισμού) |
| Νομικό καθεστώς | Αυτόνομη περιοχή του Βασιλείου της Δανίας |
Η στρατηγική σημασία της Γροιλανδίας δεν είναι νέα, καθώς η συμφωνία του 1951 μεταξύ ΗΠΑ και Δανίας παρέχει ήδη στην Ουάσιγκτον το δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης και κατασκευής στρατιωτικών βάσεων στο νησί. Ωστόσο, η τρέχουσα πίεση από τον Λευκό Οίκο έρχεται σε μια εποχή που η Αρκτική μετατρέπεται σε πεδίο έντονου ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων, με τη Ρωσία και την Κίνα να ενισχύουν την παρουσία τους στην περιοχή, γεγονός που καθιστά τον αμερικανικό έλεγχο επιτακτική ανάγκη για το Πεντάγωνο.
Η Αρκτική ως πεδίο στρατιωτικού ανταγωνισμού
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Reuters, ο πρόεδρος των ΗΠΑ τόνισε ότι η ανάγκη για τη Γροιλανδία αφορά την εθνική ασφάλεια και όχι τον ορυκτό πλούτο. Η τοποθεσία του νησιού είναι ζωτικής σημασίας, καθώς βρίσκεται στη συντομότερη διαδρομή μεταξύ Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να επεκτείνουν τη στρατιωτική τους παρουσία, τοποθετώντας ραντάρ για την παρακολούθηση των υδάτων μεταξύ Γροιλανδίας, Ισλανδίας και Βρετανίας, όπου κινούνται ρωσικά πυρηνικά υποβρύχια.
Όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενη ανάλυση για το πώς οι ΗΠΑ πρέπει να αποκτήσουν τη Γροιλανδία, η Ουάσιγκτον ανησυχεί για την αυξανόμενη δραστηριότητα κινεζικών και ρωσικών πλοίων κατά μήκος των ακτών. Παρόλο που τα δεδομένα ναυσιπλοΐας δείχνουν ότι η κινεζική παρουσία περιορίζεται κυρίως στον Ειρηνικό Αρκτικό, η γενικότερη στρατιωτικοποίηση της περιοχής από τα κράτη του ΝΑΤΟ και τη Μόσχα εντείνει την αίσθηση του επείγοντος.
Προτεινόμενο Ντόναλντ Τραμπ: Οι ΗΠΑ πρέπει να αποκτήσουν τη Γροιλανδία για λόγους εθνικής ασφάλειας
Το νομικό καθεστώς και το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης
Η Γροιλανδία, πρώην αποικία της Δανίας, απολαμβάνει από το 2009 ευρεία αυτονομία, η οποία περιλαμβάνει το δικαίωμα να κηρύξει πλήρη ανεξαρτησία μέσω δημοψηφίσματος. Ο νόμος του 2009 επιτρέπει στο κοινοβούλιο του νησιού, το Inatsisartut, να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την Κοπεγχάγη για την απόσχιση. Ωστόσο, η οικονομία της παραμένει εξαρτημένη από την αλιεία και τις ετήσιες δανικές επιδοτήσεις, οι οποίες καλύπτουν το 50% του δημόσιου προϋπολογισμού.
Νομικοί κύκλοι και ειδικοί αναλυτές, όπως ο Ulrik Pram Gad, επισημαίνουν ότι η ιδέα του Τραμπ για «αγορά» του νησιού βασίζεται σε παρερμηνεία του διεθνούς δικαίου. Η αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών δίνει στους Γροιλανδούς το αποκλειστικό δικαίωμα να επιλέγουν το πολιτικό τους καθεστώς. Σε περίπτωση ανεξαρτησίας, η Γροιλανδία θα μπορούσε να επιλέξει ένα μοντέλο «ελεύθερης σύνδεσης» με τις ΗΠΑ, παρόμοιο με αυτό των Νήσων Μάρσαλ, ανταλλάσσοντας στρατιωτικά δικαιώματα με οικονομική και αμυντική προστασία.
Η «κόκκινη γραμμή» της Κοπεγχάγης και η επόμενη μέρα
Ο διορισμός του κυβερνήτη της Λουιζιάνα, Τζεφ Λάντρι, ως ειδικού απεσταλμένου για τη Γροιλανδία, πυροδότησε νέα διπλωματική κρίση. Η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρέντερικσεν, και ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας, Γενς-Φρέντερικ Νίλσεν, ξεκαθάρισαν ότι η Γροιλανδία ανήκει στους Γροιλανδούς και ότι καμία χώρα δεν μπορεί να προσαρτήσει μια άλλη, ακόμη και με το επιχείρημα της διεθνούς ασφάλειας.
Η δανική υπηρεσία πληροφοριών έχει ήδη χαρακτηρίσει τη στάση των ΗΠΑ ως κίνδυνο ασφαλείας για τη διατλαντική σχέση, καθώς η Ουάσιγκτον φαίνεται να προτάσσει τα δικά της συμφέροντα έναντι των συμμάχων της. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρενέβη τονίζοντας ότι πρέπει να διασφαλιστεί η κυριαρχία της Δανίας. Η επόμενη μέρα αναμένεται να κριθεί από τις ισορροπίες στο Νουούκ, όπου οι κάτοικοι επιθυμούν μεν την ανεξαρτησία, αλλά φοβούνται μια πρόωρη έκθεση στις γεωπολιτικές ορέξεις των ΗΠΑ.
