- Το ΣτΕ έκρινε τα δημόσια νοσοκομεία πλήρως υπεύθυνα για την ασφάλεια, ανεξαρτήτως ιδιωτικής φύλαξης.
- Η απόφαση βασίστηκε σε τραγικό περιστατικό του 2013 στο Νοσοκομείο Λακωνίας με τραυματισμό νοσηλευτή.
- Τα νοσοκομεία πρέπει να εκτιμούν κινδύνους, να έχουν εκπαιδευμένο προσωπικό και να ελέγχουν εισόδους.
- Ο τραυματισθείς νοσηλευτής δικαιώθηκε με 15.000€ για σωματική βλάβη, με την ηθική βλάβη να επανεξετάζεται.
- Η απόφαση αναμένεται να οδηγήσει σε αναθεώρηση πρωτοκόλλων ασφαλείας στα νοσοκομεία.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), με την πρόσφατη απόφαση 1944/2025, έκρινε ότι τα δημόσια νοσοκομεία φέρουν αυτοτελή και αμεταβίβαστη ευθύνη για την προστασία ασθενών, προσωπικού και επισκεπτών, ακόμα και όταν η φύλαξη έχει ανατεθεί σε ιδιωτικούς αναδόχους. Η απόφαση αυτή αναδείχθηκε μέσα από ένα περιστατικό του 2013 στο Γενικό Νοσοκομείο Λακωνίας, όπου Γερμανός πολίτης εισήλθε ανεμπόδιστα, τραυμάτισε νοσηλευτή και στη συνέχεια αυτοκτόνησε.
Η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας έρχεται να ενισχύσει το πλαίσιο της θεσμικής υποχρέωσης των δημόσιων νοσοκομείων να διασφαλίζουν συνθήκες πραγματικής και αποτελεσματικής προστασίας για κάθε άτομο που εισέρχεται στις εγκαταστάσεις τους. Αυτή η εξέλιξη είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς αναδεικνύει την ανάγκη για αυστηρότερη επίβλεψη και οργάνωση των υπηρεσιών φύλαξης, ειδικά σε περιπτώσεις που αυτές ανατίθενται σε εξωτερικούς συνεργάτες, διασφαλίζοντας την αδιάλειπτη ασφάλεια στον ευαίσθητο χώρο της υγείας.
Η απόφαση του ΣτΕ και η θεσμική ευθύνη
Το Α΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την απόφαση 1944/2025, αξιολόγησε τον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται και λειτουργεί η φύλαξη των νοσοκομείων, διευκρινίζοντας τα όρια της ευθύνης των φορέων του Δημοσίου. Η απόφαση υπογραμμίζει ότι η ευθύνη των νοσοκομείων είναι αυτοτελής και αμεταβίβαστη, ακόμα και όταν η φύλαξη έχει ανατεθεί σε ιδιωτικούς αναδόχους. Αυτό σημαίνει ότι το Δημόσιο δεν μπορεί να απαλλαγεί από την υποχρέωση προστασίας, μεταθέτοντας την ευθύνη στον ιδιώτη.
Το χρονικό του περιστατικού στη Λακωνία
Η υπόθεση που οδήγησε σε αυτή την κρίσιμη απόφαση αφορούσε ένα τραγικό περιστατικό του 2013. Ένας Γερμανός πολίτης εισήλθε, χωρίς να εμποδιστεί από το προσωπικό φύλαξης, στον χώρο του Γενικού Νοσοκομείου Λακωνίας. Νωρίτερα, η σύζυγός του είχε αποβιώσει από ανακοπή. Ο άνδρας, κρύβοντας μια καραμπίνα μέσα σε μια ψάθα, πέρασε απαρατήρητος από την είσοδο του νοσοκομείου, κατευθύνθηκε στο εσωτερικό όπου πυροβόλησε και τραυμάτισε έναν νοσηλευτή, ενώ στη συνέχεια αυτοκτόνησε.
Τα κρίσιμα σημεία της απόφασης και οι υποχρεώσεις
Η απόφαση του ΣτΕ καθορίζει σαφώς τις υποχρεώσεις των δημόσιων νοσοκομείων. Συγκεκριμένα, τα νοσοκομεία:
- Φέρουν αυτοτελή και αμεταβίβαστη ευθύνη για την προστασία ασθενών, προσωπικού και επισκεπτών.
