- Ρέθυμνο: Μοναδικός νομός με θετικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων το 2024.
- Οικονομική ανάπτυξη, κουλτούρα πολύτεκνης οικογένειας και μετανάστες οι βασικοί λόγοι.
- Υψηλότερο ποσοστό νέων (20-39 ετών) σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο.
- Η συμβολή των μεταναστών στην αύξηση των γεννήσεων είναι σημαντική.
- Ανησυχία για τη βιωσιμότητα της τάσης, με το στεγαστικό ως κύρια πρόκληση.
Το Ρέθυμνο αναδεικνύεται σε δημογραφική εξαίρεση στην Ελλάδα, καθώς ήταν ο μοναδικός νομός της χώρας που κατέγραψε περισσότερες γεννήσεις από θανάτους το 2024, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Αυτή η πρωτοφανής επίδοση, εν μέσω μιας εθνικής κρίσης υπογεννητικότητας, οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων όπως η οικονομική ανάπτυξη, η κουλτούρα της πολύτεκνης οικογένειας και η αυξημένη παρουσία μεταναστών.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη γενικότερη εικόνα της Ελλάδας, όπου η υπογεννητικότητα αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα μακροπρόθεσμα προβλήματα, με τους θανάτους να υπερβαίνουν κατά πολύ τις γεννήσεις σε εθνικό επίπεδο. Η περίπτωση του Ρεθύμνου προσφέρει ένα ενδιαφέρον παράδειγμα προς μελέτη, αναδεικνύοντας τις τοπικές ιδιαιτερότητες που μπορούν να επηρεάσουν τις δημογραφικές τάσεις.
Οι αριθμοί που ξεχωρίζουν το Ρέθυμνο
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο Νομός Ρεθύμνης κατέγραψε 815 γεννήσεις και 810 θανάτους το 2024, μια οριακή αλλά θετική διαφορά πέντε ατόμων. Το στοιχείο αυτό είναι μοναδικό για την Ελλάδα, καθώς στο σύνολο της χώρας οι θάνατοι ήταν περίπου διπλάσιοι από τις γεννήσεις (126.916 έναντι 68.467) την ίδια περίοδο. Επιπλέον, το Ρέθυμνο χαρακτηρίζεται ως ένας από τους πιο νεανικούς νομούς, με το 24,94% των κατοίκων του (και 26,27% στην πόλη) να ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 20-39 ετών, έναντι 22,03% του εθνικού μέσου όρου, όπως εξηγεί ο διευθυντής του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών, Βύρων Κοτζαμάνης.
Οι παράγοντες πίσω από τη δημογραφική ανθεκτικότητα
Η οικονομική ανάπτυξη, που προέρχεται κυρίως από τον τουρισμό και τον πρωτογενή τομέα, αποτελεί βασικό παράγοντα για τη διατήρηση του θετικού ισοζυγίου, σύμφωνα με τον δήμαρχο Ρεθύμνου, Γιώργο Μαρινάκη. «Πρόκειται για μια ανάπτυξη που ενθαρρύνει τη δημιουργία οικογένειας», δηλώνει στην «Κ». Η πόλη προσφέρει καλή ποιότητα ζωής, προσελκύοντας νέους από άλλες περιοχές της Ελλάδας. Ο κ. Κοτζαμάνης προσθέτει ότι τα υψηλότερα εισοδήματα, το καλύτερο περιβάλλον και η ευκολότερη βοήθεια από την οικογένεια, λόγω μικρότερων αποστάσεων, συμβάλλουν σε αυτό. Η κύρια οικονομική δραστηριότητα που αναπτύσσεται το καλοκαίρι, όταν τα σχολεία είναι κλειστά, διευκολύνει επίσης τις οικογένειες. Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας είναι η αυξημένη παρουσία μεταναστών, οι οποίοι αποτελούν το 9% των κατοίκων του νομού (έναντι 7,3% εθνικά), συμβάλλοντας στην αύξηση των γεννήσεων.
Παρόλο που τα στοιχεία για το Ρέθυμνο είναι ενθαρρυντικά, δημογράφοι και τοπικοί παράγοντες εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία, τονίζοντας ότι η οριακή διαφορά γεννήσεων-θανάτων και οι γενικότερες εθνικές τάσεις υποδηλώνουν ότι η κατάσταση μπορεί να είναι παροδική. Η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα αυτής της θετικής πορείας απαιτεί συστηματικές πολιτικές στήριξης της οικογένειας και αντιμετώπισης του στεγαστικού προβλήματος.
Η πρόκληση της στέγης και οι μελλοντικές προοπτικές
Παρά τη θετική εικόνα του 2024, ο δήμαρχος Ρεθύμνου, Γιώργος Μαρινάκης, τονίζει ότι «δεν ξεγελιέται από τους αριθμούς της μιας χρονιάς» και υπογραμμίζει την ανάγκη στήριξης των νέων για τη δημιουργία οικογένειας. Ένα κρίσιμο ζήτημα είναι το στεγαστικό, για το οποίο γίνονται «πρώτες σκέψεις εντός του δήμου για το ζήτημα της κοινωνικής κατοικίας». Ο κ. Μαρινάκης αναφέρει ότι εξετάζονται ακίνητα του δήμου, αν και η υλοποίηση απαιτεί χρόνο. Από την πλευρά του, ο Βύρων Κοτζαμάνης είναι πιο κάθετος, δηλώνοντας ότι οι τάσεις δείχνουν πως το φαινόμενο δεν θα συνεχιστεί και ότι σύντομα και στο Ρέθυμνο «οι θάνατοι θα ξεπεράσουν τις γεννήσεις». Η γήρανση του πληθυσμού αποτελεί άλλωστε μια ευρύτερη πρόκληση για την Ελλάδα.
Τι αναμένεται στη συνέχεια για το δημογραφικό του Ρεθύμνου
Η οριακή δημογραφική υπεροχή των γεννήσεων στο Ρέθυμνο το 2024 αποτελεί ένα φωτεινό σημείο σε ένα κατά τα άλλα ζοφερό εθνικό τοπίο. Ωστόσο, η βιωσιμότητα αυτής της τάσης παραμένει υπό αμφισβήτηση από τους ειδικούς. Η αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος και η περαιτέρω στήριξη των νέων οικογενειών θα είναι καθοριστικής σημασίας για το αν το Ρέθυμνο θα μπορέσει να διατηρήσει τον νεανικό του χαρακτήρα και στο μέλλον.
