ΔΠΔ: Οι εντολές σύλληψης Πούτιν παραμένουν παρά τις ειρηνευτικές συνομιλίες

Οι εισαγγελείς του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) ανακοίνωσαν την Παρασκευή ότι οι εντολές σύλληψης για τον Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και πέντε άλλους Ρώσους, κατηγορούμενους για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία, θα παραμείνουν σε ισχύ ακόμη και αν συμφωνηθεί γενική αμνηστία κατά τη διάρκεια των ειρηνευτικών συνομιλιών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Η θέση αυτή υπογραμμίζει την αταλάντευτη δέσμευση του Δικαστηρίου στο Ρωμαϊκό Καταστατικό του, παρά τις πολιτικές πιέσεις.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των συνεχιζόμενων προσπαθειών του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου να λογοδοτήσουν οι φερόμενοι ως υπεύθυνοι για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία, υπογραμμίζοντας τη δέσμευση του θεσμού στο καταστατικό του παρά τις πολιτικές πιέσεις. Η ανακοίνωση, όπως μεταδίδει το Reuters, έγινε εν μέσω συζητήσεων για μια πιθανή γενική αμνηστία στο πλαίσιο των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων.

Αυτό που υπογραμμίζεται από νομικούς κύκλους και αξιωματούχους του ΔΠΔ είναι η ακλόνητη προσήλωση στο Ρωμαϊκό Καταστατικό, το οποίο αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της λειτουργίας του Δικαστηρίου. Η θέση αυτή ενισχύεται από τις δηλώσεις των αναπληρωτών εισαγγελέων, οι οποίοι τονίζουν ότι μόνο ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ θα μπορούσε να αναστείλει τις εντολές, κάτι που αποτελεί μια εξαιρετικά σπάνια και πολιτικά φορτισμένη διαδικασία.

Οι εντολές σύλληψης και οι κατηγορίες

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε εντολές σύλληψης για τον Πρόεδρο Πούτιν και άλλους πέντε Ρώσους, κατηγορώντας τους για τον φερόμενο ρόλο τους σε θηριωδίες κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο οποίος ξεκίνησε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022. Ο Πούτιν και η Ρωσίδα Επίτροπος για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Μαρία Λβόβα-Μπελόβα, αντιμετωπίζουν κατηγορίες για την παράνομη απέλαση εκατοντάδων παιδιών από την Ουκρανία. Πρόσφατα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και 90 άλλα έθνη ζήτησαν από τη Ρωσία την άμεση επιστροφή όλων των βίαια μεταφερθέντων παιδιών.

Μεταξύ άλλων υψηλόβαθμων Ρώσων υπόπτων που αναζητούνται από το ΔΠΔ είναι ο Σεργκέι Σοϊγκού, ο πρώην υπουργός Άμυνας, και ο Ρώσος στρατηγός Βαλέρι Γερασίμοφ, οι οποίοι καταζητούνται για φερόμενα εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, λόγω επιθέσεων εναντίον αμάχων. Η Ρωσία, από την πλευρά της, απορρίπτει τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ και έχει επανειλημμένα αρνηθεί τις κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου.

Η θέση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου

Οι αναπληρωτές εισαγγελείς Μαμέ Μαντιάγιε Νιάνγκ από τη Σενεγάλη και Ναζχάτ Σαμίμ Καν από τα Φίτζι, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τις έρευνες στο Δικαστήριο, δήλωσαν ότι απαιτείται ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την αναστολή των εντολών που εκδίδονται από το ΔΠΔ. Η αναπληρώτρια εισαγγελέας Καν τόνισε ότι, «αν υπάρξει μια ειρηνευτική συμφωνία που θα οδηγήσει το Συμβούλιο Ασφαλείας να μας ζητήσει να αναβάλουμε μια έρευνα, τότε αυτό είναι ένα θέμα – μια πολιτική διαδικασία για το Συμβούλιο Ασφαλείας. Αλλά όσον αφορά εμάς… στο τέλος της ημέρας, δεν σταματά τον τρόπο με τον οποίο αποδίδεται η δικαιοσύνη», επικαλούμενη το ιδρυτικό Ρωμαϊκό Καταστατικό του Δικαστηρίου. Η θέση αυτή ενισχύει την ανεξαρτησία του ΔΠΔ από τις εξωτερικές πολιτικές πιέσεις.

Ο αναπληρωτής εισαγγελέας Νιάνγκ πρόσθεσε ότι «εκτός από την εξαίρεση που αναφέραμε σχετικά με την οδό του Συμβουλίου Ασφαλείας, είμαστε υποχρεωμένοι να τηρούμε το καταστατικό μας, το οποίο δεν δίνει βάρος σε ορισμένες από αυτές τις πολιτικές διευθετήσεις».

Οι ειρηνευτικές συνομιλίες και η αμνηστία

Ένα πρώιμο 28-σημείο προσχέδιο ειρηνευτικής πρότασης των ΗΠΑ εμφανίστηκε τον Νοέμβριο, προκαλώντας ανησυχία σε Ουκρανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους, οι οποίοι δήλωσαν ότι υποχωρούσε στις κύριες απαιτήσεις της Μόσχας. Ένα από τα σημεία προέβλεπε ότι «όλα τα εμπλεκόμενα μέρη στη σύγκρουση θα λάβουν πλήρη αμνηστία για τις ενέργειές τους κατά τη διάρκεια του πολέμου». Αυτό το σχέδιο έχει ήδη προκαλέσει την έντονη αντίδραση της ΕΕ.

Ο πρέσβης της Ουκρανίας στην Ολλανδία, Αντρίι Κόστιν, ο οποίος προηγουμένως υπηρέτησε ως γενικός εισαγγελέας της χώρας του, απέρριψε την ιδέα μιας γενικής αμνηστίας. «…Με τέτοιες μαζικές θηριωδίες που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, είναι αδύνατο να παρασχεθεί ατιμωρησία για όλους τους υπεύθυνους, όλους όσους διέπραξαν αυτά τα εγκλήματα και όσους διέταξαν τη διάπραξη αυτών των εγκλημάτων», δήλωσε στο Reuters. Οι ΗΠΑ έχουν συναντηθεί με τον Πούτιν για ειρηνευτικές συνομιλίες στην Ουκρανία.

Η επόμενη μέρα για τη διεθνή δικαιοσύνη

Το ΔΠΔ, το μόνιμο δικαστήριο του κόσμου για εγκλήματα πολέμου, έχει 125 χώρες μέλη. Ωστόσο, ορισμένες από τις κορυφαίες δυνάμεις του κόσμου – η Ρωσία, η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες – είτε δεν είναι μέλη είτε αντιτίθενται ανοιχτά σε αυτό. Η απόφαση των εισαγγελέων να διατηρήσουν τις εντολές σύλληψης στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα για τη σημασία της λογοδοσίας, ανεξάρτητα από τις πολιτικές εξελίξεις ή τις προσπάθειες για ειρήνη. Η διατήρηση αυτών των εντολών διασφαλίζει ότι το ζήτημα της δικαιοσύνης για τα φερόμενα εγκλήματα στην Ουκρανία θα παραμείνει στην ατζέντα, ακόμη και αν οι διπλωματικές προσπάθειες συνεχιστούν.