- Οι ασθενείς καταφεύγουν στο ChatGPT όταν νιώθουν ότι οι γιατροί αγνοούν τα συμπτώματά τους.
- Η τεχνητή νοημοσύνη «μαντεύει» απαντήσεις αντί να ακολουθεί ιατρική μεθοδολογία.
- Τα δημόσια εργαλεία ΑΙ υστερούν σημαντικά σε σχέση με τα εξειδικευμένα ιατρικά μοντέλα.
- Η κλινική εξέταση και το ιστορικό παραμένουν αναντικατάστατα για τη σωστή διάγνωση.
Η τεχνητή νοημοσύνη αναδεικνύεται σε απρόσμενο σύμμαχο για χιλιάδες ασθενείς που αισθάνονται παραμελημένοι από το παραδοσιακό σύστημα υγείας, με εργαλεία όπως το ChatGPT να αναλαμβάνουν ρόλο «ψηφιακού συμβούλου». Παρά τις εντυπωσιακές δυνατότητες ανάλυσης δεδομένων, οι ειδικοί προειδοποιούν για τους κινδύνους της λανθασμένης ερμηνείας και την αδυναμία της ΑΙ να υποκαταστήσει την κλινική εμπειρία ενός εξειδικευμένου γιατρού.
Η στροφή προς την ψηφιακή αυτοδιάγνωση δεν αποτελεί νέο φαινόμενο, καθώς η εποχή του «Dr. Google» προηγήθηκε της τρέχουσας επανάστασης. Ωστόσο, η γεννητική τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει σήμερα μια ψευδαίσθηση εξατομικευμένης φροντίδας και ενσυναίσθησης που συχνά λείπει από το πιεσμένο σύστημα υγείας, δημιουργώντας μια νέα, αμφιλεγόμενη δυναμική στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της ανάγκης των πολιτών για άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες, ειδικά όταν αισθάνονται ότι οι επαγγελματίες υγείας δεν αφιερώνουν τον απαιτούμενο χρόνο για να ακούσουν τα συμπτώματά τους.
Η κρίση εμπιστοσύνης και η καταφυγή στο ChatGPT
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας Η Καθημερινή, ολοένα και περισσότεροι πολίτες «ανεβάζουν» τις διαγνωστικές τους εξετάσεις σε εργαλεία ΑΙ για μια δεύτερη ματιά. Η περίπτωση της Θεοδώρας, η οποία χρησιμοποίησε το ChatGPT για να αναλύσει συμπτώματα όπως η ραγδαία τριχόπτωση και η κόπωση, είναι ενδεικτική. Το σύστημα όχι μόνο αντιπαρέβαλε τα αποτελέσματα των εξετάσεων, αλλά πρότεινε συγκεκριμένες κατευθύνσεις για την εμμηνόπαυση και τον έλεγχο του θυρεοειδούς, την ώρα που η ενδοκρινολόγος της την είχε καθησυχάσει χωρίς περαιτέρω διερεύνηση.
Αντίστοιχα, ο Πέτρος, αντιμετωπίζοντας επίμονη φαγούρα στο αυτί που αρχικά αγνοήθηκε από ΩΡΛ, βρήκε απαντήσεις μέσω της ΑΙ που τον οδήγησαν σε σωστή διάγνωση από δεύτερο γιατρό. Όπως σημειώνει ο παθολόγος Ευθύμιος Καπάνταης, παρατηρείται συχνά το φαινόμενο οι γιατροί να «θεραπεύουν» τις εξετάσεις και όχι τον ασθενή, γεγονός που καλλιεργεί την αμφισβήτηση γύρω από τους ειδικούς. Η ευκολία χρήσης ψηφιακών εργαλείων, όπως ο βοηθός στο MyHealth app, ενισχύει αυτή την τάση για αυτοματοποιημένη πληροφόρηση.
