- Το YouTube είναι η κορυφαία πλατφόρμα για το 70% των Ελλήνων άνω των 60 ετών.
- Η επικοινωνία με την οικογένεια μέσω Viber και Messenger αγγίζει το 75%.
- Το 81% των ηλικιωμένων διαθέτει πλέον laptop, καταρρίπτοντας παλιά στερεότυπα.
- Οι ειδικοί συνιστούν σταθερά χρονικά όρια στη χρήση για την αποφυγή απομόνωσης.
Μια αποκαλυπτική έρευνα της Socialinnov αναδεικνύει τη νέα ψηφιακή πραγματικότητα για τους Έλληνες άνω των 60 ετών, με το YouTube να αποτελεί την πρώτη επιλογή για επτά στους δέκα ηλικιωμένους. Παρά την υψηλή πρόσβαση σε τεχνολογικό εξοπλισμό, οι ειδικοί προειδοποιούν για τους κινδύνους της ψηφιακής απομόνωσης και την ανάγκη για μέτρο στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας παγκόσμιας τάσης που θέλει την τρίτη ηλικία να ενσωματώνεται δυναμικά στον ψηφιακό κόσμο, αναζητώντας διέξοδο από τη μοναξιά και πρόσβαση σε πληροφορίες που διευκολύνουν την καθημερινότητα. Η ψηφιακή συμπερίληψη δεν αποτελεί πλέον πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα για την κοινωνική συνοχή, καθώς οι παραδοσιακές μορφές ψυχαγωγίας δίνουν τη θέση τους σε διαδραστικές πλατφόρμες.
Τα εντυπωσιακά στοιχεία της έρευνας Socialinnov
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγε ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Socialinnov, η σχέση των Ελλήνων ηλικιωμένων με την τεχνολογία είναι πολύ πιο στενή από ό,τι πιστευόταν μέχρι σήμερα. Το 81% των συμμετεχόντων διαθέτει laptop, ενώ το 53% χρησιμοποιεί smartphone, καταρρίπτοντας το στερεότυπο ότι οι μεγαλύτεροι ενήλικες αποφεύγουν τις νέες συσκευές. Ωστόσο, η ψηφιακή εκπαίδευση και υποστήριξη παραμένει το κλειδί για την ουσιαστική ένταξή τους, καθώς η ανάγκη για ψηφιακή εκπαίδευση είναι επιτακτική για την αποφυγή λαθών.
Το YouTube κυριαρχεί στις προτιμήσεις, με το 70% των ατόμων άνω των 60 να το επιλέγουν για την κατανάλωση περιεχομένου. Οι χρήστες αναζητούν κυρίως συμβουλές υγείας, συνταγές μαγειρικής και ρομαντικές ιστορίες, ενώ το Viber και το Messenger αποτελούν τα βασικά εργαλεία για την επικοινωνία με την οικογένεια, καλύπτοντας το 75% των αναγκών κοινωνικής επαφής.
Η ψυχολογία πίσω από την οθόνη και η ψηφιακή συντροφιά
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους ψυχολόγους είναι η λεπτή γραμμή ανάμεσα στη δημιουργική ενασχόληση και την εξάρτηση. Η συμβουλευτική ψυχολόγος Ιωάννα Θεοδωρακοπούλου επισημαίνει ότι η τεχνολογία μπορεί να απαλύνει τη μοναξιά, αλλά δεν πρέπει να αντικαθιστά τις διά ζώσης σχέσεις. Η οθόνη, αν και προσφέρει συντροφιά, μπορεί να γίνει «βάρος» όταν εξελίσσεται σε μοναδική μορφή κοινωνικότητας, οδηγώντας σε έναν ιδιότυπο ψηφιακό αποκλεισμό από τον πραγματικό κόσμο.
Προτεινόμενο Κίνηση στους δρόμους: Στο «κόκκινο» Κηφισός και Κηφισίας – Χάος και στο κέντρο της Αθήνας
Κίνδυνοι απάτης και ψηφιακή αγραμματοσύνη
Παρά την εξοικείωση, ο φόβος για την ασφάλεια παραμένει ισχυρός. Πολλοί ηλικιωμένοι διστάζουν να προχωρήσουν σε ψηφιακές συναλλαγές λόγω των αυξημένων περιστατικών τηλεφωνικής απάτης και των κινδύνων στον κυβερνοχώρο. Ο δρ Μίλτος Καρβούνης υπογραμμίζει ότι η περιορισμένη αυτοπεποίθηση συνδέεται με την αίσθηση απώλειας ελέγχου των ψηφιακών εργαλείων, γεγονός που καθιστά την εκπαίδευση στις ψηφιακές δεξιότητες απαραίτητη ασπίδα προστασίας.
Επιπλέον, ο υπερβολικός χρόνος ενασχόλησης με την οθόνη μπορεί να επηρεάσει τη γνωστική λειτουργία. Όπως δείχνουν πρόσφατες μελέτες για το φαινόμενο του Popcorn Brain, η συνεχής ροή σύντομων βίντεο, όπως αυτά στο TikTok, ενδέχεται να μειώνει τη διάρκεια της προσοχής, ακόμη και στις μεγαλύτερες ηλικίες, καθιστώντας αναγκαία την θέσπιση χρονικών ορίων στη χρήση των συσκευών.
Η ανάγκη για ισορροπία και ψηφιακή συμπερίληψη
Η επόμενη μέρα για την τρίτη ηλικία στην Ελλάδα περνά μέσα από προγράμματα όπως το Tech Talent School της Socialinnov, που στοχεύουν στη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος. Η ψηφιακή συμπερίληψη ενισχύει την κοινωνική κινητικότητα και επιτρέπει στους ηλικιωμένους να παραμένουν ενεργά μέλη της κοινωνίας, αρκεί η χρήση του διαδικτύου να λειτουργεί συμπληρωματικά προς τις φυσικές σχέσεις. Η τεχνολογία, όταν χρησιμοποιείται με μέτρο, μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό αντίδοτο στη μοναξιά, ανοίγοντας νέους ορίζοντες επικοινωνίας και γνώσης για τη γενιά που αρνείται να μείνει πίσω.
Οδηγός ασφαλούς ψηφιακής περιήγησης για ηλικιωμένους
- Θέστε σταθερά χρονικά όρια χρήσης, αποφεύγοντας τις οθόνες μία ώρα πριν τον ύπνο.
- Μην μοιράζεστε ποτέ κωδικούς ή προσωπικά οικονομικά στοιχεία σε εφαρμογές μηνυμάτων.
- Συνδυάστε κάθε ώρα ψηφιακής ενασχόλησης με μια μορφή φυσικής κοινωνικής επαφής.
- Αναζητήστε δωρεάν προγράμματα ψηφιακής εκπαίδευσης για να ενισχύσετε την αυτοπεποίθησή σας.
- Χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο συμπληρωματικά και όχι ως υποκατάστατο των διά ζώσης σχέσεων.
