Βαρδούσια: Από ασφυξία ο θάνατος των τεσσάρων ορειβατών – Τα 15 κρίσιμα λεπτά για την επιβίωση

Η ιατροδικαστική εξέταση επιβεβαίωσε ότι ο θάνατος των τεσσάρων ορειβατών στα Βαρδούσια προήλθε από ασφυξία, καθώς η χιονοστιβάδα τους παγίδευσε χωρίς να προκαλέσει τραυματισμούς. Ο έμπειρος εκπαιδευτής Αλέξανδρος Παναγάκος αποκαλύπτει το ελάχιστο χρονικό περιθώριο των 15 λεπτών για τη διάσωση σε τέτοιες συνθήκες, υπογραμμίζοντας την κρίσιμη στρωμάτωση του χιονιού.

Η τραγωδία που σημειώθηκε ανήμερα των Χριστουγέννων στην κορυφή Κόρακας αναδεικνύει την επικινδυνότητα των ελληνικών βουνών κατά τη χειμερινή περίοδο, ειδικά όταν οι καιρικές συνθήκες δημιουργούν ασταθή στρώματα χιονιού. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Καθημερινής, η πλαγιά βρισκόταν σε εξαιρετικά ευαίσθητη κατάσταση, γεγονός που οδήγησε στην κατάρρευση μιας μεγάλης επιφάνειας χιονιού, παγιδεύοντας την ομάδα των ορειβατών σε μια διαδρομή που θεωρείται κλασική και όχι ιδιαίτερα εξεζητημένη.

Τα ευρήματα της ιατροδικαστικής εξέτασης

Τα αποτελέσματα της ιατροδικαστικής εξέτασης έριξαν φως στα αίτια που οδήγησαν στον τραγικό επίλογο για τους τρεις άνδρες και τη μία γυναίκα. Όπως προέκυψε, τα θύματα δεν έφεραν κακώσεις, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο θάνατός τους δεν προκλήθηκε από πτώση ή πρόσκρουση σε βράχια, αλλά αποκλειστικά από ασφυξία. Η χιονοστιβάδα τους κάλυψε ολοκληρωτικά, στερώντας τους κάθε δίοδο αέρα μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα.

Η ανάσυρση των τεσσάρων ορειβατών ολοκληρώθηκε μετά από μια συντονισμένη επιχείρηση, στην οποία συμμετείχαν μέλη της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ορειβασίας – Αναρρίχησης (ΕΟΟΑ). Οι διασώστες διαπίστωσαν ότι η στρωμάτωση του χιονιού ήταν τέτοια που η πίεση από το βάρος των ίδιων των ορειβατών λειτούργησε ως καταλύτης για την υποχώρηση της πλαγιάς.

Η φυσική της χιονοστιβάδας και ο χρόνος αντίδρασης

Ο εκπαιδευτής σκι Αλέξανδρος Παναγάκος, ο οποίος συμμετείχε στην επιχείρηση, εξηγεί ότι στην περίπτωση της χιονοστιβάδας, ο χρόνος είναι ο υπέρτατος εχθρός. «Όταν τα συντρίμμια της χιονοστιβάδας σταματούν, το χιόνι πακτώνεται και οι δίοδοι του αέρα κλείνουν», σημειώνει χαρακτηριστικά. Αυτή η διαδικασία διαρκεί περίπου 10 έως 15 λεπτά, διάστημα μετά το οποίο οι πιθανότητες επιβίωσης μειώνονται δραματικά, αγγίζοντας το μηδέν.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έμπειρων στελεχών της ορειβατικής κοινότητας, το 90% των ατυχημάτων στο βουνό προκαλείται από τις ενέργειες των ίδιων των θυμάτων, αν και στη συγκεκριμένη περίπτωση στα Βαρδούσια, η ομάδα δεν πήρε εξεζητημένο ρίσκο. Η ατυχία έγκειται στο γεγονός ότι βρέθηκαν στο λάθος σημείο τη στιγμή που η ευαίσθητη πλαγιά δεν άντεξε την πίεση.

Ο απαραίτητος εξοπλισμός και η διαχείριση ρίσκου

Η διάσωση στο χειμερινό βουνό είναι εφικτή σχεδόν αποκλειστικά από τους συντρόφους που βρίσκονται εκτός του περιστατικού. Ωστόσο, αυτό προϋποθέτει τη χρήση εξειδικευμένου εξοπλισμού, όπως ο πομποδέκτης (LVS), το φτυάρι και η ράβδος ανεύρεσης. Ο κ. Παναγάκος επισημαίνει ότι αυτός ο εξοπλισμός χρησιμοποιείται συχνότερα από χιονοδρόμους και λιγότερο από ορειβάτες, κάτι που πρέπει να αλλάξει στην εκπαίδευση των ορειβατών στην Ελλάδα.

Η τραγωδία με τέσσερις νεκρούς στα Βαρδούσια φέρνει ξανά στο προσκήνιο την ανάγκη για βαθιά τεχνογνωσία και εμπειρία στη διαχείριση περιστατικών σε χιονισμένες πλαγιές. Στα σοβαρά συμβάντα, η παρέμβαση πιστοποιημένων οδηγών βουνού και εκπαιδευτών είναι καθοριστική, καθώς η διαχείριση του πεδίου απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις πάνω στη μηχανική του χιονιού.

Η επόμενη μέρα για την ασφάλεια στο βουνό

Η επόμενη μέρα για την ορειβατική κοινότητα απαιτεί μια αναθεώρηση των πρωτοκόλλων ασφαλείας και της ενημέρωσης για την κατάσταση του χιονιού. Η ασφυξία ως αιτία θανάτου υπογραμμίζει ότι η ταχύτητα εντοπισμού είναι το μοναδικό στοιχείο που μπορεί να αποτρέψει το μοιραίο. Οι υπηρεσιακοί παράγοντες και οι εκπαιδευτές τονίζουν ότι η πρόληψη ξεκινά από την κατανόηση της στρωμάτωσης του χιονιού, η οποία μπορεί να μετατρέψει μια κλασική διαδρομή σε θανάσιμη παγίδα.

Εν αναμονή των περαιτέρω αναλύσεων, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η εκπαίδευση στη χρήση του LVS πρέπει να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι κάθε χειμερινής ανάβασης. Η ασφάλεια στο βουνό δεν είναι ποτέ δεδομένη, και η γνώση των ορίων της φύσης παραμένει ο σημαντικότερος σύμμαχος για κάθε ορειβάτη που επιδιώκει να κατακτήσει τις ελληνικές κορυφές.