- Υποχρεούνται να διενεργούν συστηματική και ουσιαστική εκτίμηση κινδύνων.
- Πρέπει να διαθέτουν επαρκές και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό φύλαξης.
- Οφείλουν να εφαρμόζουν αξιόπιστους ελέγχους εισερχόμενων προσώπων και αντικειμένων.
Οι φύλακες, ιδιωτικοί ή μη, οφείλουν να
παρεμποδίζουν εμφανώς επικίνδυνες ενέργειες
ή μεταφορά αντικειμένων που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη, ενημερώνοντας αμέσως τις αρμόδιες αρχές. Το νοσοκομείο φέρει ευθύνη για κάθε ζημία από πλημμελή φύλαξη,
ανεξαρτήτως του αν η αμέλεια εντοπίζεται στο προσωπικό του αναδόχου
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η απόφαση αυτή δημιουργεί ένα ισχυρό προηγούμενο, καθιστώντας τα νοσοκομεία πιο υπόλογα για την ασφάλεια των χώρων τους. Η εν λόγω απόφαση αναμένεται να οδηγήσει σε αναθεώρηση των συμβάσεων με τους ιδιωτικούς αναδόχους φύλαξης και στην εντατικοποίηση των ελέγχων, με στόχο την ελαχιστοποίηση παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον. Η προστασία του προσωπικού και των ασθενών αποτελεί πλέον αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα, με σαφείς νομικές συνέπειες σε περίπτωση παράλειψης.
Οι αποζημιώσεις και ο αντίκτυπος για τον νοσηλευτή
Ο τραυματισθείς νοσηλευτής προσέφυγε στα Διοικητικά Δικαστήρια, διεκδικώντας αποζημίωση για τον τραυματισμό του αλλά και για την ηθική βλάβη που υπέστη. Το διοικητικό εφετείο του επιδίκασε ποσό 15.000 ευρώ για τον τραυματισμό και 25.000 ευρώ για την ηθική βλάβη. Το ΣτΕ αναγνώρισε ότι ο παθών υπέστη μόνιμες σωματικές και ψυχικές βλάβες, με σημαντικό αντίκτυπο στη μελλοντική του επαγγελματική και κοινωνική ζωή, επικυρώνοντας την αποζημίωση των 15.000 ευρώ. Ωστόσο, σχετικά με τη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, το δικαστήριο έκρινε ότι αυτή καθορίζεται αποκλειστικά από τη βαρύτητα των συνεπειών για τον παθόντα, χωρίς καμία σύνδεση με την οικονομική κατάσταση του νοσοκομείου. Για το σκέλος αυτό, η υπόθεση αναπέμφθηκε στο διοικητικό εφετείο για επανεξέταση.
Η επόμενη μέρα για τη φύλαξη των νοσοκομείων
Η απόφαση του ΣτΕ σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την ασφάλεια στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας. Οι διοικήσεις των νοσηλευτικών ιδρυμάτων καλούνται να λάβουν άμεσα μέτρα για την ενίσχυση των συστημάτων φύλαξης, την εκπαίδευση του προσωπικού και την αναβάθμιση των πρωτοκόλλων ελέγχου. Στόχος είναι η δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για όλους, προλαμβάνοντας παρόμοια τραγικά περιστατικά και διασφαλίζοντας την αποτελεσματική λειτουργία των δομών υγείας.
Τι πρέπει να προσέξουν τα νοσοκομεία μετά την απόφαση
- Διενέργεια συστηματικής εκτίμησης κινδύνων για όλους τους χώρους του νοσοκομείου.
- Εξασφάλιση επαρκούς και κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού φύλαξης, ανεξαρτήτως αν είναι ιδιωτικό.
- Εφαρμογή αξιόπιστων ελέγχων σε εισερχόμενα πρόσωπα και αντικείμενα για την αποτροπή κινδύνων.
- Άμεση ενημέρωση των αρμόδιων αρχών σε περίπτωση εντοπισμού επικίνδυνων ενεργειών ή αντικειμένων.
- Επανεξέταση των συμβάσεων με τους ιδιωτικούς αναδόχους φύλαξης για την ενσωμάτωση των νέων απαιτήσεων ευθύνης.