Η διαφορά μεταξύ «μαντεψιάς» και ιατρικής μεθοδολογίας
Προτεινόμενο ΟΠΕΚΕΠΕ: Στο μικροσκόπιο της Οικονομικής Αστυνομίας ο αγροτοσυνδικαλιστής Κώστας Ανεστίδης
Παρά την πρόσβαση σε ασύλληπτο όγκο πληροφοριών, η λειτουργία της ΑΙ διαφέρει ριζικά από την ιατρική σκέψη. Ο Μανόλης Γουάλλες, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, εξηγεί ότι τα συστήματα αυτά ουσιαστικά «μαντεύουν» τις σχετικές πληροφορίες για να απαντήσουν γρήγορα. Αντίθετα, ένας εξειδικευμένος γιατρός διαθέτει το προνόμιο να γνωρίζει ποια στοιχεία είναι κρίσιμα για κάθε περιστατικό, διατηρώντας μια εγγυημένη σταθερότητα στη μεθοδολογία του.
Επιπλέον, η χρήση γενικών εργαλείων εγκυμονεί κινδύνους. Η Εύη Τόγια, υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, υπογραμμίζει ότι οι ειδήσεις για την υπεροχή της ΑΙ έναντι των γιατρών αφορούν συχνά εξειδικευμένα συστήματα όπως το Microsoft AI Diagnostic Orchestrator, τα οποία δεν είναι διαθέσιμα στο ευρύ κοινό. Η επιτυχία τέτοιων μοντέλων βασίζεται σε προσεκτικό prompt engineering, κάτι που ο μέσος χρήστης δεν μπορεί να αναπαράγει περιγράφοντας απλώς τα συμπτώματά του.
Το μέλλον των διαγνώσεων και ο ρόλος του γιατρού
Ιατρικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η υπερβολική εμπιστοσύνη στην ΑΙ μπορεί να οδηγήσει σε πελάγωμα των ασθενών, οι οποίοι συχνά εστιάζουν στη σοβαρότερη και όχι στην πιο προφανή διάγνωση, προκαλώντας άσκοπο πανικό. Η ιατρική παραμένει μια επιστήμη που απαιτεί την παρατήρηση του ιστορικού και των συνοδών παθήσεων, στοιχεία που ένας αλγόριθμος δεν μπορεί ακόμα να «χωνέψει» πλήρως. Η πρόσφατη υπερψήφιση του νομοσχεδίου για το AI Factory Pharos στην Ελλάδα δείχνει πάντως ότι η χώρα επενδύει στην ανάπτυξη εγχώριων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης που ίσως στο μέλλον ενσωματωθούν επίσημα στην υγεία.
Παρά τις προκλήσεις, η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία. Συστήματα όπως το Delphi-2M υπόσχονται να προβλέπουν πάνω από 1.000 ασθένειες δεκαετίες πριν την εκδήλωσή τους. Ωστόσο, ο ρόλος του γιατρού θα παραμείνει κεντρικός, καθώς η ανθρώπινη κρίση και η κλινική εξέταση αποτελούν τη δικλείδα ασφαλείας απέναντι στις πιθανές αστοχίες των αλγορίθμων. Η επόμενη μέρα στην υγεία φαίνεται να απαιτεί μια ισορροπημένη συνεργασία μεταξύ ανθρώπινης εμπειρίας και τεχνολογικής ισχύος.
Τι να προσέξετε στην ψηφιακή υγεία
- Μην χρησιμοποιείτε το ChatGPT ως μοναδική πηγή για ιατρικές αποφάσεις.
- Αν χρησιμοποιήσετε ΑΙ, αναφέρετε πάντα τα ευρήματα στον γιατρό σας για επιβεβαίωση.
- Προτιμήστε επίσημες εφαρμογές όπως το MyHealth app για πρόσβαση στα δεδομένα σας.
- Μην πανικοβάλλεστε από τις λίστες συμπτωμάτων που παράγουν οι αλγόριθμοι.
