Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία: Προσπάθεια για έξοδο από το αδιέξοδο στο πρόγραμμα μαχητικών FCAS

Γερμανία, Γαλλία και Ισπανία καταβάλλουν εντατικές προσπάθειες αυτή την εβδομάδα για να ξεπεράσουν το αδιέξοδο στο πρόγραμμα ανάπτυξης του μαχητικού αεροσκάφους επόμενης γενιάς, γνωστό ως Future Combat Air System (FCAS). Το έργο, συνολικής αξίας έως και 100 δισεκατομμυρίων ευρώ, θεωρείται κρίσιμο για τις αμυντικές φιλοδοξίες της Ευρώπης, ειδικά εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία, αλλά έχει παραλύσει λόγω βιομηχανικών αντιπαλοτήτων.

Η προσπάθεια για την επίτευξη προόδου στο φιλόδοξο αμυντικό πρόγραμμα FCAS έρχεται ως συνέχεια μηνών, αν όχι ετών, διαφωνιών και εντάσεων μεταξύ των εμπλεκόμενων βιομηχανικών κολοσσών, με τις πολιτικές πιέσεις να αυξάνονται δραματικά. Το πρόγραμμα, που ξεκίνησε πριν από περισσότερα από οκτώ χρόνια, έχει καθυστερήσει σημαντικά, θέτοντας σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία στον τομέα της άμυνας.

Οι κρίσιμες συναντήσεις αυτή την εβδομάδα

Όπως μεταδίδει το Reuters, οι υπουργοί Άμυνας της Γερμανίας, Γαλλίας και Ισπανίας θα συναντηθούν στο Βερολίνο με στόχο να ξεμπλοκάρουν το πρόγραμμα FCAS. Συγκεκριμένα, ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους και η Γαλλίδα ομόλογός του Κατρίν Βοτρέν αναμένεται να συναντηθούν την Πέμπτη, ενώ την Παρασκευή θα τους πλαισιώσει και η Ισπανίδα υπουργός Άμυνας Μαργαρίτα Ρόμπλες. Η ατζέντα των συζητήσεων θα περιλαμβάνει έργα αμυντικών συμβάσεων, με το FCAS να βρίσκεται στο επίκεντρο, όπως επιβεβαίωσε εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Άμυνας τη Δευτέρα.

Παράλληλα, ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αναμένεται επίσης να επιδιώξουν την επίλυση της διαφωνίας όταν συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα. Αυτή η συνάντηση θεωρείται κρίσιμη για το μέλλον του έργου, καθώς η πολιτική βούληση είναι απαραίτητη για να ξεπεραστούν οι βιομηχανικές αντιπαλότητες. Ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είχαν συζητήσει το μέλλον του προβληματικού μαχητικού FCAS και στο πρόσφατο παρελθόν.

Οι βιομηχανικές διαφωνίες και οι πιέσεις

Τα σχέδια για το FCAS έχουν βαλτώσει σε διαφωνίες μεταξύ της γαλλικής Dassault Aviation και της Airbus (με σημαντική γερμανική συμμετοχή) σχετικά με τον τρόπο κατανομής της παραγωγής και της ανάπτυξης τεχνολογίας. Η κατάσταση κλιμακώθηκε την Τετάρτη, όταν η ισχυρή γερμανική συνδικαλιστική ένωση IG Metall προειδοποίησε ότι θα σταματήσει να συνεργάζεται στο πρόγραμμα εάν η γαλλική Dassault παραμείνει εμπλεκόμενη. Ένας ανώτερος αξιωματούχος της IG Metall έγραψε σε επιστολή προς τον Πιστόριους και τον υπουργό Οικονομικών Λαρς Κλινγκμπάιλ ότι η ένωση έχει χάσει την εμπιστοσύνη της στη Dassault για τον ισχυρισμό της περί αποκλειστικής ηγεσίας του έργου.

Η γαλλική οργάνωση εργοδοτών μεταλλουργίας, της οποίας πρόεδρος είναι ο CEO της Dassault, Έρικ Τραπιέ, απάντησε δηλώνοντας ότι δεν μπορεί να αποδεχθεί τον αποκλεισμό των γαλλικών βιομηχανικών συμφερόντων. Ο Τραπιέ είχε δηλώσει ήδη από τον Ιούλιο ότι το FCAS χρειαζόταν σαφέστερη ηγεσία καθώς οι εταίροι προετοιμάζονται για μια δεύτερη φάση που περιλαμβάνει έναν ιπτάμενο επιδείκτη. Ο CEO της Airbus, Γκιγιόμ Φορί, δήλωσε την Τετάρτη στο France Inter radio ότι πιστεύει πως το πρόγραμμα θα προχωρήσει, αλλά οι τρόποι συνεργασίας δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί. Οι πιέσεις για τη διάσωση του FCAS είναι έντονες, καθώς το πρόγραμμα κινδυνεύει με κατάρρευση.

Προτάσεις για τη διάσωση του προγράμματος

Μια ανώτερη Γερμανίδα βουλευτής πρότεινε την Τρίτη ότι η εστίαση στις δυνατότητες δικτύου δεδομένων, γνωστές ως “Combat Cloud”, και στα μη επανδρωμένα συστήματα θα μπορούσε να διασώσει το έργο. Ως αποτέλεσμα, κάθε χώρα θα μπορούσε να επικεντρωθεί στο δικό της μαχητικό αεροσκάφος, μια πρόταση που στοχεύει στην υπέρβαση των υφιστάμενων διαφωνιών. Η πρόταση αυτή για κοινό σύστημα και ξεχωριστά μαχητικά είχε συζητηθεί και νωρίτερα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ευέλικτες λύσεις.

Οι αναλυτές της αμυντικής βιομηχανίας ανησυχούν ότι η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα γύρω από το FCAS μπορεί να υπονομεύσει την αξιοπιστία της ευρωπαϊκής συνεργασίας σε μεγάλα έργα και να οδηγήσει σε απώλεια κρίσιμων τεχνολογικών πλεονεκτημάτων έναντι άλλων δυνάμεων. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι η επίλυση των διαφωνιών απαιτεί ισχυρή πολιτική παρέμβαση, καθώς οι βιομηχανικές αντιπαλότητες έχουν φτάσει σε σημείο που απειλεί την επιβίωση του προγράμματος. Η κριτική για τα ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα, όπως αυτή της Μαρίν Λε Πεν, αναδεικνύει επίσης τις εσωτερικές εντάσεις και τις διαφορετικές προσεγγίσεις στην αμυντική πολιτική.

Η επόμενη μέρα και οι προσδοκίες

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να συναντηθούν στις Βρυξέλλες μεταξύ 17 και 19 Δεκεμβρίου, μια συνάντηση που ενδέχεται να είναι καθοριστική για το μέλλον του FCAS. Ο Γερμανός Καγκελάριος Μερτς έχει δηλώσει ότι επιθυμεί μια απόφαση για το μέλλον του έργου πριν από το τέλος του έτους. Η ημερομηνία αυτή θεωρείται κρίσιμη για το προβληματικό πρόγραμμα μαχητικών FCAS, καθώς η απουσία συμφωνίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω καθυστερήσεις ή ακόμη και στην ακύρωση του φιλόδοξου σχεδίου. Η επίλυση του αδιεξόδου είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και την διατήρηση της τεχνολογικής της πρωτοπορίας.